Oʻpka arteriyasi

Oʻpka arteriyasi – yurak oʻng qorinchasidan boshlanuvchi tomir boʻlib, karbonat angidridga toʻyingan qonning oʻpkalarga borishini taʼminlaydi. Uning uzunligi 5-6 sm, kengligi esa 3-3.5 sm boʻladi. Oʻpka arteriyasi aorta yoyi ostida, IV-V koʻkrak umurtqalari qarshisida oʻng va chap oʻpka arteriya tarmoqlariga boʻlinadi^[1]^[2].

Taraqqiyoti

Pulmonal arteriyalar (truncus arteriosus) va oltinchi faringeal arqadan kelib chiqadi. Truncus arteriosus – bu yurak rivojlanishi Konus arteriosus avlodchisi sifatida hosil boʻladigan tuzilma^[3]. Oʻsishning uchinchi haftasiga kelib, yurakning eng yaqin qismida endokardal tubbaklar yuvgan. Bu yuvish bulbus cordis deb tanilgan va yuvishning yuqori qismi truncus arteriosusga aylanadi^[4]. Bu tuzilma oxir-oqibat mezodermal kelib chiqishi bilan bogʻliq^[4]. Qalb rivojlanish paytida yurak toʻqimalari qoplanadi va truncus arteriosus oxir-oqibat chap va oʻng ventrikllar boʻlishi mumkin boʻlgan narsalarga duch keladi. Qalbning ikkita ventrikli oʻrtasida septum rivojlanayotganda, truncus arteriosusning har ikki tomoniga ikkita koʻtarilish hosil boʻladi. Bular trunk aorta va pulmonal arteriyaga boʻlinadi^[4]. Erta rivojlanish davrida, arterioz kanali oʻpka magistralini va aorta yoyini bogʻlab, qon oʻpkani chetlab oʻtishiga imkon beradi^[5].

Funksiyasi

Oʻpka arteriyasi kislorodga toʻyingan qon oʻng ventrikldan garizantalarga olib boriladi^[6]. Bu yerda qon alveoli tutashgan kapillar orqali oʻtadi va nafas olish jarayonining bir qismi sifatida kislorodga toʻladi^[7].

Manbalar

↑ Kichik qon aylanish doirasi, 2003 (O'zbekcha), Toshkent: "Chinor ENK" nashriyoti — 228-bet. Qaraldi: 27-iyul 2023-yil.
↑ „O'pka arteriyasi“. uz.m-almahdi.com. Qaraldi: 27-iyul 2023-yil.
↑ Larsen's human embryology, 4th ed., Thoroughly rev. and updated., Philadelphia: Churchill Livingstone/Elsevier, 2009 — Development of the Urogenital system-bet. ISBN 9780443068119.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Larsen's human embryology, 4th ed., Thoroughly rev. and updated., Philadelphia: Churchill Livingstone/Elsevier, 2009 — Development of the Urogenital system-bet. ISBN 9780443068119.
↑ Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine, Fourth, Philadelphia: W.B. Sanders, 1992.
↑ „22.4 Gas Exchange – Anatomy and Physiology“. opentextbc.ca. 2020-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 22-may.
↑ „Exchanging Oxygen and Carbon Dioxide – Lung and Airway Disorders“ (en). MSD Manual Consumer Version. Qaraldi: 2019-yil 22-may.

Tibbiyotga oid ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.

[1] Kichik qon aylanish doirasi, 2003 (O'zbekcha), Toshkent: "Chinor ENK" nashriyoti — 228-bet. Qaraldi: 27-iyul 2023-yil.

[2] „O'pka arteriyasi“. uz.m-almahdi.com. Qaraldi: 27-iyul 2023-yil.

[Larsen_2009-3] Larsen's human embryology, 4th ed., Thoroughly rev. and updated., Philadelphia: Churchill Livingstone/Elsevier, 2009 — Development of the Urogenital system-bet. ISBN 9780443068119.

[Larsen_20092-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Larsen's human embryology, 4th ed., Thoroughly rev. and updated., Philadelphia: Churchill Livingstone/Elsevier, 2009 — Development of the Urogenital system-bet. ISBN 9780443068119.

[Braunwald_1992-5] Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine, Fourth, Philadelphia: W.B. Sanders, 1992.

[6] „22.4 Gas Exchange – Anatomy and Physiology“. opentextbc.ca. 2020-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 22-may.

[7] „Exchanging Oxygen and Carbon Dioxide – Lung and Airway Disorders“ (en). MSD Manual Consumer Version. Qaraldi: 2019-yil 22-may.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]