Puntlend
Puntlend | |
|---|---|
 | |
| Poytaxt | Goroue |
| Eng katta shahar | Galkayo, Bosaso, Goroue |
| Rasmiy til(lar) | Ingliz, Arab, Somali |
| Hukumat | Prezidentlik Respublikasi |
| Said Deni | |
| Ahmad Usmon | |
| Tashkil topgan | |
• sanasi |
1998-yil 1-avgust |
| Maydon | |
• Butun |
212 510 km2 |
| Aholi | |
• 2014-yilgi roʻyxat |
4 334 633 mln kishi |
| Pul birligi | Somali shillingi |
Puntlend (Somali. Puntland, arabcha. أرض البنط) — 1998-yil 12-avgustda 2001-yilgi Konstitutsiyaga muvofiq oʻz suverenitetini eʼlon qildi (aniqrogʻi, oʻzini “muhtor davlat” deb “Puntlend muhtor viloyati” deb eʼlon qildi). 2003-2004-yillardagi kelishuvlar natijasida "Puntlend Somali davlati" rasmiy nomini oldi. Nayrobida (Keniya) va Somali Respublikasining Vaqtinchalik Federal Xartiyasi (Konstitutsiyasi), federal Somalida rasman muhtor davlat sifatida tan olingan. Poytaxti - Garoue, jami davlatda taxminan 3,5 million aholi istiqomat qiladi (hech qanday aholini ro'yxatga olish o'tkazilmagan). Misr fir'avnlari savdo qilgan qadimgi Punt o'lkasi nomi bilan atalgan.
Tarix. Siyosiy rejim
[tahrir | manbasini tahrirlash]1991-yilda Somali davlatchiligi qulagandan keyin paydo boʻlgan boshqa tan olinmagan davlatdan farqli o'laroq - Somalilend va Puntlend to'liq mustaqillikka intilmadi. Hozirgi hukumat Puntlendni federal Somali davlatining bir qismi deb biladi.
1998-yilda muxtoriyat e'lon qilinganidan so'ng, mamlakat neft konlari bilan mashhur boʻlgan Sanaag va Sul hududlari bo'yicha Somalilend bilan doimiy ziddiyatda edi. Bu hududda doimiy qurolli to'qnashuvlar boʻlgan. 2007-yilda Puntlend 2009-yil yanvar oyida bosib olishga muvaffaq boʻlgan Sanaag hududida mustaqil Maaxir davlati e'lon qilindi. Keyinchalik, Puntlend tomonidan qo'llab-quvvatlanadigan, lekin hududi asosan Somalilend tomonidan ishg'ol qilingan Ayn, Sanaag va Sul provinsiyalari hududlarining bir qismida Xatumo bufer davlati paydo bo'ldi.
1998-yil 23-iyulda Abdullahi Yusuf Ahmad Puntlendning birinchi prezidenti bo'ldi, u bu lavozimni 2001-yil 1-iyulgacha egallab keldi.
2001-yil 1-iyulda Puntlendda davlat to'ntarishi bo'ldi, ammo 2002-yilda Abdullahi Yusuf Ahmad o'z to'ntarishini uyushtirdi va bu lavozimni tikladi va 2004-yil oktyabr oyida u Somaliga prezident bo'ldi va bir muncha vaqt o'tgach, Mogadishoni egallashga muvaffaq bo'ldi. .
Puntlend Somali qaroqchiligining asosiy markazi hisoblanadi, ammo ayni paytda u Somalining birligini yoqlaydi.
2014-yil yanvar oyida Puntlendda prezidentlik saylovlari bo'lib o'tdi, 2011-2012-yillarda Somalida bosh vazir boʻlgan Abdivali Muhammad Ali Puntlendning 5-prezidenti bo'ldi.
2024 yil aprel oyida Puntlend Somali konstitutsiyaviy o'zgarishlari bo'yicha bahsli vaziyatda funksional mustaqil davlat sifatida faoliyat yuritishini e'lon qildi.
Ma'muriy-hududiy bo'linishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]2012-yil 1-avgustda tasdiqlangan Somalining Federal tuzilmasi uchinchi moddasiga ko'ra, Puntlend rasman 9 ta hududdan iborat. Aslida, hududning bir qismi bahsli, bir qismi Xatumo bufer davlati hududida joylashgan, bir qismi Somaliland tomonidan ishg'ol qilingan, Galkayo ustida Galmudug bilan to'qnashuvlar davom etmoqda.