Tetraetoksisilan
Andoza:Вещество Tetraetoksilan (Tetraetil silikat, etil silikat, tetraetilortosilikat) ortosilikat kislotasining va etil spirtining oddiy efiri bo'lib formulasi (C 2 H 5 O) 4 Si. Bu spirt hidga bir oz o'xshash xarakterli achchiq-shirin, uchuvchan shaffof rangsiz suyuqlikdir.
Olinishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1960 yillarga qadar ortosilikat efirlari aseton va mineral kislotalar ishtirokida suyuq shishani parchalash natijasida olingan ortosilikat kislotani atseton eritmasida to'g'ridan-to'g'ri eterifikatsiya qilish yo'li bilan olingan, so'ngra 10-12% atseton eritmasi bilan tuzlangan. Usul olingan mahsulotning tozaligi pastligi va tetraetoksisilanning past unumi bilan ajralib turardi.
Kremniy texnologiyasining rivojlanishi kremniy tetraxloridning katta hajmdagi ishlab chiqarishining paydo bo'lishiga olib keldi. Pirovardida, XX asrning 70-yillariga kelib, tetraetoksisilanning sanoat ishlab chiqarilishi, kremniy tetraxloridning etanol bilan o'zaro ta'sirida nazariy jihatdan yaqin unumlarda hosil qilinishi bilan yo'lga qo'yildi.
Xususiyatlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tetraetoksisilan organik erituvchilar, suv, kislotalarning suvli eritmalari bilan yaxshi aralashadi.
Suvli va mineral kislotalarning suvli eritmalari ishtirokida tetraetoksisilan gidrolizi natijasida etanolning ajralishidan va keyinchalik gidroksi guruhlarining kondensatsiyalanishi bilan sodir bo'ladi. Gidroliz sharoitlariga (harorat, katalizator turi, organik erituvchi borligi) qarab, gel hosil bo'lishi har xil tezlikda sodir bo'lishi mumkin.
Turli xil spirtlar (va ba'zida katalizator) mavjud bo'lganda, tetraetoksisilan etanolni ajralishi bilan keyingi spirtning molekulalarini biriktirish orqali qayta eterifikatsiyalashga qodir. Pereeterifikatsiya reaktsiyasi qaytardir, shuning uchun pereterifikatsiya reaksiyasini bajarish uchun etanol odatda o'z-o'zidan yoki mos azeotropik komponent bilan distillanadi.
Qo'llanilishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]U stomatologiyada, zargarlik ishlarida, keramika texnologiyasida o'z-o'zini qotadigan birikmalarning tarkibiy qismi sifatida qoʻllanadi.
Shuningdek, ajralgan etil spirtini parallel distillash bilan pereserifikatsiya qilish orqali ortosilikat kislotasining boshqa efirlarini sintez qilish uchun asos hisoblanadi.
Kremniyorganik polimerlarini sintez qilishda u qotiruvchi vosita sifatida ishlatiladi.
Izohlar (tahrirlash)
[tahrir | manbasini tahrirlash]Adabiyot
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Kimyoviy ensiklopediya; 5 jildda; vol.4 Yarim uch; tahrir. Zefirova N. S.; M .: 1995-639 yillar.
- Sigma-aldrich katalogidagi IESlar