Yuriy Gagarin
Yuriy Alekseyevich Gagarin | |
---|---|
Юрий Алексеевич Гагарин | |
Tavalludi |
9-mart 1934-yil |
Vafoti |
27-mart 1968-yil (34 yoshda) SSRI, RSFSR, Novosyolovo |
Fuqaroligi | SSSR |
Otasi | Aleksey Gagarin |
Onasi | Anna Gagarina |
Yuriy Alekseyevich Gagarin (ruscha: Ю́рий Алексе́евич Гага́рин;[1] 1934-yil 9-mart – 1968-yil 27-mart) sovet uchuvchisi va fazogiri boʻlgan. 1961-yili 12-aprelda Vostok - 1 fazoviy kemasida Yer orbitasini aylanib chiqib, koinotdagi ilk inson boʻldi.
Gagarin butun dunyoda tanilgan, koʻplab medal va ordenlar, jumladan, „Sovet Ittifoqi Qahramoni“ ordeni bilan taqdirlangan. Gagarin keyinchalik Moskva yaqinida joylashgan Kosmonavt Tayyorlash Markazining boshliq oʻrinbosari boʻldi; ushbu markaz hozirda uning nomi bilan ataladi. Gagarin 1968-yili Mig 15 uchogʻini boshqarayotib, halokatga uchradi va vafot etdi.
Gagarin sharafiga xotira tangalari, pochta markalari zarb etilgan, haykal va monumentlar oʻrnatilgan,[2] uning sharafiga maktab, kinoteatr, topografik joylar nomlangan. Har yili 12-aprelda Kosmonavtika Kuni nishonlanadi. 2011-yili odamzotning ilk parvozini Google ham xotirladi.[3]
Gagarin Yuriy Alekseevich (1934.9.3, Smolensk viloyati, Klushino qishlogʻi – 1968.27.3) – kosmonavt uchuvchi, dunyoda birinchi boʻlib kosmik fazoga parvoz etgan. Qahramon (1961), polkovnik. Jukovskiy nomidagi Harbiy-havo muhandislik akademiyasini bitirgan (1968). 1961-yil 12-aprelda „Vostok – 1“ kosmik kemasida parvoz qilib, 1 soat 48 min.da yer sharini aylanib uchdi.[4] Kosmonavtlar ekipajlarini oʻqitish va mashq qildirishda qatnashdi. Samolyotda mashq qilayotgan vaqtida falokat yuz berib halok boʻldi. Xalqaro aviatsiya federatsiyasi qarori bilan 1968-yilda Yuriy Alekseevich Gagarin nomidagi oltin medal taʼsis etildi. Jahondagi koʻp shaharlarda Gagarin nomi abadiylashtirilgan. Jumladan Oʻzbekistonning Jizzax viloyatida shahar uning nomiga qoʻyilgan; Toshkent shahrida haykali oʻrnatilgan. Oyning orqa tomonidagi kraterga Gagarinnomi berilgan.
Filateliya va numizmatika
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Uning ismi baʼzan Yuri, deb ham yoziladi.
- ↑ Toshkentdagi Yuriy Gagarin haykali
- ↑ Yuri Gagarin Google Doodle: First man in space celebration, 2011-04-12da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2011-04-12
- ↑ Wilson, Jim. „Yuri Gagarin: First Man in Space“ (en). NASA (2011-yil 13-aprel). 2023-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 27-mart.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |