Qizbibi ziyoratgohi

Qizbibi ziyoratgohi
Muqobil nomlari	Qizbibi ziyoratgohi
Umumiy maʼlumot
Maqomi	Tarixiy obida
Turi	ziyoratgoh
Shahar	Buxoro
Mamlakat	Oʻzbekiston
Qurilishi boshlangan	XIV-XVIII asrlar
Texnik holati
Material	pishgan gʻisht, yogʻoch, ganch

Qizbibi ziyoratgohi (Ogʻoyi buzruk) – Buxoro viloyati, Jondor tumanidagi meʼmoriy yodgorlik. Ziyoratgoh Buxorodan 30 km gʻarbda Varaxsha hududida joylashgan. Qizbibi tarixiy yodgorlik majmuasi boʻlib, XIV-XVIII asrlarda barpo etilgan. Ziyoratgoh Oʻzbekiston moddiy va madaniy meʼrosining koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritilgan. Rivoyatlarga koʻra, Bibi Sharifa bir necha marotaba farzand koʻrmagan boʻlib, zodagonlar oilasidan boʻlgan. Bir necha yillardan soʻng u qiz bola farzand koʻradi va uning ismini Qizbibi deb qoʻyishadi. Qizbibining otasi arab boʻlib, sayyidlar avlodidan Ogʻoyi Buzkur boʻlgan. U hokim boʻlgan. Qizbibini Bibini Maxsumaipok deb ham atashgan. U hayoti davomida biror marta turmushga chiqmagan va oʻzi savzavot va mevalar ekib yetishtirgan. U oʻqishli avliyolardan biri boʻlgan. Rivoyatlarga koʻra, Amir Sayyid Abdullo (Mir Arab) XVI asrda Qizbibiga sovchi yuborgan. U sovchilarga rad javobini bergan va ikkinchi marta ham Miri Arab Sovchi yuboradi. U sovchilarga shunday javob bergan: „Orqangizga qaytinglar, Miri Arab bu olamni tark etdi“. Sovchilar qaytishganida haqiqatdan ham Miri Arab vafot etganligiga ishonch hosil qilishgan. Qizbibi tarixiy yodgorlik majmuasi boʻlib, madrasa, masjid, chillaxona, dahma, qudiq va darvozaxonadan iborat. Majmua XIV-XVIII asrlarda barpo etilgan. Mahalliy aholi farzand istab, Qizbibi qadamjosidagi chillaxonani ziyorat qiladi va quduqdan suv ichishadi. Mustaqillik yillarida Qizbibi ziyoratgohida obodonchilik ishlari olib borilgan. Tarixchilar fikriga koʻra Jondor tumani Samonchiq qishlogʻida Bibi Maxsumaipok nomli tepalik boʻlib, qamjo boʻlgan. Ziyoratgoh Oʻrta Osiyo meʼmorchiligi uslubida bunyod etilgan. Qizbibi ziyoratgohi pishiq gʻisht, yogʻoch, tosh va ganchdan qurilgan.

Adabiyotlar

Ilmiy adabiyotlar

• Ражабов Қ., Темиров Ф. Жондор тарихи. Тошкент: „Tafakkur“ нашриёти, 2015 — 52-bet. 
• Баҳромов Қ, Шодиева Н. Бухоро тарихий обидалари географияси. Бухоро: Дурдона нашриёти, 2020 — 129-bet.