Kontent qismiga oʻtish

Yasmiq shoʻrvasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Yasmiq shoʻrvasi

Yasmiq shoʻrva - asosiy tarkibiy qismi yasmiq boʻlgan shoʻrva; u vegetarian ya'ni goʻshtsiz boʻlishi mumkin yoki goʻsht solib ham tayyorlaniladi va poʻstli yoki poʻstsiz jigarrang, qizil, sariq, yashil yoki qora yasmiqlardan foydalaniladi. Tozalangan sariq va qizil yasmiqlar pishirilgandan soʻng bo‘laklarga bo‘linadi va sho‘rva tayyorlanadi. Yevropa, Lotin Amerikasi va Yaqin Sharqda asosiy taom hisoblanadi.

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yasmiqlar Gretsiyadagi Franchti gʻorining paleolit va mezolit qatlamlarida (9500-13000 yil oldin), Suriyadagi Mureybet va Tell Abu Hureyrada va mezolitning oxirida Yerixoda miloddan avvalgi 8000-yillarga oid joylardan topilgan. Yasmiq qoldiqlari miloddan avvalgi 2400-yilga toʻg'ri keladigan Theban nekropolidagi qirol qabrlarida topilgan.[1] Aristofan yasmiq shoʻrvasini "taomlarning eng mazalisi" deb atagan.[2] Miloddan avvalgi 1-asrda tuzilgan Rim oshpazlik kitobi Apicius, kashtan bilan birga yasmiq shoʻrva retseptini ham oʻz ichiga oladi.[3]

Injilda yasmiq shoʻrvasi haqida aytib oʻtiladi: Ibtido kitobi 25:30-34-da Isav akasi Yoqub tomonidan pishirilgan bir kosa qizil yasmiq shoʻrvasi uchun Ilk farzandlik haqqidan voz kechishga tayyorligi yozilgan. Yahudiylarning urf-odatlarida yasmiq shoʻrvasi motam vaqtida beriladi; Yasmiqning yumaloqligi toʻliq hayot aylanishini anglatadi.[4]

Turlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yasmiq shoʻrvasida ishlatiladigan bir necha turdagi yasmiqlar

Yasmiq shoʻrvasida sabzi, kartoshka, selderey, maydanoz, pomidor, qovoq, pishgan banan va piyoz kabi sabzavotlar boʻlishi mumkin. Umumiy ta'm beruvchilarga sarimsoq, dafna yaprog'i, zira, zaytun moyi va sirka kiradi. Ba'zan u krevetkalar, maydalangan koʻkatlar, sariyog', zaytun moyi, qaymoq yoki yogurt bilan bezatilgan. Hind yasmiq shoʻrvasida turli xil aromatik ziravorlar mavjud. Iroq va Levant oshxonasida shoʻrva kurkuma va zira bilan xushboʻylantiriladi, ustiga qovurilgan, ingichka vermishelli noodlelar qoʻshiladi va ustiga limon suvi siqiladi. Yaqin Sharqda limon sharbati qoʻshilishi oʻtkir ta'm beradi va taomning hazm boʻlishini osonlashtiradi.[5] Misr va Yaqin Sharqda shoʻrva dasturxonga tortilishdan oldin odatda pyuresi boʻlib, qishda an'anaviy ravishda u bilan iste'mol qilinadi.[6][7]

Manba

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Lentils: A Legume For The Ages“ (İngilizce). NPR (7 ocak 2009). 30-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-mart.
  2. ↑ „Did You Know: Food History - A Short History of Lentils“. www.cliffordawright.com. 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 10 aralık 2018.
  3. ↑ „FOOD; Hail the Humble Lentil: To Enrich Soup or Meat and Fish“ (en-US). The New York Times (30 kasım 1997). 30-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-mart.
  4. ↑ Rabbi N. Daniel Korobkin. „Lentil Soup“. Jewish Journal (26 kasım 2008). 11 aralık 2018da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 10 aralık 2018.
  5. ↑ „Vegetarians in Paradise/Lentil History, Lentil Nutrition, Lentil Recipe“. www.vegparadise.com. 17 ocak 2001da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 10 aralık 2018.
  6. ↑ „Cook in the Moment: Egyptian Red Lentil Soup“. 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7 aralık 2013.
  7. ↑ „Egyptian Lentil Soup“. 11 kasım 2012da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7 aralık 2013.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Wikimedia Commons'ta Mercimek çorbası ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur. 

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Yasmiq_shoʻrvasi&oldid=5283478" dan olindi