Ninurta
Ninurta (Ninib)[1] — shumer -akkad mifologiyasida Girsu shahri homiysi xudosi, Enlil va Ninlilning oʻgʻli; momaqaldiroq xudosi, bahorgi yomgʻir va toshqinlar, shuningdek, ekin maydonlari; urush xudosi sifatida ham hisoblangan[2].
Ninurta Ningirsu („Girsu xoʻjayini“) xudosi bilan bir xil[3][4][5].
Tasviri
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ninurta kamon va oʻqlar bilan sharurni — sehrli soʻzlovchi toʻziqni ushlab turgan jangchi sifatida tasvirlangan. Baʼzan u orqasida jangarilarcha koʻtarilgan qanotlari bilan paydo boʻladi. Bobil sanʼatida u koʻpincha arslon tanasi va chayon dumi boʻlgan yirtqich hayvonga chalqancha tik turgan yoki minib oʻtirgan holda tasvirlangan[4][6].
Eshak shaklida tasvirlangan[7].
Ninurta Saturn sayyorasi va Orion yulduz turkumi bilan aniqlangan[1]. Xudoning ramzi ikkita arslon boshi bilan qoplangan tayoq edi.
Mifologiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Uning asl ismi Imdugud („Yomgʻir buluti“) edi va xudoning oʻzi momaqaldiroq bulutini tasvirlab, sher boshi va momaqaldiroqli faryodli qora qush shaklida paydo boʻladi. Keyinchalik Ninurta inson qiyofasini oladi[8].
Ninurtaning rafiqasi shifo va tibbiyot maʼbudasi Gula edi (Ningirsu gipostazida — mahalliy maʼbuda Lagash Bau). Ularning ikkita oʻgʻli — Ig-alim va Shul-shagan[3] boʻlgan. Bauning yana 7 ta qizi bor edi, lekin Ningirsu ularning otasi boʻlmagan[3].
Enlilning oʻgʻli sifatida Ninurtning bir nechta aka-uka va opa-singillari bor edi: Nanna, Nergal, Ninaza[9], Enbilulu va baʼzan Inanna[3].
Kult
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ninurta qishloq xoʻjaligi va chorvachilikning homiysi sifatida ham hurmatga sazovor boʻlgan (u Shumer madhiyalarida " Enlil fermeri " deb ataladi). Enlil nomidan yozilgan „Ninurtaning koʻrsatmasi“ bor, u oʻgʻliga turli xil iqtisodiy faoliyatni oʻrgatadi[10].
Uning sharafiga tashkil etilgan ziyofat dala ishlarining boshlanishi edi.
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Ninurta-kudurri-utzur — Bobilning baʼzi shohlarining nomi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 Б. А. Тураев. История Древнего Востока / В. В. Сруве. — Л.: Ленсоцэкгиз, 1935 (1913). — Т. 1. — С. 120. — 309 с. — ISBN 9785458241434.
- ↑ „Нинурта“, Мифы народов мира, 2-e изд, Советская энциклопедия, 1992 — 222-bet. ISBN 5-85270-069-X.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Black, Jeremy; Green, Anthony. Gods, Demons and Symbols of Ancient Mesopotamia: An Illustrated Dictionary. Austin, Texas: University of Texas Press, 1992 — 39, 108, 138, 142-bet. ISBN 0714117056.
- ↑ 4,0 4,1 Mark, Joshua J.. „Ninurta“. Ancient History Encyclopedia (2017-yil 2-fevral). 2018-yil 6-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 27-avgust.
- ↑ Encyclopaedia Britannica Inc. Britannica Concise Encyclopedia. — Encyclopaedia Britannica, Inc., 2008. — С. 1365. — 2146 с. — ISBN 9781593394929. Архивная копия от 19 июня 2020 на Wayback Machine
- ↑ Jacobsen, Thorkild. Sumerian Mythology: A Review Article // Journal of Near Eastern Studies. — 1946. — № 5 (2). — С. 128–152. — doi:10.1086/370777. — JSTOR.
- ↑ Ocherki po istorii religii i ateizma, Avetisyan Arsen Avetisyanovich [fil.wikireading.ru/68745 ssilka]
- ↑ Jeremy A. Black, Graham Cunningham, Eleanor Robson. The Literature of Ancient Sumer. — Oxford University Press, 2006. — С. 106. — 444 с. — ISBN 9780199296330. Архивная копия от 4 апреля 2019 на Wayback Machine
- ↑ Kramer, Samuel Noah. Sumerian Mythology: A Study of Spiritual and Literary Achievement in the Third Millennium B.C., Revised Edition, Philadelphia, Pennsylvania: University of Pennsylvania Press, 1961 [1944] — 44–45-bet. ISBN 978-0-8122-1047-7.
- ↑ Dr Gwendolyn Leick. A Dictionary of Ancient Near Eastern Mythology. — Routledge, 1998 [1991]. — С. 88. — 241 с. — ISBN 9781134641031. Архивная копия от 4 апреля 2019 на Wayback Machine
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Емельянов В. В. „Нинурта в весенних праздниках Шумера“, . Шумерский календарный ритуал (Категория МЕ и весенние праздники), 1.000 экз, Orientalia, Петербургское востоковедение, 2009 — 312—350-bet. ISBN 978-5-85803-409-4.
- Немировский А. И. „Нинурта — бог-герой Ниппура“, . Мифы и легенды народов мира, 10.000 экз, M.: Литература, Мир книги, 2004 — 251—254, 396-bet. ISBN 5-8405-0586-2.
- Нинурта / В. А. // Мифологический словарь / гл. ред. Е. М. Мелетинский. — М. : Советская энциклопедия, 1990. — 672 с., 16 л. ил. — ISBN 5-85270-032-0.