Neron teatri
 |
Neron teatri (lotincha: Theatrum Neronis) — Rim imperatori Neron tomonidan qurilgan xususiy teatr. Bino 2020—2023-yillarda Rim maxsus arxeologik nazorati tomonidan olib borilgan qazishma ishlari natijasida aniqlangan qoldiqlar paydo boʻlgunga qadar faqatgina adabiy manbalardan maʼlum boʻlgan[1].
Joylashuvi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Teatr Tibr daryosining oʻng qirgʻogʻida, Ager Vaticanus banki, Katta Agrippina bogʻida (nabirasi Neronga meros boʻlib qolgan) Kaligula oʻz sirkini qurgan hududda joylashgan[1]. Uning qoldiqlari Italiya uygʻonish davri uslubida qurilgan Palazzo Della Rovere hovlisi, Borgo, Via della Conciliazione va Borgo Santo Spirito oʻrtasidan topilgan[1].
Arxitekturasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Palazzo della Rovere hovlisi ostidan ikkita inshoot topilgan[1]. Arxeologlar ayvon bilan oʻralgan ochiq hovlili binoni oʻrgana boshlashdi[1]. Gʻishtlarida joylashgan ikki boʻlakli belgilar sababli binolar Julio-Claudian davriga tegishli deya hisoblanmoqda[1]. Birinchi tuzilma radiusi kirish qismi, zinapoyalar va devorlarga ega boʻlgan yarim doirasimon shaklda qurilgan boʻlib, shakli bois tomoshabinlar uchun moʻljallangan teatr oʻrindiqlari bilan bino tuzilishini aniqlanishi mumkin[1]. Binoning dekorativ apparatlar ioni orderi, yaʼni 3 ustunli kolonna qoldiqlaridan maʼlum boʻlishicha, oq rangli marmar bilan qoplangan hamda baʼzi oʻrindiqlarining ustki qismi oltin barg bilan qoplangan[1]. Ikkinchi bino esa birinchisiga perpendikulyar boʻlib, ikkilamchi funksiyalar, jumladan, maxsus buyumlar va kiyim-kechaklarni saqlash uchun xizmat qilgan[1].
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Luigi Callari. I Palazzi di Roma (it). Roma: Ugo Sofia-Moretti, 1932.
- Castagnoli, Ferdinando; Cecchelli, Carlo; Giovannoni, Gustavo; Zocca, Mario. Topografia e urbanistica di Roma (it). Bologna: Cappelli, 1958.
- Paolo Liverani (2000–2001). "Due note di topografia vaticana: il theatrum Neronis e i toponimi legati alla tomba di S. Pietro" (it). Estratto Dai RENDICONTI della Pontificia Accademia Romana di Archeologia LXXIII. https://www.academia.edu/21644883.