Shisha plitkalar
Shisha plitkalar — bu izchil shakllarda hosil boʻlgan shisha boʻlaklari.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Shisha mozaikada miloddan avvalgi 2500-yillarda ishlatilgan, ammo Gretsiya, Fors va Hindistondagi innovatsion hunarmandlar shisha kafellarni yaratgunga qadar miloddan avvalgi 3-asrga qadar davom etgan.
Loy plitkalar miloddan avvalgi 800-yillarda paydo boʻlgan boʻlsada, shisha plitkalarning rivojlanishi uchun jiddiy toʻsiqlar mavjud boʻlib, ular orasida shisha eritish uchun zarur boʻlgan yuqori harorat boʻlgan.
Soʻnggi yillarda shisha plitkalar koʻproq dala va aksent plitkalar uchun eng mashhur boʻldi. Ushbu tendentsiyani eng soʻnggi texnologik yutuqlari shundan iboratki plitkalarning oʻziga xos xususiyatlari, ularning qizgʻin rang berish va yorugʻlikni aks ettirish potentsiali va suv oʻtkazmasligi bilan bogʻliq hisoblanadi.
Shisha keramika yoki chinni plitkalarga qaraganda qattiqroq boʻlgani sababli, shisha plitkalar substratning siljishi taʼsirida tezroq sinadi.
Smalti plitkalari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Smalti kafel, baʼzan Vizantiya shisha mozaik kafel deb ataladi, odatda, Vizantiya imperiyasi davrida yaratilgan va dastlab shaffof boʻlmagan shisha plitalardir[1].
Smalti eritilgan shishani oʻchoqda rang berish uchun metall oksidlari bilan aralashtirish orqali tayyorlanadi; natijada sovutilgan va alohida qismlarga boʻlingan tekis plitalarga quyilgan bulutli aralash. Vizantiya davrida Konstantinopol mozaik hunarmandchiligining markaziga aylandi va oltin bargli shisha mozaikadan foydalanish Konstantinopolning pravoslav patriarxining sobiq oʻrni Ayasofiyada oʻzining eng katta badiiy ifodasiga erishdi.
Anʼanaviy smalti plitalari bugungi kunda baʼzi hunarmandlar installyatsiyada va tasviriy sanʼatda qoʻllanadi. 1920-yillarda Smalti plitkalarini ishlab chiqarishda ommaviy ishlab chiqarish usullari qoʻllandi, bu esa bu plitkalarni koʻplab oʻrta sinf uylariga kirishga imkon berdi. Rangli shisha aralashmasini chiqarish, sovutish va kesishning eski usuli oʻrniga, yangi usul erigan suyuqlikni tovoqlarga quyib sovutishni talab qildi, odatda 3/4 hosil boʻladi.
Zamonaviy davr
[tahrir | manbasini tahrirlash]
1990-yillardan boshlab turli xil zamonaviy shisha plitka texnologiyalari, shu jumladan ishlatilgan oynani olish va uni „yashil“ plitka sifatida qayta tiklash usullari, pol va devor qoplamasi sifatida shisha plitkalarga qiziqishning qayta tiklanishiga olib keldi. Endi u koʻpincha hovuzlar, oshxonalar, kurortlar va hammomlarda qoʻllanadi. Va smalti plitkalari hali ham mashhur boʻlsada, kichik va katta formatli shisha mahsulotlar hozirda quyma va eritilgan shisha usullari yordamida keng tarqalgan. Ushbu oxirgi ikki usulning plastisitivligi turli xil koʻrinish va ilovalar, jumladan, kafel plitkalariga olib keldi[2].
1990-yillarning oxirida maxsus shisha plitkalar orqa tomondan qabul qiluvchi oq qoplama bilan qoplangan. Bu yuqori aniqlikdagi rasmlar va dizaynlarni qayta ishlab chiqaradigan bosib chiqarish jarayoni orqali issiqlik oʻtkazuvchi boʻyoqlarni singdirish imkonini berdi. Maxsus bosilgan shisha plitkalar va shisha plitkalar suratga oʻxshash rasmlar bilan eskirgan yuzada shishaning qattiqligini namoyish etadi. Bu, ayniqsa, tozalovchi va namlikka chidamliligi muhim boʻlgan oshxona va dushlarda amaliydir.
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Govind, Ranjani. „Small tiles, big tales“. The Hindu. Qaraldi: 25-sentabr 2015-yil.
- ↑ Menhem, Chantal. „New Vision of an ancient medium: Glass Mosaic Tiles“. Mozaico (10-avgust 2015-yil). 25-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-sentabr 2015-yil.