Kontent qismiga oʻtish

Psixologik yordam

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Psixologik yordam — bu psixologiyaning amaliy qoʻllanishi sohasi boʻlib, u odamlarning ijtimoiy-psixologik kompetentsiyasini oshirishga va shaxsga ham, guruhga yoki tashkilotga psixologik yordam koʻrsatishga qaratilgan.

Bu shaxslararo munosabatlardagi qiyinchiliklar bilan bogʻliq turli xil psixologik muammolarni, shuningdek, chuqur shaxsiy muammolarni hal qilishga qaratilgan odamlar bilan bevosita ishlash.

Psixologik yordam turlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Psixoprofilaktika (ogohlantirish).
  • Psixologik taʼlim (maslahatda, psixoprofilaktikada — maʼruzalar, seminarlar).
  • Psixodiagnostika (muammolarni aniqlash va boshqalar) psixologik koʻrsatkichlar).
  • Psixologik maslahat (moslashuv, rivojlanish va shaxsiy potentsialni kengaytirishda psixologik norma doirasida boʻlgan odamlarga psixologik yordam).
  • Psixoterapiya (chuqur shaxsiy muammolarni hal qilishga va shaxsni chuqur oʻzgartirishga qaratilgan) klinik va klinik boʻlmagan boʻlishi mumkin.
  • Psixiatriya (yordamning tibbiy shakli, dori vositalaridan foydalanish yoki insonni bemor sifatida emas, balki boshqa dunyoqarashga ega boʻlgan shaxs deb hisoblaydigan, dori vositalaridan cheklangan darajada foydalanadi, shuning uchun psixoterapevtik yoʻldan boradi).
  • Psixokorrektsiya (emotsional holat nuqtai nazaridan ham, shaxsiy xususiyatlar nuqtai nazaridan ham normani tiklash).
  • Psixologik yordam — bu mijozga psixologik muammolarni mustaqil ravishda hal qilish imkonini beradigan va yordam beradigan oʻziga xos oʻzaro taʼsir.

Shuningdek, psixologik yordam turlarini quyidagilarga boʻlish mumkin: psixologik maslahat; psixologik tuzatish; inqirozga aralashuv; psixologik reabilitatsiya; psixologik trening, psixoterapiya;

Psixologik yordam turlarini qatʼiy ravishda suv istemol qilish mumkin emas. Kesishadigan joylar mavjud. Mezon — kim yordam beradi (taʼlimdagi farq), mutaxassis mijoz yoki bemor bilan kim ishlaydi (moslashish — bu meʼyor mezon), nima yordam beradi (dorilar, psixoterapevtik, maslahat usullari)

Psixologik yordam ob’ektining oʻziga xos xususiyatlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ixtiyoriy rozilik, oʻziga xoslik, oʻzgaruvchanlik. Psixologik yordam koʻrsatadigan psixologga qoʻyiladigan talablar — empatiya, uygʻunlik, muloqot.

Psixologik yordam tamoyillari (axloqiy)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Koʻpgina kasblarda boʻlgani kabi, psixolog faoliyatida ham ularga psixologik yordam koʻrsatishda baʼzi printsiplar va talablar mavjud boʻlib, ularni amalga oshirish majburiydir. Turli mamlakatlarda va psixologik jamoalarda professional psixolog faoliyati uchun turli xil axloqiy meʼyorlarning mavjudligi psixologik amaliyotda yuzaga keladigan axloqiy va axloqiy muammolarga aniq va oddiy javoblarning yoʻqligi bilan bogʻliq. Ushbu tamoyillar psixologik yordam koʻrsatish nafaqat samaraliroq va mazmunli, balki ijtimoiy jihatdan maqbul boʻlishini taʼminlash uchun zarurdir. Ushbu mavzu boʻyicha koʻplab asarlarda turli xil qiyin vaziyatlar, xususan, maslahatchi uchrashuv paytida mijozi gʻayriijtimoiy harakatni rejalashtirayotganini yoki sodir etganligini bilib qolsa, uning tanasida kaltaklash yoki boshqa zoʻravonlik alomatlarini koʻrsa, oʻzini qanday tutishi kerakligi haqida gap boradi. bola, agar ota-onalar oʻzlarining yashirin oʻsmir farzandlari haqida, shuningdek, boshqalar haqida biror narsa bilishni xohlasalar. Baʼzi mamlakatlarda, masalan, AQSHda, kasbiy tamoyillar va talablarga rioya qilmaslik psixolog diplomidan mahrum boʻlishiga, amaliyot bilan shugʻullanish va uning professional xizmatlarini taklif qilish huquqiga va hokazolarga olib kelishi mumkin.[1].

Psixologik yordamning eng muhim axloqiy tamoyillari orasida (Yu. Aleshina),[1] anʼanaviy ravishda quyidagilarni ajratib turadi:

  1. Mijozga nisbatan doʻstona va mulohazasiz munosabat „mijozni xotirjam va qulay his qilishiga qaratilgan professional xatti-harakatlarning butun majmuasini“ nazarda tutadi. Maslahatchi mijozni diqqat bilan tinglashi (masalan, faol tinglash texnikasidan foydalanish), uni hukm qilmasdan tushunishga harakat qilishi, shuningdek, psixologik yordam va yordam koʻrsatishi kerak.
  2. Psixologning ijtimoiy qabul qilingan meʼyor va qoidalarga emas, balki mijozning meʼyorlari va qadriyatlariga yoʻnaltirilishi mijozga samimiy va ochiq boʻlishga imkon beradi. Mijozning qadriyatlarini qabul qilish va hurmat qilish munosabatlari nafaqat mijozni qoʻllab-quvvatlash imkoniyatini, balki kelajakda bu qadriyatlarga taʼsir qilish imkoniyatidir, agar ular maslahat jarayonida normal holatga toʻsqinlik qiladigan boʻlsa. inson hayoti.
  3. Maslahat berishni taqiqlash . Psixolog, hatto oʻzining kasbiy va hayotiy tajribasi va bilimiga qaramay, mijozga kafolatlangan maslahat bera olmaydi, xususan, mijozning hayoti va uning borishi konteksti noyob va oldindan aytib boʻlmaydigan boʻlib, mijoz oʻz hayotidagi asosiy mutaxassisdir. psixolog esa — odatda boshqa sohalarda, xususan, mijoz bilan munosabatlarni oʻrnatish usullarida, shuningdek, psixologik yordam nazariyasida mutaxassis sifatida ishlaydi. Bundan tashqari, maslahat berish mijozning hayoti uchun javobgarlikni oʻz zimmasiga olishni anglatadi, agar u undan foydalansa, bu uning shaxsiyatining rivojlanishiga hissa qoʻshmaydi. Bundan tashqari, maslahat berishda psixologning kasbiy pozitsiyasi oʻzgarishi mumkin, maslahat olishda esa mijozning pozitsiyasi kattaroq passivlik va sodir boʻlayotgan voqealarga yuzaki munosabatda boʻlishi mumkin. Koʻpincha, bir vaqtning oʻzida mijoz tomonidan maslahatni amalga oshirishdagi har qanday muvaffaqiyatsizliklar psixologga maslahat bergan vakolat sifatida qaralishi mumkin, bu esa mijozning oʻzi bilan sodir boʻlayotgan voqealardagi faol va mas’uliyatli rolini tushunishiga toʻsqinlik qiladi.
  4. Anonimlik, yaʼni mijoz tomonidan psixologga taqdim etilgan hech qanday maʼlumot uning roziligisiz biron bir tashkilotga va boshqa shaxslarga, shu jumladan qarindoshlari yoki doʻstlariga oʻtkazilishi mumkin emas. Shu bilan birga, psixologning kasbiy faoliyati qonunlariga muvofiq amalga oshiriladigan mamlakat qonunchiligida alohida qayd etilgan istisnolar (psixolog mijozni oldindan ogohlantirishi kerak) mavjud.
  5. Shaxsiy va kasbiy munosabatlar oʻrtasidagi farq — bu psixologik yordam jarayoniga taʼsir qiluvchi bir qator psixologik hodisalar bilan bogʻliq boʻlgan maslahatchiga qoʻyiladigan talab. Masalan, maʼlumki, kasbiy munosabatlarga shaxsiy munosabatlar kuchli taʼsir koʻrsatishi mumkin, xususan, psixologning shaxsiy ehtiyojlari va istaklari ham psixologik yordam jarayoniga, ham mijozning oʻziga taʼsir qiladi va shuning uchun psixologik yordamning samarali amalga oshirilishiga toʻsqinlik qilishi mumkin. . Ushbu taʼsirlarning turli xil tadqiqotlari mavjud (masalan, koʻchirish va qarama-qarshilik hodisalariga qarang). 20-asrning oxirida ushbu muammo boʻyicha muhokamalar boʻlib oʻtdi, psixolog va mijozning shaxsiy, shu jumladan jinsiy munosabatlarga kirishining turli oqibatlari tahlil qilindi, ammo bu munozaralardan kelib chiqadigan asosiy xulosa psixolog kasbiy faoliyatni amalga oshiradi, iloji boʻlsa, shaxsiy munosabatlardan qochish kerak. . Agar shunday yoki shunga oʻxshash munosabatlar paydo boʻlsa, u holda mijozning manfaatlarini koʻzlab harakat qilish va psixologik yordam jarayonini imkon qadar tezroq toʻxtatish kerak[2].
  • Ishonch telefoni

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 Alyoshina Yu. Ye. Individualnoe i semeynoe psixologicheskoe konsultirovanie. — 2-e izd. — M. : Nezavisimaya firma „Klass“, 2000. — 208 s.
  2. ↑ Dahlberg, Charles Clay. Sexual contact between patient and therapist // Symposium on love / ed. by Mary Ellen Curtin. — New York : Behavioral Publications, 1973. — 244 s. — ISBN 0-87705-116-X. — ISBN 978-0-87705-116-9. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Psixologik_yordam&oldid=5189131" dan olindi