Kontent qismiga oʻtish

Oʻzbekiston iqtisodiyoti

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Oʻzbekiston iqtisodiyoti — Oʻzbekiston gazga boʻlgan talab boʻyicha dunyoda 14-oʻrinda, eksport boʻyicha uchinchi va import boʻyicha oltinchi, uran yetkazib berish boʻyicha dunyoda yettinchi (jahon uran zaxirasining 4 %), umumiy uran yetkazib berish boʻyicha dunyoda toʻrtinchi oʻrinda. 1991-2017-yillarda iqtisodiyotning tuzilishi keskin oʻzgardi: UDMda ichki qarzning ulushi 37 % dan 19,2 % gacha kamaydi [1]

Salbiy tarafkashlik: soliq toʻlashdan osilgan ichki talabning atigi 25 % ni tashkil qiladi.

Iqtisodiy masalalar boʻyicha UDM-in strukturu (2017)[2]: ulushi Mamlakatning ÜDM-də qishloq tasərrüfat — 19,2 %, xizmatlarning ulushi UDM-da — 47,3 %, Sanoatning UDM-da — 33,

Mashgʻulluq: qishloq tasarrufatda 44 %, sanoatda 20 %, xizmatlarrufatda 36 %.

Oʻzbekistonning xolis va toʻgʻri baholanishini taʼminlash uchun Mudofaa statistika qoʻmitasi doimo xalqaro tashkilotlarning 17 ta anketasini toʻldiradi. Xususan, Birlashgan Millatlar Tashkilotining Yevropa Iqtisodiy Komissiyasi, Xalqaro Valyuta Fondi, Jahon Banki, Yevropa Yangidan qurilish va rivojlanish Banki, Osiyo taraqqiyot Banki va boshqa Inkishaf Bank va boshqa xalqaro dasturlar. [3]

2020-yilda Oʻzbekiston iqtisodiyotiga yoʻnaltirilgan xorijiy investitsiyalar hajmi 10 milliard dollarni tashkil qildi.[4]

Mutaxassislarning intellectuali UDM-da Oʻzbekistonning ulushi 45-46 %[5].

Yoqilgʻi va energiya manbalari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bugungi kunda mamlakatimiz asosiy yoqilgʻi-energetika resurslarining 97 foizi neft va gaz, 2,3 foizi koʻmir va 0,7 foizi gidroenergetika hisoblanadi. Mamlakatdagi eng yirik kompaniyalardan biri bu UzTransGaz.

Neft va gaz zaxiralari va Geologik neft zaxiralari — 5 mlrd. Tasdiqlangan neft zaxiralari — 100 million tonna[6] .

Tabiiy gazning geologik zaxiralari — 5 trillion kub metrdan ortiq m. Tabiiy gaz zaxiralari — 1,1 trillion m³.

Oʻzbekiston Iqtisodiy Tadqiqotlar Markazi (ITM) maʼlumotlariga koʻra, hozirgi tendentsiyalar va resurslar isteʼmoli saqlanib qolgan holda, Oʻzbekistonning tabiiy gaz va koʻmir zaxiralari yaqin 20-30 yilga yetadi, neft zaxiralari esa amalda mavjud[7] .

  1. „arxiv nusxasi“. 2022-yil 18-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 14-yanvar.
  2. Dannie Ministerstva zanyatosti i trudovix otnosheniy Respubliki Uzbekistan
  3. „Платёжный баланс, международная инвестиционная позиция и внешний долг Республики Узбекистан“. 2019-yil 30-martda asl nusxadan arxivlangan. (Wayback Machine saytida 2019-03-30 sanasida arxivlangan)
  4. o mejdunarodnix rezervax Respubliki Uzbekistan[sayt ishlamaydi][sayt ishlamaydi]
  5. Saidakbarov X. X., Saidova D. N. Napravleniya razvitiya selskogo xozyaystva v Respublike Uzbekistan // Innovatsionnaya ekonomika: perspektivi razvitiya i sovershenstvovaniya. — 2014. — № 2 (5). — S. 190
  6. „BP подтвердила запасы нефти и газа Узбекистана“. 2018-yil 14-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. (Wayback Machine saytida 2018-01-14 sanasida arxivlangan)
  7. „Больше газа, меньше нефти: BP о добыче углеводородов в Узбекистане“ (ru). ru.sputniknews-uz.com. 2018-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 14-yanvar.