Tibbiyot turizmi

Tibbiy turizm – davolanish maqsadida chet elga sayohat qilish amaliyotidir. Ilgari bu atama asosan kam rivojlangan mamlakatlardan yuqori rivojlangan davlatlardagi yirik tibbiyot markazlariga, oʻz yurtida mavjud boʻlmagan davolanish usullarini qoʻllash uchun boradigan bemorlarni nazarda tutardi. Ammo soʻnggi yillarda bu tushuncha rivojlangan mamlakatlardan arzonroq tibbiy xizmatlar olish maqsadida rivojlanayotgan davlatlarga sayohat qiluvchilarga nisbatan ham qoʻllanilmoqda. Agar bemor oʻz tibbiy ehtiyojlarini qondirish uchun chet elga sayohat qilsa, tibbiy xizmatlarning importi tibbiyot turizmi deb hisoblanadi. Kirish tibbiy turizmi – bu tibbiy xizmatlarni eksport qilish, yaʼni chet ellik bemorlarni tibbiy yordam koʻrsatish uchun jalb qilish.

Tibbiyot turizmi rivojlangan mamlakatlar

Tibbiyot turizm AQSh, Kanada va Gʻarbiy Evropa aholisi orasida juda mashhur. AQShda 110 millonga yaqin oʻgir kassalikga chalingan bemorlarni davolashni sugʻurta kompaniyali oʻz zimmasiga olmaydi. Shuning uchun koʻplab amerikaliklar chet elda davolanishni afzal koʻrishadi, chunki yurak, ortopedik va boshqa koʻplab kasalliklarni davolash narxi Hindiston yoki Tailandda shunga oʻxshash davolanish narxining toʻrtdan bir qismi, baʼzan esa oʻndan bir qismi boʻlishi mumkin. Soʻnggi yillarda Osiyo mamlakatlari tibbiyot turizmi bozorida muhim faoliyat koʻrsatmoqda. Shunday qilib, Janubiy Koreyaning klinikalari hukumatning kuchli koʻmagi bilan Rossiyaning uzoq sharqidagi bemorlarning ishonchini qozondi. Isroil klinikalari esa Rossiyadagi 2014-yilgi inqirozdan oldin juda mashhur edi.

Yaponiya, shuningdek, tibbiy viza olish tartibini sezilarli darajada soddalashtirib, bozorda reklama qilishni boshlaydi, shuningdek, bemorlarning ushbu mamlakatda qolishini osonlashtirish uchun iqtisodiyot, savdo va sanoat vazirligi shafeligida Medical Excellence JAPAN konsorsiumini tashkil qildi.

Kanada va Buyuk Britaniya aholisi davlat sugʻurtasiga ega boʻlsada, ammo mutaxassisga murojaat qilish uchun bir necha oy kutishin kerak va operatsiyani kutish muddati 2 yilgacha boʻlishi mumkin. Shuning uchun kanadaliklar va inglizlar ham koʻpincha kutmasdan kerakli muolajalarni oʻtkazishlari va davolanishlari mumkin boʻlgan mamlakatlarga borishadi.

2010-yillar boshiga koʻra, tibbiy xizmatlar koʻrsatish uchun qabul qilingan turistlar soni boʻyicha Hindiston, Vengriya, Meksika, Singapur, Tailand, Barbados, Braziliya, Isroil, Janubiy Koreya, Turkiya yetakchilik qilmoqda.

Tibbiyot turizmi indeksiga (MTI) koʻra, Rossiya 41 mamlakat orasida 34-oʻrinni egalladi. Tibbiyot turizmi boʻyicha eng yaxshi oʻntalikka Kanada, Buyuk Britaniya, Isroil, Singapur, Hindiston, Germaniya, Fransiya, Janubiy Koreya, Italiya, Portugaliya va Kolumbiya kiradi.

Tibbiyot turizmni rivojlantirish

Hozirda oʻz infratuzilmasi (tibbiy boshqaruv, akkreditatsiya organlari, tibbiy turizm agentliklari va turoperatorlar, tibbiy sayohat boʻyicha mutaxassislar) bilan tibbiy xizmatlarning jahon bozori allaqachon shakllangan. Moliyaviy inqiroz sharoitida ham tibbiy turizm rivojlanmoqda va milliy sogʻliqni saqlash tizimlariga va sugʻurta kompaniyalari faoliyatiga tobora kuchayib borayotgan taʼsir koʻrsatmoqda, ular mijozlarni xorijiy klinikalarda davolash uchun toʻlashni afzal koʻrishadi. Jahon iqtisodiy raqobati sharoitida tibbiy turizm fenomeni tibbiyotni zamonaviy texnologiyalar va bemorlarga xizmat koʻrsatishni yaxshilash orqali jadal rivojlanishga majbur qilmoqda. Global Wellness Tourism Congress (GWTC) da eʼlon qilingan statistik maʼlumotlarga koʻra, ushbu sanoat jadal oʻsishni koʻrsatmoqda. 2004-yildan buyon daromadlar 40 milliard dollardan 0,5 trillion dollargacha koʻtarildi, bu umumiy turizm daromadining 3,2 trillion dollarining 14 foizini tashkil etadi. 2012 yilda turizmning ushbu turi jahon yalpi ichki mahsulotining 1,8 foizini tashkil etgan.

Tibbiyot turizmning xavf-xatarlaridan biri – bu davolanish amalga oshirilayotgan mamlakatga xos boʻlgan infektsiyalarni yuqtirish ehtimoli. Masalan, bla <sub id="mwUQ">NDM-1</sub> geni boʻlgan bakteriyalar Angliya va AQShga, bakteriya dastlabki taxminlariga koʻra, Hindiston yoki Pokistondan tibbiy sayyohlar tomonidan olib kelingan. Boshqa davlatda operatsiyadan yoki boshqa turdagi davolanishdan soʻng uyiga qaytgan bemorni davolanishdan keyin qoʻllab-quvvatlash imkoniyati tashvishga soladi. Shunday qilib, asoratlar paydo boʻlganda, bemor har doim ham chet ellik shifokor tomonidan yuzma-yuz koʻrikdan oʻtmasdan yashash joyida yetarli yordam ololmaydi. Jahon sogʻliqni saqlash bozorida raqobat kuchayib borayotganini hisobga olgan holda, butun dunyo boʻylab bir qator klinikalar bunday muammolarni qisman hal qilishga yordam beradigan telemeditsina tizimlarini joriy qilmoqda.

Rossiya Federatsiyasida tibbiyot turizmni rivojlantirish

Rossiya Federatsiyasi Prezidenti Vladimir Putin 2018-yil 1-martdagi Rossiya Federatsiyasi Federal Majlisiga Murojaatnomasida tibbiyot turizmi sohasida sogʻliqni saqlash va eksport xizmatlarini rivojlantirish zarurligini taʼkidladi.

Rossiya Federatsiyasi Prezidentining 2018-yil 7-maydagi 204-sonli „Rossiya Federatsiyasining 2024 yilgacha boʻlgan davrda rivojlanishining milliy maqsadlari va strategik vazifalari“ toʻgʻrisidagi qaroriga muvofiq tibbiy xizmatlar eksporti hajmi 2024-yilga kelib yiliga 1 milliard dollarga yetishi kerak edi.

2019 yildan boshlab „Sogʻliqni saqlash“ milliy loyihasi doirasida „tibbiy xizmatlar eksportini rivojlantirish“federal loyihasi amalga oshirilmoqda. Loyihaning maqsadi 2024 yilga kelib tibbiy xizmatlar eksporti hajmini 1 milliard dollarga oshirishdir. Uning ishtirokchilari Rossiya Federatsiyasining 70 ta taʼsisidagi yirik federal va mintaqaviy tibbiyot markazlari.

Koronavirus tarqalishiga qarshi kurashish uchun cheklovlar sharoitida tibbiy sayyohlar oqimi mahalliy sogʻliqni saqlash tizimi foydasiga qayta taqsimlandi. 2020-yilda Rossiya bozorida tibbiy turizmning uch baravar oʻsishi kuzatildi, shu jumladan chet ellik sayyohlar oqimi koʻpaydi, deb taʼkidlaydi Rossiya tibbiyot turizmi agentliklari assotsiatsiyasi vitse-prezidenti.