Rossiya — Albaniya munosabatlari
Rossiya — Albaniya munosabatlari Albaniya Respublikasi va Rossiya Federatsiyasi oʻrtasidagi xalqaro munosabatlar sanaladi. Ikki davlat oʻrtasidagi 1961-yilda uzilgan diplomatik aloqalar 1991-yilda tiklandi[1]. Ikki davlat oʻrtasidagi iqtisodiy hamkorlik nihoyatda ahamiyatsiz. 2010-yillar boshida ikki tomonlama savdo hajmi kichik, Albaniyaga Rossiya sarmoyasi ham ahamiyatsiz sanaladi.
Hozirgi vaqtdagi aloqalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Savdo va investitsiyalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]1991-yilda ikki davlat oʻrtasida diplomatik munosabatlar qayta tiklandi. Ammo Tirana va Moskva oʻrtasidagi hamkorlik unchalik qizgʻin emas — ikki mamlakat oʻrtasida hatto toʻgʻridan-toʻgʻri havo aloqasi ham mavjud emas[2]. Albaniya rossiyalik sayyohlarni jalb qilishga harakat qilmoqda, buning uchun ularga har yili 1-maydan 30-sentyabrgacha vizasiz rejim taqdim etgan[2]. Rossiyada Albaniya bilan doʻstlik jamiyati mavjud boʻlib, unga S. G. Kuleshov rahbarlik qiladi[3]. 1990-yillarda ikki davlat oʻrtasidagi tovar ayirboshlash juda kichik sanaladi. 1995-yilda Rossiyaning Albaniyaga eksporti 1,8 million AQSh dollarni, Albaniyaning Rossiyaga eksporti esa 0,1 million AQSh dollarni tashkil etdi. 2001—2010 yillarda oʻzaro tovar ayirboshlash hajmi 17,3 million AQSh dollardan 101,7 million AQSh dollargacha oʻsdi, keyingi koʻrsatgichlarda esa yana pasayish hodisasi kuzatilmoqda. Bundan tashqari, bu yillar davomida Rossiya eksporti Rossiya Federatsiyasiga Albaniyadan yetkazib berish narxidan ancha oshdi. Misol uchun, 2014-yilda Rossiyaning Albaniyaga eksporti 110,6 million dollarni tashkil etgan boʻlsa, Albaniyaning Rossiyaga eksporti atigi 4,3 million dollarni tashkil etdi[4]. Rossiya 2014-yilda Albaniya tashqi savdosining atigi 1,5%ni tashkil etdi.
Rossiya Federatsiyasiga Albaniyadan toʻplangan toʻgʻridan-toʻgʻri investitsiyalar hajmi 2014-yil boshida 11 million AQSh dollarni tashkil etdi. Rossiya Albaniyaga emas, Serbiya va Chernogoriyaga sarmoya kiritishni afzal koʻradi. 2014-yil boshida Rossiyaning Albaniyaga toʻplangan toʻgʻridan-toʻgʻri investitsiyalari hajmi 2 million dollarni, aholisi ancha kichik boʻlgan Chernogoriyaga esa 1,232 million AQSh dollarni tashkil etdi. Rossiyaning Albaniyadagi loyihalaridan eng mashhuri Rossiyaning Tervingo kompaniyasining ushbu Bolqon mamlakatining xromit sanoatiga sarmoya kiritishga urinish hisoblanadi. 2007-yilda Tervingo Avstriyaning Decometal kompaniyasi bilan birgalikda Albaniya xromit sanoatini sotib oldi, Alban Chrome kompaniyasini yaratdi va ilgari toʻxtatilgan korxonalarni rekonstruksiya qildi[5].
Albaniya 2014-yilda Qrimning Rossiya tomonidan anneksiya qilinishiga va Rossiyaning Ukrainaning sharqiy hududlarini beqarorlashtirishga qaratilgan harakatlariga qarshi chiqdi[6]. Albaniya Rossiyaning Ukrainaga bosqini qoralab chiqdi[6].
2016-yil noyabr oyida Albaniya Rossiya kunlarini bekor qildi.
2022-yil fevral oyi oʻrtalarida Rossiya tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrov boshqa ikki Bolqon davlati kabi Albaniyani ham Donbassga yollanma askar yuborishda aybladi, Albaniya rasmiylari esa bunday ayblovlarni rad etib chiqdi[7].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Lyameborshay S. X. Drujba mejdu Rossiey i Albaniey v proshlom i nastoyaщem // Vlast. — 2014. — № 1. — S. 77, 79
- ↑ 2,0 2,1 Lyameborshay S. X. Drujba mejdu Rossiey i Albaniey v proshlom i nastoyaщem // Vlast. — 2014. — № 1. — S. 79
- ↑ Lyameborshay S. X. Drujba mejdu Rossiey i Albaniey v proshlom i nastoyaщem // Vlast. — 2014. — № 1. — S. 80
- ↑ Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedgg - ↑ >Drinochkin A. V. Ekonomika Albanii. M.: MGIMO (universitet), 2014.- ss.59-60.
- ↑ 6,0 6,1 Biberaj, Elez „Albania: The Challenges of Transition“, . Central and East European Politics: From Communism to Democracy. Rowman & Littlefield, 2015 — 425-bet. ISBN 9781442224223.
- ↑ Isufi, Perparim; Sinoruka, Fjori. „Albania, Kosovo, Bosnia Deny Sending 'Mercenaries' To Ukraine“. Balkan Insight (18-fevral 2022-yil). Qaraldi: 7-mart 2022-yil.