Pavel Vinogradov
| Pavel Vinogradov | |
|---|---|
| Pavel Vladimirovich Vinogradov | |
 | |
| Tavalludi |
31-avgust 1953-yil |
| Fuqaroligi | Rossiya |
| Kasbi | Injener |
| Millati | Rus |
| Mukofotlari | Rossiya Federatsiyasi Qahramoni |
| Kosmik karyera | |
| Daraja | sinov uchuvchisi |
Kosmosdagi vaqt |
546 kun 22 soat 32 daqiqa |
| Tanlash | 1992 |
Jami EVAs |
7 |
Jami EVA vaqti |
38 soat 25 daqiqa |
| Missiyalar | Soyuz TM-26, Soyuz TMA-8 (Expedition 13), Soyuz TMA-08M (Expedition 35/36) |
Missiya belgisi |
    |
Pavel Vladimirovich Vinogradov (ruscha: Павел Владимирович Виноградов; 1953-yil 31-avgustda SSSRning Magadan shahrida tugʻilgan) kosmonavt va Xalqaro kosmik stansiyaning sobiq qoʻmondoni. 2013-yil may oyi holatiga koʻra, u “Mir” va Xalqaro kosmik stansiya bortida uch marta koinotga uchgan va kosmosdagi umumiy vaqt boʻyicha eng yaxshi 10 astronavtdan biri hisoblanadi. Vinogradov, shuningdek, kosmonavtlik faoliyati davomida yetti marta kosmosga chiqdi.[1] Kosmosga chiqqan eng keksa odam rekordini oʻrnatdi.
Shaxsiy hayot
[tahrir | manbasini tahrirlash]Vinogradov Irina Valentinovna Vinogradova (qizlik fammiliyasi Zaxarova) bilan turmush qurgan. Ularning bitta farzandi bor.[2] Uning sevimli mashgʻulotlariga oʻyin sporti, aviatsiya va kosmonavtika tarixi va astronomiya kiradi.
Ta'lim
[tahrir | manbasini tahrirlash]Vinogradov 1977-yilda Moskva aviatsiya institutini tamomlagan.
Mukofotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Vinogradov Rossiya Federatsiyasi Qahramoni medali bilan taqdirlangan.
Tajriba
[tahrir | manbasini tahrirlash]1977-yildan 1983-yilgacha Vinogradov qayta tiklanadigan transport vositalarini avtomatlashtirilgan interaktiv loyihalash tizimlari uchun dasturiy ta'minotni ishlab chiqish, aerodinamika va aerodinlarni tartibga solish modellarini ishlab chiqish, kompyuter grafikasi boʻyicha ixtisoslashgan. 1983-yilda RSC Energia bosh konstruktorlik byurosida ish boshladi. U "Soyuz-TM" va "Buran" kosmik kemalarining parvoz tartibini tekshirish, ekipajlarni tayyorlashning avtomatlashtirilgan tizimlarini yaratish ustida ishlagan. Shuningdek, u "Soyuz-TM", "Buran" kosmik kemasi va "Energia" raketalarini uchirishga tayyorgarlikda ishtirok etgan.
Kosmik parvoz tajribasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
1992-yil 3-martda u kosmonavtlar dasturiga tanlandi va keyingi ikki yilni mashgʻulotlarda oʻtkazdi. 1992-yil oktabrdan 1994-yil fevralgacha u GCTCda umumiy kosmik mashgʻulotlarni tugatdi. 1994-yil may oyidan 1995-yil fevraligacha u sinov-kosmonavtlarning malakasini oshirdi. Vinogradov 1995-yil 3-sentabrda uchirilgan Soyuz TM-22 reysi uchun zaxira bort muhandisi boʻlgan. U "Soyuz TM-24" parvoziga tayinlangan edi, ammo parvoz komandiri Gennadiy Manakov yuragi bilan bogʻliq muammolarga duch kelganida, butun ekipaj safdan chiqdi.
Soyuz TM-26
[tahrir | manbasini tahrirlash]Vinogradov 1997-yil 5-avgustda kosmonavt Anatoliy Solovyev bilan "Soyuz TM-26"da bort muhandisi sifatida "Mir" kosmik stantsiyasiga uchdi. Ikki kunlik avtonom parvozdan soʻng, 7-avgust kuni "Soyuz" kosmik kemasi Mir bilan tutashdi. Ekipaj kuchli shikastlangan Spektr modulidagi elektr kabeli va jabduqlar/ulagichlarni ta'mirladi va yoʻqolgan quvvatning katta qismini tikladi. “Mir”dagi kislorod generatorlarini ham ta’mirlab, almashtirdilar. Vinogradov, Solovyev va ESA astronavti Leopold Eyharts 1998-yil 19-fevralda Yerga qaytishdi. "Soyuz" kapsulasi UTC vaqti bilan soat 09:10da Orqaliq shahridan 30 km uzoqqa qoʻndi. Missiya davomida Vinogradov kosmosda 197 kun, 17 soat va 34 daqiqa vaqt oʻtkazdi.
Ekspeditsiya 13
[tahrir | manbasini tahrirlash]
2004-yil yanvar oyida Vinogradov ISS Ekspeditsiya 13 ekipaj komandiri sifatida mashgʻulotlarni boshladi. Missiya 2006-yil 29-martda Qozogʻistondagi Bayqoʻngʻir kosmodromidan Vinogradov va NASA astronavti Jeffri Uilyams bilan Soyuz TMA-8 bortida boshlangan. Vinogradov "Soyuz" komandiri sifatida xizmat qildi. Ikki kunlik avtonom parvozdan soʻng Soyuz TMA-8 2006-yil 31-martda XKSga qoʻshildi. O'z missiyasi davomida Vinogradov va Uilyams XKS bortida boʻlganlarida NASAning ikkita kema ekipajini qabul qildilar.[3] Space Shuttle Discovery XKSga 2006-yil 6-15-iyul kunlari tashrif buyurdi. STS-121 ning asosiy maqsadi Kolumbiyadagi falokatdan keyin joriy qilingan yangi xavfsizlik va ta'mirlash usullarini sinab koʻrish, shuningdek, Germaniyadan ISSga materiallar, uskunalar va ESA astronavti Tomas Reyterni yetkazib berish edi. Kosmik kema Atlantis 9-21-sentabr kunlari STS-115 missiyasi davomida P3/P4 truss va uning quyosh qanotlarini XKSga olib keldi. Vinogradovni olib ketayotgan "Soyuz" kapsulasi 2006-yil 28-sentabr EDT vaqti bilan soat kechki 5:53da XKSdan tushirildi va 9:13da Arkaliq yaqinidagi Qozogʻiston dashtlariga tushdi.[4] Vinogradovga NASA astronavti Jeffri Uilyams va kosmik parvoz ishtirokchisi Anusheh Ansoriy qoʻshildi. Vinogradov "Soyuz" kosmik kemasi va XKS bortida 182 kun, 23 soat va 44 daqiqa vaqt oʻtkazdi.[5]
Ekspeditsiyalar 35 va 36
[tahrir | manbasini tahrirlash]Pavel 2013-yilning martidan sentabrigacha ISS 35 va 36-ekspeditsiyalari bilan parvoz qilgan. 2013-yil 12-mayda Pavel Xalqaro kosmik stansiyaga qoʻmondonlikni qabul qildi.[6]
Kosmik yurishlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Vinogradov kosmonavtlik faoliyati davomida yetti marta koinotga chiqdi. Ushbu fazoga chiqishlardan beshtasi 1997 va 1998-yillarda uning Mir kosmik stansiyasi bortida ekanligida boʻlgan. Uning yetti marta fazoga chiqishining umumiy vaqti 38 soatu 25 daqiqa.
1997-yil 22-avgustda Vinogradov oʻzining birinchi marta kosmosga yurishini yakunladi. U va hamkasbi kosmonavt Anatoliy Solovyov kosmosga chiqishni UTC vaqti bilan soat 11:14da boshladi. Ekskursiya davomida ikkita kosmik sayohatchi elektr kabellarini ulashdi, Spektr modulidagi shikastlanishlarni tekshirib koʻrdi va jihozlarni oldi. Kosmosga chiqish 3 soat 16 daqiqa davom etdi.
1997-yil 20-oktabrda Vinogradov Anatoliy Solovyov bilan Spektr moduli ichida oʻzining ikkinchi marta kosmosga chiqishini oʻtkazdi. Ikkilik kosmik sayohatni UTC vaqti bilan 09:40da boshladi. Kosmosga chiqish UTC vaqti bilan soat 16:18da tugadi. Kosmosga chiqishning davomiyligi 6 soat 38 daqiqani tashkil etdi.
1997-yil 3-noyabrda Vinogradov yana Anatoliy Solovyov bilan birga uchinchi marta kosmik yurishini yakunladi. Ikkita quyosh panellarini demontaj qildi va Sputnik 40ni joylashtirdi. Kosmosga chiqish UTC vaqti bilan soat 03:32da boshlandi va 09:36da tugadi. Ekskursiya 6 soatu 4 daqiqa davom etdi.
1997-yil 6-noyabrda Vinogradov yana Anatoliy Solovyov bilan birga oʻzining toʻrtinchi marta kosmik yurishini yakunladi. Ikkalasi butun EVA vaqtini quyosh panellarini oʻrnatishga sarfladilar. Kosmosga chiqish UTC vaqti bilan soat 00:12da boshlandi va 06:24da tugadi. Ekskursiya 6 soat 12 daqiqa davom etdi.
1998-yil 8-yanvarda Vinogradov yana Anatoliy Solovyov bilan birga beshinchi yurishini yakunladi. Duo jihozlarni olib, oqayotgan EVA lyukini tuzatdi. Kosmosga chiqish UTC vaqti bilan soat 23:08da boshlandi va 02:14da tugadi. Ekskursiya 3 soat 6 daqiqa davom etdi.
2006-yil 2-iyunda Vinogradov oʻzining oltinchi marta kosmosga chiqishini amalga oshirdi. Vinogradov va NASA astronavti Jeffri Uilyams 6 soat 31 daqiqa davomida kosmik stansiyaning tashqi koʻrinishi boʻylab ta'mirlash va tajribalar yigʻishdi. Astronavtlar ish jadvalidan ortda qolgach, ularning ekskursiyasi rejalashtirilganidan deyarli bir soat koʻproq davom etdi.[7] Ikki kosmik sayohatchi oʻzlarining kosmik sayohatlarini GMT vaqti bilan soat 22:48da, Pirs oʻrnatish boʻlimi havo qulfidan tashqariga chiqqanlarida boshladilar. Kosmosda sayr qilish davomida ular ikkita asosiy ISS ta'mirlash ishlarini yakunladi. Vinogradov kosmik stansiyaning Elektron kislorod generatori orqali ortiqcha vodorodni bortga toʻkish uchun ishlatiladigan tiqilib qolgan ventilyatorni almashtirdi. Vinogradov va Uilyams, shuningdek, kosmik stantsiyaning vagonga oʻxshash Mobil Baza tizimidan asosiy koʻrinishlarni taqdim etadigan buzilgan videokamerani almashtirdilar. Kosmosga chiqish vaqtida Vinogradov uni avvalroq stansiyaning Strela krani bilan bogʻlab turgan oyoqni ushlab turuvchi adapterning kosmosga uchib ketishini kuzatdi. Kosmosga chiqish tonggi 1:19 da tugadi.[8]
Rossiya Federal kosmik agentligi va Kanadaning Element 21 Golf Co golf uskunalari firmasi oʻrtasidagi kelishuv doirasida Vinogradov kosmosga kosmosda golf toʻpini urib yuborishi kerak edi. Biroq u bekor qilindi.[9]
2013-yil 19-aprelda Pavel Vinogradov va Roman Romanenko navbatdagi EVA (Rossiya EVA 32)ni bajarishdi.[10]
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Archived copy“. 2013-yil 22-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 20-aprel.
- ↑ „Johnson Space Center Home“ (11-fevral 2015-yil).
- ↑ NASA. „Space Station Crew Back on Earth“ (28-sentabr 2006-yil). Qaraldi: 7-iyun 2010-yil.
- ↑ NASA. „Cosmonaut Bio: Vinogradov Pavel Vladimirovich“ (2006-yil sentyabr). Qaraldi: 7-iyun 2010-yil.
- ↑ Ker Than. „Ansari, Expedition 13 Crew Return to Earth“. SPACE.com (29-sentabr 2006-yil). Qaraldi: 7-iyun 2010-yil.
- ↑ @Cmdr_Hadfield. „Good Morning, Earth! Today I proudy hand command of Space Station to Pavel Vladimirovich Vinogradov. Time to rev up the Soyuz, home tomorrow“.
- ↑ Tariq Malik. „Extended EVA: Astronauts Make ISS Repairs in Long Spacewalk“. SPACE.com (2-iyun 2010-yil). Qaraldi: 7-iyun 2010-yil.
- ↑ NASA. „Station Crew Winds Up Successful Spacewalk“ (2-iyun 2006-yil). 2008-yil 6-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-iyun.
- ↑ Tariq Malik. „Astronaut's Golf Shot Pulled from Next ISS Spacewalk“. SPACE.com (24-may 2006-yil). Qaraldi: 7-iyun 2010-yil.
- ↑ „Cosmonauts successfully conclude Russian spacewalk“ (19-aprel 2013-yil).