Python

Python
Paradigmalari	Koʻp paradigmali dasturlash tili: obyektga yoʻnaltirilgan dasturlash,, tartibotli dasturlash (imperativ dasturlash), funksional dasturlash, strukturali dasturlash, reflektiv dasturlash
Muallifi	Guido van Rossum
Tuzilgan yili	20-fevral, 1991-yil (33 yil avval)
Turi	obyektga yoʻnaltirilgan dasturlash tili
Holati	faol
Versiyalari	3.12.4 6.6.2024 (4 oy avval)
Ishga tushirish turi	IDE orqali
Operatsion tizim	kross-platformali
Litsenziya	Python Software Foundation License
Fayl kengaytmalari	.py, .pyi, .pyc, .pyd, .pyo, .pyw, .pyz
Vebsayt	python.org
Dialektlari
	Cython, RPython, Starlark
Bunga asos boʻlgan tillar
	ABC, Ada, Algol 68, APL, C, C++, Klu, Dylan, Haskell, Icon, Java, Lisp, Modula-3, Perl, Standard ML
Buning asosida tuzilgan tillar
	Apache Groovy, Boo, Cobra, CoffeeScript, D, F#, Genie, Go, JavaScript, Julia, Nim, Ring, Ruby, Swift

Python ([ˈpʌɪθ (ə)n] — payton, piton) — turli sohalar uchun yuqori darajadagi umumiy maqsadli dasturlash tili. Uning dizayn falsafasi muhim chekinishdan foydalangan holda kodning oʻqilishiga urgʻu beradi. Uning til konstruksiyalari va obyektga yoʻnaltirilgan yondashuvi dasturchilarga kichik va yirik loyihalar uchun aniq, mantiqiy kod yozishda yordam berishga qaratilgan^[4]. Shuningdek Python sunʼiy intellekt hamda maʼlumotlar muhandisiligi sohalarining tili hisoblanadi.

Python deyarli barcha platformalarda ishlay oladi, xususan Windows, Linux, Mac OS X, Palm OS, Mac OS va boshqalar shular jumlasidandir. Python Microsoft.NET platformasi uchun yozilgan realizatsiyasi ham mavjud boʻlib, uning nomi — IronPython dasturlash muhitidir.

Guido van Rossum 1980-yillarning oxirida ABC dasturlash tilining davomchisi sifatida Python ustida ishlay boshladi va birinchi marta 1991-yilda Python 0.9.0 versiyasini ommaga eʼlon qildi^[5].

Python dasturlash tiliga boʻlgan talab yildan yilga oshib bormoqda. CodingDojo^[6] portalining tadqiqotlariga koʻra, 2020—2021-yillarda aynan Python tilida dasturlovchi mutaxassislarga eng koʻp talab boʻlgan^[7].

Sintaksisi

Unda Lua tiliga oʻxshab, bir vaqtning oʻzida bir nechta oʻzgaruvchiga qiymat berish mumkin. Shuningdek, yangi oʻzgaruvchi kiritmasdan turib, ikkita oʻzgaruvchining qiymatlarini almashtirish mumkin:

 x, y = y, x

Va uni funksiyalaridan ham shunday turda qaytarishingiz mumkin:

def function():
    x = "Jimbo"
    y = "Wales"
    return x, y

Salom, dunyo!

# -*- coding: utf-8 -*-
print("Salom, dunyo!")

Ishlatilishi

Web dasturlash

Zope — CMS yaratish uchun server va veb dasturlar qilish uchun dastur.
Django — web dasturlash muhiti.
Turbogears — web yaratish qilish uchun dastur.
CherryPy — web yaratish qilish uchun dastur.
Plone — saytni muhofaza qilish uchun dastur.
Mailman — „Rassilka“ yaratish uchun dastur
MoinMoin — viki — dvijok internet va intranet uchun
PlanetPlanet — RSS oqimini sindikatsiyalash

Grafika

Skencil — Vektor grafikasi uchun dastur

Pythonni ishlatadigan dasturlar

Wikipedia — botlarni yozish uchun ishlatadi.
Civilization IV — Yaxshi strategiya oʻyin.

Pythonni ishlatadigan kompaniyalar

Kosmik teleskop instituti
NASA
Google
DreamWorks
Industrial Light & Magic
Firaxis Games
Apple Computer
CCP

Manbalar

↑ „General Python FAQ — Python 3.9.2 documentation“.
↑ „Python 0.9.1 part 01/21“. alt.sources archives.
↑ „Starlark Language“.
↑ Kuhlman, Dave. „A Python Book: Beginning Python, Advanced Python, and Python Exercises“
↑ Rossum, Guido Van (20-yanvar 2009-yil). „The History of Python: A Brief Timeline of Python“
↑ https://codingdojo.com/blog/top-7-programming-langugages^{[sayt ishlamaydi]}
↑ Narzullayev Anvar. Pythonda dasturlash asoslari. — T.: „Akademnashr“, 2021. — B. 6.

Havolalar

Python sayti ^(ingl.)
Python dasturchilar sayti^{[sayt ishlamaydi]}

[1] „General Python FAQ — Python 3.9.2 documentation“.

[alt-sources-history-2] „Python 0.9.1 part 01/21“. alt.sources archives.

[3] „Starlark Language“.

[4] Kuhlman, Dave. „A Python Book: Beginning Python, Advanced Python, and Python Exercises“

[5] Rossum, Guido Van (20-yanvar 2009-yil). „The History of Python: A Brief Timeline of Python“

[6] ttps://codingdojo.com/blog/top-7-programming-langugages^{[sayt ishlamaydi]}

[7] Narzullayev Anvar. Pythonda dasturlash asoslari. — T.: „Akademnashr“, 2021. — B. 6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]