Marneuli
Marneuli (gruzincha: მარნეული [mɑɾnɛuli], ozarbayjoncha: Sarvan) — Gruziya janubida joylashgan Kvemo Kartli viloyatidagi shahar. U Marneuli munitsipalitetining maʼmuriy markazi boʻlib, Ozarbayjon va Armaniston davlatlari bilan chegaradosh.
Toponimika
[tahrir | manbasini tahrirlash]Gruziya manbalariga koʻra, Marneuli nomi Gruzinchadan kelib chiqqan.
Ozarbayjonlar bu nomni Sarvan shahriga nisbatan qoʻllashgan[1]. Bu soʻz forscha sârebân[2] soʻzidan olingan boʻlib, „tuya qo‘riqchisi“ degan maʼnoni anglatadi[3].
Aholisi
[tahrir | manbasini tahrirlash]2014-yilgi Gruziya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, shahar aholisi 20,211 kishi edi. Shaharda asosan gruzin ozarbayjonlari (83,1%) istiqomat qiladi[4].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Marneuli — Gruziyaning Marneuli munitsipaliteti markazi hisoblanadi. Gruziya SSRning 1947-yil 18-martdagi qarori bilan Borchalo qishlogʻi Marneuli nomiga oʻzgartirildi. 1964-yilda u rasman shahar maqomini oldi.
1625-yil 1-iyulda, Marneulining shimolidagi Algeti daryosi yaqinida joylashgan Marabda dalasida gruzin qoʻshinlarining eron bosqinchilariga qarshi yirik jangi boʻlib oʻtdi. Giorgiy Saakadze qoʻmondonligi ostidagi gruzin armiyasi dastlab Isoxonning Eron qoʻshinini deyarli magʻlub etdi, ammo keyinchalik ular baribir magʻlubiyatga uchradi va eronliklar Tbilisiga kirishga muvaffaq boʻldi.
1918-yil 19-dekabrda, Xrami daryosi yaqinida (viloyat markazidan 8 kilometr janubda joylashgan) Gruziya-Arman urushi bo‘lib o‘tdi. 1-yanvarda Germaniya armiyasining mintaqada joylashgan joyini egallab olgan Britaniya armiyasining talabiga binoan oʻrnatilgan sulh natijasida shahar Gruziya-Armaniston hududida qoldi, keyinchalik u Gruziya SSR tarkibiga kiritildi.
1921-yilda Marneuli yana bir bor harbiy harakatlar oʻchogʻiga aylandi — Sovet-Gruziya urushi paytida Sovet 11-Armiyasining boʻlinmalari Tbilisida u orqali harakatlarni amalga oshirdi.
2008-yil 8-avgustda Rossiya-Gruziya urushi paytida rus samolyotlari shahar aerodromini bombardimon qildi, natijada 3 kishi halok boʻldi va aerodromning uchish-qoʻnish yoʻlagi vayron boʻldi.
Madaniyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Marneulida bitta universitet filiali (Tbilisi davlat universiteti) va 2008- yilda ochilgan universitet (Heydar Aliyev nomidagi Gruziya-Ozarbayjon gumanitar universiteti) mavjud.
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Gruziyadagi ozarbayjonlar
- Marneuli munitsipaliteti
- Kvemo Kartli
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Hajili, Asif. „Yaxın və uzaq Borçalı“ (az). 525-ci qəzet (2020-yil 17-oktyabr), s. 20–21.
- ↑ Ahmadov, Bashir „Sarvan“, . Etimologiya lüğəti. Baku: Altun Kitab, 2015.
- ↑ Dehkhoda, Ali-Akbar „ساربان“, . Dehkhoda Dictionary (fa) Dehkhoda Dictionary Institute: . Tehran: University of Tehran Press, 1931. (Wayback Machine saytida 2022-07-29 sanasida arxivlangan)
- ↑ „Статистический отчёт о переписе населении“ (ka). statistics.ge (2002). 2009-yil 6-martda asl nusxadan arxivlangan.