Yaxshi niyat o‘yinlari

Yaxshi niyat o'yinlari (inglizcha: Goodwill Games) — ko‘lami bo‘yicha Olimpiya o‘yinlariga o‘xshash va o‘yinlarni boykot qilish paytida muqobil sifatida o‘ylab topilgan xalqaro musobaqalar turkumi sanaladi. Ular har 4 yilda bir marta Amerika Qo‘shma Shtatlari va ishtirokchi mamlakatlardagi sport tashkilotlari, ishbilarmon doiralar va jamoatchilik tashabbusi bilan o‘tkaziladi. keyinchalik bu “Yaxshi niyat o‘yinlari” asoschilaridan biri Ted Tyorner tomonidan Time Warner kompaniyasiga sotiladi. O‘yin shiori “Sportdagi hamdo‘stlikdan — Yer yuzidagi tinchlik sari!”.

Yaratilish tarixi

Yaxshi niyat o‘yinlari Ted Tyorner tashabbusi bilan Olimpiya o‘yinlariga muqobil sifatida AQSH va boshqa Gʻarb davlatlari 1980-yilda Sovet qo‘shinlarining Afg‘onistonga bostirib kirishi va AQSHning 1984-yilda Los-Anjelesdagi Olimpiada o‘yinlariga javob boykot qilgani sababli Moskva Olimpiadasini chek qo‘yilganidan keyin AQSH tomonidan tashil etilgan.

Bu g‘oya Ted Tyornerga 1984-yilda Moskvaga tashrifi chog‘ida kelgan. Ted Tyorner boykotdan hafsalasi pir bo‘ldi va buni mojarodagi har ikki tomon uchun ham salbiy natija sifatida ko‘radi. Milliarder, shuningdek, Olimpiadadagi muvaffaqiyatlarning bir qismini o‘g‘irlashi mumkin bo‘lgan yuqori darajadagi muqobil musobaqalarni yaratish uchun yaxshi vaqt deb hisobladi. Musobaqani tashkil etish unga 11 million dollardan ko‘proq mablag‘ sarflaydi^[1] .

Birinchi O‘yinlar 1986-yil iyul oyida Moskvada (SSSR) bo‘lib o‘tadi. Ularda 79 davlatdan 3000 nafardan ortiq sportchi ishtirok etib, ular sportning 18 turi bo‘yicha 182 oltin medal uchun kurash olib borishadi. Musobaqa davomida bir nechta kontinental va milliy (Sergey Bubka tayanch sakrashda, Jeki Joyner-Kerseye yettikurashda, shuningdek, velosport bo‘yicha erkaklar va ayollar o‘rtasidagi rekordlar) oltita jahon rekordlari qayta yangilanadi^[2] .

Qayta qurishning boshlanishi fonida birinchi yaxshi niyat o‘yinlari va u bilan bog‘liq sovuq urushni erta tugatishga bo‘lgan umidlar, ezgu tinchlik tashabbusi sifatida qabul qilinani uchun katta shuhrat qozondi. Kelajakda qarama-qarshilik tugashi va turli mamlakatlar tomonidan Olimpiya o‘yinlarini boykot qilish amaliyoti tugatilishi bilan yaxshi niyat o‘yinlarini o‘tkazishga qiziqish tushib ketadi. 1990-yilda Sietldagi Ikkinchi o‘yinlar ko‘proq xushmuomalalik uchun bo‘ladi (Sovuq urush o‘sha mahalda deyarli tugatildi, ammo SSSRdagi o‘yinlardan keyin javob o‘yinlarini AQSHda o‘tkazish kerak edi) va SSSR parchalanganidan keyin bunday musobaqalarni tashkil etish mutlaqo ahamiyatsiz bo‘lib qoladi. Biroq tashkilotchilar turli yo‘llar bilan jahon hamjamiyatining ushbu musobaqalarga bo‘lgan qiziqishini uzoq vaqt saqlab qolishga muvaffaq bo‘lishdi. Shunday qilib, 2000-yilda birinchi qishki yaxshi niyat o‘yinlari Leyk-Plasidda (AQSH) va 2001-yilda beshinchi o‘yinlar birinchi marta SSSR va AQSHdan tashqarida - Avstraliyada bo‘lib o‘tadi.

Umuman olganda, Tyorner dastlabki uchta Yaxshi niyat o‘yinlariga taxminan 109 million dollar sarmoya kiritadi. Biroq kompaniya o‘zini oqlamaydi. Faqat birinchi o‘yinlarda televizor reytingi va chiptalar sotuvi Olimpiadanikiga qiyoslangan edi. 2001-yilgi o‘yinlar uchun 500 000 chiptadan atigi 200 000 tasi sotiladi. Qo‘shimcha homiylarni jalb qilishning iloji bo‘lmaydi. SSSR parchalanib ketganidan keyin va Olimpiya o‘yinlarini tashkil etishdagi o‘zgarishlar, ularni tijoratlashtirish vaziyati o‘zgaradi. Jurnalistlar istehzo bilan tashkilotchilarga SSSR va AQSH, masalan, Shimoliy va Janubiy Koreya o‘rtasidagi qarama-qarshilik o‘rniga boshqa variantlarni topishni taklif qilishdi Turner Broadcasting System va Time Warner konglomerati bilan birlashgandan so‘ng, Yaxshi niyat o‘yinlari o‘tkazish g‘oyasi endi e’tiborni jalb qilmay qo‘ydi. O‘yinlarga bo‘lgan qiziqish asta-sekin so‘na boshlaydi. 2005-yilga belgilangan o‘yinlar bekor qilinadi^[3].

Yozgi o'yinlar

I O‘yinlar: 1986-yil 5—20-iyul, Moskva, Tallin, Yurmala, SSSR (182 ta yo‘nalishlar, 18 ta sport turi; 70 mamlakatdan 3 ming nafar sportchi).
II O‘yinlar: 1990-yil 20-iyul — 5-avgust, Sietl, Vashington, AQSH (21 ta sport turi; 54 mamlakatdan 2,6 ming nafar sportchi).
III O‘yinlar: 1994-yil 23-iyul — 7 avgust, Sankt-Peterburg, Rossiya (25 ta sport turi; 75 mamlakatdan 2 ming nafar sportchi).
IV O‘yinlar: 1998-yil 19-iyul — 4-avgust, Nyu-York, AQSH (25 ta sport turi; 50 dan ortiq davlatdan 2,5 ming nafar sportchi).
V O‘yinlar: 2001-yil 28-avgust — 9-sentabr, Brisben, Avstraliya (14 ta sport turi; 70 mamlakatdan 1300 nafar sportchi).
VI O‘yinlar: 2005-yil, Feniks, Arizona, AQSH (bekor qilingan).

Qishki o'yinlar

I o'yinlar : 2000-yil 16-20 fevral, Leyk Plasid, Nyu-York, AQSh .
II o'yinlar: 2005-yil, Kalgari, Kanada (bekor qilingan).

Manbalar

↑ GOODWILL GAMES; It’s Good Will, So Who’s Counting?
↑ First Goodwill Games
↑ Goodwill Games come to an end (Wayback Machine saytida 2017-09-02 sanasida arxivlangan)

Havolalar

Rasmiy sayt
O'yinlar veb-sayti 1998^(ingl.) )
O'yinlar tarixi va bayroqlari^(ingl.) )
"Yaxshi niyat o'yinlari", 1986 yil. ochilish shousi^(ingl.) )
Yaxshi niyat o'yinlari www.olympic.ru saytida^(ingl.) )
Answers.com, Yaxshi niyat o'yinlari^(ingl.) )
O'yinlar haqida qisqacha (mavjud havola)

[nyt1-1] GOODWILL GAMES; It’s Good Will, So Who’s Counting?

[gw1-2] First Goodwill Games

[ct1-3] Goodwill Games come to an end (Wayback Machine saytida 2017-09-02 sanasida arxivlangan)

[1]

[2]

[3]