Kontent qismiga oʻtish

Solijon Abdurahmonov

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Solijon Abdurahmanov
Tavalludi 28-may 1950-yil (1950-05-28) (74 yosh)
Nukus, Oʻzbekiston
Fuqaroligi Oʻzbekiston
Kasbi Jurnalist

Solijon Abdurahmonov (1950-yil 28-may, Oʻzbekiston, Nukus shahrida tugʻilgan)[1][2] — Ozodlik radiosi , Amerika Ovozi va uznews.net nashrlariga hissa qoʻshgan oʻzbek jurnalisti. 2008-yil oktyabr oyida u marixuana va afyun saqlagani uchun oʻn yillik qamoq jazosiga hukm qilingan[3]. U oʻzining aybsizligini taʼkidlagan[4]. Bir qancha xalqaro inson huquqlari nohukumat tashkilotlari uni ozod qilishga chaqirgan, jumladan Amnesty International uni vijdon mahkumi deb eʼlon qilgan. 2014-yilda soʻz va matbuot erkinligi uchun Iogann Filipp Palm mukofoti bilan taqdirlangan[5][6]. U 2017-yil oktyabr oyida hibsdan ozod qilingan[7].

Karyera

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Abdurahmonov 2005-yilgacha "Ozodlik" radiosi muxbiri bo‘lib ishlagan[8]. U Urush va tinchlikni yoritish ishlariga ham hissa qoʻshgan[9]. Hibsga olinganida u "Amerika Ovozi "ning oʻzbek xizmati hamda uznews.net mustaqil axborot sayti muxbiri boʻlgan[10].

Oʻzbekistonning Orol dengiziga chegaradosh Qoraqalpogʻiston Respublikasi mustaqilligi uchun faol harakatlar olib borgan[11].

Jurnalistlik faoliyatidan oldin Qoraqalpog‘istonning Amudaryo tumanidagi qishloq maktabida 23 yil rus tili va adabiyotidan dars bergan[12].

Giyohvand moddalarni saqlagani uchun hibsga olinishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2008-yil 7-iyun kuni Abdurahmonovni yo‘l harakati politsiyasi to‘xtatib, avtomashinasini tekshirib, 114 gram (4.0 oz) marixuana va 5 gram (0.18 oz) opiy aniqlashgan. Abdurahmonovning taʼkidlashicha, giyohvand moddalar u yaqinda eʼlon qilgan yoʻl politsiyasining korrupsiyasi haqidagi xabari uchun qasos sifatida uyushtirilgan. Qon tahlillari Abdurahmonovning tanasida giyohvand moddalar topilmaganidan soʻng, u sotish niyatida saqlash aybi bilan gumonlanuvchiga aylangan. 2008-yil 10-oktyabrda tuman sudi tomonidan aybdor deb topilib, 10 yilga ozodlikdan mahrum etilgan[13]. Ikki kundan keyin Qoraqalpog‘iston Oliy sudi apellyatsiya komissiyasi hukmni o‘z kuchida qoldirgan[14].

Uning qamoqqa olinishi bir qator xalqaro inson huquqlari nohukumat tashkilotlari tomonidan qoralangan va ular uning hibsga olinishi uning jurnalistik faoliyati va Qoraqalpogʻiston separatistik harakati uchun faolligi bilan bogʻliqligini daʼvo qilgan. Xalqaro Amnistiya uni „faqat inson huquqlari boʻyicha faoliyatini amalga oshirgani va soʻz erkinligi huquqidan foydalangani uchun hibsga olingan“ vijdon mahkumi deb eʼlon qilgan[15]. Front Line jurnalistning hibsga olinishidan „juda xavotirda“ ekanini taʼkidlagan[16] va Xalqaro Inson huquqlari federatsiyasi va Qiynoqlarga qarshi Butunjahon tashkiloti qo‘shma bayonot chiqarib, uning qamoqqa olinishini „o‘zboshimchalik“ deb atagan holda uni ozod qilishga chaqirgan[17]. Jurnalistlarni himoya qilish qo‘mitasi Abdurahmonovning ozod etilishi va hibsga olingani uchun O‘zbekiston hukumati javobgarlikka tortilishini so‘ragan[18].

Abdurahmonovning sobiq ish beruvchisi, "Ozodlik" radiosi prezidenti Jeff Gedmin ham hibsga olinishiga qarshi chiqib, „Agar Prezident Islom Karimov o‘z mamlakati obro‘sini tiklashga intilayotgan bo‘lsa, u so‘z erkinligini jinoiy huquqbuzarlik sifatida ko‘rishni to‘xtatishi va Abdurahmonov hamda 20 ga yaqin boshqa shaxslarga ozodlik berishi kerak“, degan[19].

Imposter hodisasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2012-yil oxirida Xalqaro Qizil Xoch qoʻmitasi bir necha oy davomida Abdurahmonov bilan uchrashishga urinib koʻrgan. Abdurahmonovning o‘g‘li Davronning so‘zlariga ko‘ra, bir paytlar qamoqxona rahbariyati o‘zini Abdurahmonov deb daʼvo qilgan boshqa shaxsni inspektorlarga tanishtirgan. Inspektorlar haqiqiy Abdurahmonovning suratini koʻrgan va yolgʻonchiga ishonishdan bosh tortgan[20][21].

Qamoqdan ozod qilish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2017-yil 4-oktyabr kuni Abdurahmonov to‘qqiz yilu to‘rt oy qamoqda o‘taganidan so‘ng ozodlikka chiqgan. Ozodlikka chiqqach, u inson huquqlari tashkilotlariga targʻibot ishlari uchun minnatdorchilik bildirgan[22][23].

Keyinchalik BMT Inson huquqlari kengashi Abdurahmonovga nisbatan hukmni rad etib, hibsga olingani, adolatsiz sudlanganligi va qamoqqa olingani uchun unga tovon to‘lashni tavsiya qilgan[24]. Natijada Abdurahmonov O‘zbekiston Oliy sudiga sudlanganlik hukmini bekor qilishni so‘rab ariza bilan murojaat qilgan. 2019-yil 23-sentyabr kuni yarim soat davom etgan sud majlisi arizani rad etgan[25]. Sud jarayonida Abdurahmonov O‘zbekiston Inson huquqlari qo‘mitasi raisi o‘rinbosari va jurnalist sifatida faoliyat yuritayotgani, inson huquqlari bo‘yicha faoliyatini davom ettirayotganini aytgan. Oradan bir necha kun o‘tib, 27-sentyabr kuni Abdurahmonov Qoraqalpog‘iston prokurori tomonidan YouTubeʼga joylashtirilgan video va ehtimoliy tovlamachilik yuzasidan so‘roq qilingan. Abdurahmonov bu voqeaga aloqadorligini rad etib, so‘roq unga saboq berish uchun qilinganini daʼvo qilgan[26].

2020-yil may oyida Abdurahmonov Xalqaro Amnistiya tashkilotiga intervyu bergan, unda u qamoqda boʻlganida xalqaro qoʻllab-quvvatlash xatlaridan olgan kuchini muhokama qilgan[27].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Jailed Karakalpak journalist Salijon Abdurahmanov turns 60“. uznews.net (2010-yil 28-may). 2010-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-noyabr.
  2. ↑ „Amnesty Declares Uzbek Journalist Prisoner Of Conscience“. Radio Free Europe (2008-yil 6-avgust). 2012-yil 24-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-noyabr.
  3. ↑ „Uzbek Prison Shows 'Impostor' To Red Cross“. Radio Free Europe (2012-yil 20-noyabr). 2012-yil 24-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-noyabr.
  4. ↑ „Uzbekistan: Human rights defender and journalist Salijon Abdurahmanov sentence upheld“. Front Line Defenders (2008-yil 13-oktyabr). 2012-yil 6-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-noyabr.
  5. ↑ „2014“ (de). Palm-Stiftung (2018-yil 26-iyun). Qaraldi: 2018-yil 13-oktyabr.
  6. ↑ Andrés, Christopher O. De. „Journalist Salijon Abdurakhmanov wins Palm Award“. International Affairs, Governance, Conflict prevention, and Crisis management (2014-yil 27-avgust). Qaraldi: 2018-yil 13-oktyabr.
  7. ↑ „Uzbekistan: 2 Activists Freed, Others Arrested“ (en). Human Rights Watch (2017-yil 4-oktyabr). Qaraldi: 2018-yil 13-oktyabr.
  8. ↑ „Amnesty Declares Uzbek Journalist Prisoner Of Conscience“. Radio Free Europe (2008-yil 6-avgust). 2012-yil 24-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-noyabr.
  9. ↑ „Uzbek slammed with 10-year prison term“. Committee to Protect Journalists (2008-yil 10-oktyabr). 2012-yil 3-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-noyabr.
  10. ↑ „Uzbek Prison Shows 'Impostor' To Red Cross“. Radio Free Europe (2012-yil 20-noyabr). 2012-yil 24-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-noyabr.
  11. ↑ „Amnesty Declares Uzbek Journalist Prisoner Of Conscience“. Radio Free Europe (2008-yil 6-avgust). 2012-yil 24-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-noyabr.
  12. ↑ „Салиджон Абдурахманов / Почему в День учителя я не пойду в школу“ (ru-RU). Центр-1 / Centre1.com - Новости. 2022-yil 8-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-avgust.
  13. ↑ „Uzbek slammed with 10-year prison term“. Committee to Protect Journalists (2008-yil 10-oktyabr). 2012-yil 3-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-noyabr.
  14. ↑ „Uzbekistan: Human rights defender and journalist Salijon Abdurahmanov sentence upheld“. Front Line Defenders (2008-yil 13-oktyabr). 2012-yil 6-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-noyabr.
  15. ↑ „Amnesty Declares Uzbek Journalist Prisoner Of Conscience“. Radio Free Europe (2008-yil 6-avgust). 2012-yil 24-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-noyabr.
  16. ↑ „Uzbekistan: Human rights defender and journalist Salijon Abdurahmanov sentence upheld“. Front Line Defenders (2008-yil 13-oktyabr). 2012-yil 6-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-noyabr.
  17. ↑ „Confirmation in Appeal of Mr. Salijon Abdurahmanov's Sentence to Ten Years in Prison“. International Federation for Human Rights (2008-yil 11-dekabr). 2012-yil 22-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-noyabr.
  18. ↑ „CPJ calls for release of jailed reporters in Central Asia“. Committee to Protect Journalists (2012-yil 15-may). 2012-yil 18-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-noyabr.
  19. ↑ „Amnesty Declares Uzbek Journalist Prisoner Of Conscience“. Radio Free Europe (2008-yil 6-avgust). 2012-yil 24-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-noyabr.
  20. ↑ „Uzbek Prison Shows 'Impostor' To Red Cross“. Radio Free Europe (2012-yil 20-noyabr). 2012-yil 24-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-noyabr.
  21. ↑ „Uzbekistan Trots Out Imposter Political Prisoner – Report“. eurasia.net (2012-yil 20-noyabr). 2012-yil 12-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-noyabr.
  22. ↑ „Uzbekistan: 2 Activists Freed, Others Arrested“ (en). Human Rights Watch (2017-yil 4-oktyabr). Qaraldi: 2018-yil 13-oktyabr.
  23. ↑ „Long Held Journalist and Human Rights Defender Freed From Prison in Uzbekistan - Civil Rights Defenders“ (en-US). Civil Rights Defenders (2017-yil 4-oktyabr). Qaraldi: 2018-yil 13-oktyabr.
  24. ↑ „Компенсация за десять лет произвольного заключения в РУз. Это сколько?“ (ru-RU). Центр-1 / Centre1.com - Новости. 2021-yil 7-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-avgust.
  25. ↑ „Компенсация за десять лет произвольного заключения в РУз. Это сколько?“ (ru-RU). Центр-1 / Centre1.com - Новости. 2021-yil 7-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-avgust.
  26. ↑ „Новое дело против журналиста Салиджона Абдурахманова“ (ru-RU). Центр-1 / Centre1.com - Новости. 2022-yil 8-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-avgust.
  27. ↑ „Как воспитать в детях гражданскую позицию? Рассказывает учитель русского языка, журналист и бывший узник совести Солижон Абдурахманов“ (ru-RU). Amnesty International (2020-yil 18-may). Qaraldi: 2020-yil 23-iyul. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Solijon_Abdurahmonov&oldid=4308806" dan olindi