Sultanzâde Pîr Ahmed Bey
| Sultanzâde Pîr Ahmed Bey | |
|---|---|
| turkcha: Sultanzâde Pîr Ahmed Bey' | |
| Karamanoğulları beki | |
| Saltanat | 1464-1469 |
| Oʻtmishdoshi | Karamanoğlu İshak Bey |
| Davomchisi | Kasım Bey |
| Tugʻilishi | ? |
| Vafoti | 1474-yil |
| Uy | Karamanoğulları |
| Otasi | Karamanoğlu İbrahim Bey II |
| Dini | Sunni Islom |
Sultanzâde Pîr Ahmed Bey (turkcha: Sultanzâde Pîr Ahmed Bey) — Karamanoğulları bekligida 1464-1469-yillar orasida hukmdorlik qilgan turk beki. Ushbu beklik 1250-1487-yillar orasida Onadoʻlida hukm surgan boʻlib, XIV-XV asrlarda Onadoʻlida Usmonlilar imperiyasi bilan birga eng qudratli davlat hisoblangan.[1][2].
Taxt uchun mojaro
[tahrir | manbasini tahrirlash]1464-yil otasi Karamanoğlu İbrahim Bey II vafot etganida Pir Ahmed Bey beklik taxtiga chiqishga urinib koʻrdi. Taxtning qonuniy valiahdi Karamanoğlu İshak Bey Oq qoʻyunli hukmdori Uzun Hasan dastagi bilan beklik taxtiga chiqdi va bek boʻldi. Biroq Pir Ahmed taslim boʻlmadi. Usmonli sultoni Mehmed II Fotihdan dastak istadi va buning qarshiligida beklikning bir qismini taklif qildi. Usmonlilar dastagini olgan Pir Ahmed, Dağpazarı jangida akasini magʻlubiyatga uchratdi. Ishak Bey janubiy qism chegarasi boʻlgan Silifkega qochdi va Pir Ahmed beklik taxtiga oʻtirdi.
Beklik davri
[tahrir | manbasini tahrirlash]Pir Ahmed vaʼdasini ustidan chiqdi va beklikning bir qismini Usmonlilar imperiyasiga berdi. Ammo u yoʻqotishlaridan xavotirda edi. Shunday qilib, Usmonlilarning gʻarbga yurishi chogʻida oʻzining avvalgi yerlarini qaytadan egallab oldi. Ammo Mehmed II Fotih Onadoʻliga qaytdi va beklikning ikki katta shahri Karaman va Koʻniyani bosib oldi. Pir Ahmed qiyinchiliklar bilan sharq tarafga qarab qochdi. Bir necha yil oʻtgach, Usmonli sadrazami Gedik Ahmed Paşa beklikning qirgʻoqboʻyi hududlarini egalladi.
Keyingi kurashlari va oʻlimi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Pir Ahmed va ukasi Kasım Bey Uzun Hasan yoniga qochib bordilar. Ushbu voqea Uzun Hasanga beklik ichki ishlariga aralashish imkoniyatini berdi. 1472-yilda Oq qoʻyunli qoʻshini Onadoʻlining katta qismini ishgʻol etdi (1473-yildagi Otlukbeli jangining sababi shu edi). Pir Ahmed Oq qoʻyunli dastagi bilan Karaman hududlarini qaytadan egalladi. Ammo Pir Ahmed bekligining yangi davri uzun davom etmadi. Chunki Pir Ahmed Karaman hududlarini egallagan vaqtda, Oq qoʻyunli qoʻshini Usmonlilar bilan jangda magʻlubiyatga uchradi va Pir Ahmed yana qochishga majbur boʻldi. U kurashini davom ettirishga harakat qilsa-da, oilasi Gedik Ahmed posho tomonidan Istanbulga koʻchirilganini bilib, oxir-oqibat taslim boʻldi. Uning ruhiyati buzilib, Oq qoʻyunlilar tomonidan timor sifatida berilgan hududga qochdi[3]. Pir Ahmed 1474-yilda ortidan Usmonlilar askarlari quvayotgan vaqtda, togʻdan tushib vafot etdi[4]. Maqbarasi Gümüşhaneda ismi berilgan Pirahmed qishlogʻida.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 28, sayfa: 445
- ↑ Faruk Sümer, „Karamanoğulları“, TDV Diyanet İslam Ansiklopedisi, Ankara 2001, c. XXIV, s. 454-460.
- ↑ Karaman History (Wayback Machine saytida 2013-09-28 sanasida arxivlangan)
- ↑ „Arşivlenmiş kopya“. 8 ocak 2020da asl nusxadan arxivlangan.
| Humkdorlik unvoni | ||
|---|---|---|
| Oʻtmishdoshi: İshak Bey |
Karamanoğulları beki 1464-1469 |
Vorisi: Kasım Bey |