Ummu Kulsum bint Muhammad
| Ummu Kulsum bint Muhammad | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
Ummu Kulsum bint Muhammad 603-yil Makka, Hijoz |
| Vafoti |
630-yil noyabr (27 yoshda) Madina, Hijoz |
| Turmush oʻrtogʻi | Usmon |
| Otasi | Muhammad s.a.v |
| Onasi | Xadicha Bint Xuvaylid |
Ummu Kulsum (arabcha: أم كلثوم) (tax. 603-630) Islom paygʻambari Muhammadning s.a.v birinchi xotini Xadicha bint Xuvayliddan koʻrgan uchinchi qizi edi.
Islomni qabul qilish
[tahrir | manbasini tahrirlash]U Makkada tugʻilgan, ehtimol olti farzandining beshinchisi.[1] U 610-yil avgustidan oldin Utayba ibn Abu Lahab bilan qonuniy unashtirilgan lekin hech qachon nikoh oʻqilmagan.[2] Muhammad s.a.v birinchi marta oʻzini paygʻambar deb eʼlon qilganida Ummu Kulsum ota-onasi bilan yashar edi va onasi islomni qabul qilganiga koʻp oʻtmay u ham musulmon boʻldi.
Muhammad s.a.v 613-yilda Abu Lahabni jahannam otashidan ogohlantirgandan soʻng, Abu Lahab Utaybaga Ummu Kulsumni taloq qilmagunicha u bilan boshqa hech qachon gaplashmasligini aytdi va u shunday qildi. Uning onasi Hind ibn Abu Hola Muhammaddan: „Ummu Kulsumni Utaybadan nega ajratdingiz?“ deb soʻradi. Muhammad s.a.v: „Olloh taolo uni jannatga kirmaydigan odamga nikohlashimga izn bermadi“, deb javob berdi.[3]
Muhammad s.a.v 622-yil sentabrda Makkani tark etdi. Koʻp oʻtmay, Zayd ibn Horisa Ummu Kulsum va uning singlisi Fotimaga Madinada otalariga qoʻshilish haqida koʻrsatma berdi.[2] Amakilari Abbos ularni tuyaga mindirdi, Huvayris ibn Nuqayz jonivorni qoʻzgʻatib, ularni yerga uloqtirdi.[4] Ammo Ummu Kulsum bilan Fotima Madinaga eson-omon yetib kelishdi. Muhammad s.a.v hujumni esladi va 630-yilda Makkani fath qilganida, Huvayrisni oʻlimga hukm qildi.[5]
Ikkinchi nikohi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Uning singlisi Ruqayya vafot etgach, beva qolgan Usmon Ummu Kulsumga uylandi. Nikoh 624-yil avgust/sentabr oylarida qonuniy ravishda tuzilgan,[6] lekin ular dekabrgacha birga yashamadilar. Ular farzand koʻrmadilar.
Uhud jangidan koʻp oʻtmay, Ummu Kulsum Usmondan qarzi borligini aytgan bir kishiga eshikni ochdi. Ummu Kulsum erini chaqirib, mehmonning dushman qoʻshinidan himoya izlayotgan amakivachchasi ekanini bildi. Usmon bundan norozi boʻlib, Muhammad s.a.vdan bu haqida soʻrashga bordi. U zot tashqarida ekan, bir necha musulmonlar uyga kirib, Ummu Kulsumdan qochoq qayerdaligini soʻradilar. U uning yashiringan joyini koʻrsatdi va ular uni tortib olishdi. Xalifa Usmonning omonliklarini soʻragan paytlarida uni Muhammadning huzuriga olib kelishdi. Muhammad s.a.v Usmonga uch kunlik himoya huquqini berdi, shuning uchun Usmon tezda amakivachchasiga uning qochishiga yordam berish uchun bir tuya berdi. Ammo uch kundan keyin musulmonlar unga yetib oldilar va baribir oʻldirdilar.[7]
Vafoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ummu Kulsum 630-yil noyabrda vafot etdi. Otasi yigʻlab janoza namozini oʻqidi; Keyin Ali, Usoma ibn Zayd va Abu Talha murdani qoʻydi. Muhammad: „Agar oʻnta qizim boʻlganida, hammasini Usmonga nikohlab berar edim“, dedi. Usmon Zul-Nurayn („ikki nur sohibi“) nomi bilan mashhur boʻlgan, chunki boshqa hech kim bir paygʻambarning ikki qiziga uylanmagan deb ishonilgan.[8]
Oʻn ikki shia qarashlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Baʼzi shialiklar uni Muhammadning biologik qizi deb hisoblamaydi; ular Fotimani uning yagona biologik qizi deb bilishadi. Sunniyga koʻra, bu haqiqatni nazarda tutgan rivoyatlar sahih emas.[9]
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Muhammadning bolalari
- Xadicha qizlarining nasabnomasi
- Fotima binti Muhammad
- Sahobalar
- Zaynab binti Muhammad
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Muhammad ibn Saad. Kitab al-Tabaqat al-Kabir vol. 8. Translated by Bewley, A. (1995). The Women of Madina. London: Ta-Ha Publishers.
- ↑ 2,0 2,1 Muhammad ibn Jarir al-Tabari. Tarikh al-Rusul waʼl-Muluk. Translated by Landau-Tasseron, E. (1998). Volume 39: Biographies of the Prophetʼs Companions and Their Successors. Albany: State University of New York Press.
- ↑ Ibn Hajar al-Asqalani, Al-Isaba vol. 6 #9013.
- ↑ Abdulmalik ibn Hisham. Notes to Ibn Hisham’s Life of Muhammad. Translated by Guillaume, A. (1955). The Life of Muhammad. Oxford: Oxford University Press.
- ↑ Muhammad ibn Ishaq. The Life of Muhammad. Guillaume, A. (1955). The Life of Muhammad. Oxford: Oxford University Press.
- ↑ Muhammad ibn Jarir al-Tabari. Tarikh al-Rusul waʼl-Muluk. Translated by Poonawala, I. K. (1990). Volume 9: The Last Years of the Prophet. Albany: State University of New York Press.
- ↑ Muhammad ibn Umar al-Waqidi. Kitab al-Maghazi. Translated by Faizer, R., Ismail, A., & Tayob, A. K. (2011). The Life of Muhammad. Oxford & New York: Routledge.
- ↑ Ismail ibn Umar ibn Kathir. Al-Sira al-Nabawiyya. Translated by Le Gassick, T. (1998). The Life of the Prophet Muhammad, vol. 2. Reading, U.K.: Garnet Publishing.
- ↑ Ordoni, Abu Muhammad; Muhammad Kazim Qazwini (1992), Fatima the Gracious, Ansariyan Publications. ISBN B000BWQ7N6