Nguyen Phu Trong
Nguyen Phu Trong (vyetnamcha: Nguyễn Phú Trọng. 1944 - yil 14 — aprel, Xanoy, Fransiya Hindixitoy - 2024- 19-iyul) — Vyetnamlik siyosat va davlat arbobi, 2018 — yil 23 -oktabrdan [1] 2021 — yil 5 — aprelgacha [2] Vyetnam prezidenti boʻlgan.
2006 — 2011 — yillarda Vyetnam Milliy Assambleyasi raisi boʻlgan, keyinchalik 2011 — yil 19 — yanvardan — Vyetnam kommunistik partiyasi Markaziy qoʻmitasi bosh kotibi etib saylangan [3] .
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1944 — yil 14 — aprelda Xanoy shahrida tugʻilgan. 1967 — yilda Xanoy universitetining filologiya fakultetini tamomlagan, 1968 — yilda Vyetnam kommunistik partiyasiga aʼzo boʻlgan [4] . 1967 — 1973, 1976 — 1980 va 1983 — 1996 — yillarda Vyetnam kommunistik partiyasi Markaziy qoʻmitasining nazariy va siyosiy jurnalida ham ishlagan (1991 — 1996 — yillarda — „Kommunistlar“ muharriri boʻlgan).
1981 — yilda Nguyen Phu Trong Sovet Ittifoqiga KPSS Markaziy Qoʻmitasi huzuridagi ijtimoiy fanlar akademiyasining partiya qurilishi boʻyicha ixtisoslashgan aspiranturaga yuborildi, u yerda 1983 — yilda nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilgan va tarix fanlari nomzodi ilmiy darajasini olgan.
1992 — yildan — dotsent, 2002 yildan — Xanoy davlat universiteti professori nomini olgan.
1994 — yilda Polsha Kommunistik partiyasi Markaziy Qoʻmitasi aʼzosi, 1997 — yil dekabrdan — Siyosiy byuro aʼzosi etib saylangan. 1998 — 2000 — yillarda Siyosiy byuroda mafkura, madaniyat va maorif masalalariga rahbarlik qilgan, 1998 — 2006 — yillarda VKP Markaziy Qoʻmitasi raisining oʻrinbosari (1998 — 2001) va nazariy komissiyasining nazariy VKP ishlariga masʼul boʻlgan. (2001-2006) [5] .
2002 — yil may oyidan Milliy Assambleya aʼzosi etib tayinlangan.
2000 — yil yanvaridan 2006 — yil iyunigacha Nguyen Phu Trong VKP Xanoy shahar qoʻmitasi kotibi boʻlgan.
2006 — yil 26 — iyundan 2011 — yil 23 — iyulgacha Nguyen Phu Trong Vyetnam Milliy Assambleyasi raisi boʻlib faoliyat yuritgan [6] . 2011 — yil 19 — yanvarda boʻlib oʻtgan Vyetnam kommunistik partiyasining XI qurultoyida Vyetnam kommunistik partiyasi markaziy qoʻmitasi bosh kotibi etib saylandi. U shuningdek, Vyetnam kommunistik partiyasi Markaziy komiteti kotibligiga rahbarlik qilgan [7] va Vyetnam Markaziy Harbiy Komissiyasining raisi ham boʻlib faoliyat yuritgan [8] .
2013 — yil 18 — dekabrda bo‘lib o‘tgan Xalq militsiyasining 69-Respublika konferensiyasida Nguyen Phu Trong xalq militsiyasidan vaziyatni nazorat qilish, to‘g‘ri prognozlar berish, partiya va davlat bilan samarali maslahatlashuvlar o‘tkazishni talab qildi. Milliy xavfsizlikni, shuningdek, barcha jabhalar uchun xavfsizlikni ishonchli saqlash boʻyicha toʻgʻri qarorlar qabul qilish, partiya himoyasi va mamlakatning yaqinda qabul qilingan oʻzgartirilgan Konstitutsiyasini amalga oshirish jarayoni ham muhofaza qilgan [9] .
28-dekabr kuni Markaziy harbiy komissiyaning 2013-yildagi faoliyati sarhisobiga bag‘ishlangan konferensiyada so‘zga chiqqan Nguyen Phu Trong taʼkidladiki 2014-yilda butun partiya, armiya va xalq, siyosiy tizim oldiga qo‘yiladigan vazifalar xalq birligini mustahkamlash, uchta maqsadni amalga oshirishdan iborat: mamlakat mustaqilligini himoya qilish, davlat suvereniteti, hududiy yaxlitligini himoya qilish, sotsialistik tuzumni himoya qilish, inqilobiy yutuqlarni himoya qilish, mamlakat taraqqiyoti uchun siyosiy barqarorlik va tinchlikni saqlash. „Siyosiy, mafkuraviy va tashkiliy jihatdan kuchli armiya yaratishni davom ettirish, partiya va xalqning inqilobiy ishiga mutlaq sadoqat ko‘rsatish, jangovar samaradorlik va siyosiy irodani, belgilangan vazifalarni bajarishda mas’uliyatni oshirish zarur. Barcha shaxsiy tarkib xodimlar va jangchilar maʼnaviy sogʻlom turmush tarzini olib borishlari, qonun va jamoat tartibiga rioya qilishlari, dushman kuchlarning rejalariga qarshi kurashishlari kerak“ [10] .
2016-yil 27-yanvarda bo‘lib o‘tgan VKP 12-s’ezdida u VKP Markaziy Qo‘mitasining Bosh kotibi etib qayta saylandi.
2018 — yil 23 — oktabrda Nguyen Phu Trong Vyetnam prezidenti etib saylandi (u vu lavozimda 21 — sentabrda vafot etgan Chan Day Kuangning oʻrnini egallagan). Sharhlovchining taʼkidlashicha, Nguyen Phu Trong prezident Ho Chi Mindan keyin birinchi marta eng yuqori partiya va davlatdagi lavozimlarni birlashtirgan [11] . (1986 — yilda ushbu lavozimni bosh kotiblik lavozimi bilan birlashtirgan Vyetnam davlat kengashi raisi Thuong Tiynning maqomi prezidentlik lavozimiga teng emas edi).
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Генсек компартии Вьетнама избран новым президентом страны“. 2018-yil 26-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 25-oktyabr.
- ↑ „Парламент Вьетнама избрал Нгуен Суан Фука новым президентом страны“. ТАСС. 2021-yil 5-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 9-aprel.
- ↑ „Генсеком Компартии Вьетнама избран Нгуен Фу Чонг“ (ru). Фонтанка.ру (2011-yil 19-yanvar). 2011-yil 22-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 20-may.
- ↑ „Biography of Party General Secretary Nguyen Phu Trong“ (en). vietnamplus.vn. 2015-yil 11-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-oktyabr.
- ↑ „Из Вьетнама с благодарностью“ (ru). klychkov.com (2011-yil 21-fevral). 2015-yil 14-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 29-oktyabr.
- ↑ „Vietnam confirms new leadership“ (en). bbc.co.uk (2006-yil 27-iyun). 2006-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 20-may.
- ↑ „11th CPVCC Secretariat members named“ (en). vietnamplus.vn (2011-yil 9-fevral). 2015-yil 15-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 20-may.
- ↑ „Tổ chức trọng thể lễ tang Thượng tướng Nguyễn Trọng Xuyên“ (vi). vov.vn (2012-yil 27-iyun). 2013-yil 22-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 20-may.
- ↑ „Генсек ЦК КПВ: необходимо сохранить национальной безопасности во всех ситуациях“ (ru). vietnam.vnanet.vn (2013-yil 28-dekabr). 2013-yil 28-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 8-yanvar.
- ↑ „Генсек ЦК КПВ принял участие в конференции Центральной военной комиссии ВС Вьетнама — Иллюстрированный журнал Вьетнам“. 2014-yil 7-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 8-yanvar.
- ↑ „Путём соседа“. 2018-yil 26-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 25-oktyabr.