Mark Zaxarov
| Mark Zaxarov | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
Mark Anatolyevich Zaxarov 13-oktyabr 1933-yil |
| Vafoti |
28-sentyabr 2019-yil (85 yoshda) Moskva, Rossiya |
| Fuqaroligi | SSSR va Rossiya |
| Kasbi | teatr direktori, film direktori |
| Faoliyat yillari | 1955—2019 |
| Turmush oʻrtogʻi | Nina Lapshinova |
| Mukofotlari | |
Mark Anatolyevich Zaxarov (ruscha: Марк Анатольевич Захаров; 1933-yil 13-oktabr – 2019-yil 28-sentabr[1]) — sovet va rus teatr va kino rejissori, ssenariy muallifi va oʻzining fantastik filmlari bilan mashhur boʻlgan pedagog. 1991-yilda SSSR xalq artisti unvoni sohibi boʻlgan.
Zaxarov 1973-yildan vafotigacha Lenkom teatrida badiiy rahbar boʻlib ishlagan. U aktyorlarning "orzular jamoasi"ni toʻpladi va Lenkomni Sovet Ittifoqining yetakchi teatrlaridan biri sifatida qayta tikladi.[2]
Hayoti va karyerasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mark Zaxarov Moskvada oʻqituvchilar oilasida tugʻilgan. Uning otasi tomonidan bobosi rus zodagonlariga mansub boʻlib, Birinchi jahon urushi paytida halok boʻlgan, buvisi esa Qrim karaitlariga mansub edi.[3] Uning otasi Anatoliy Zaxarov Rossiya fuqarolar urushi davrida Qizil Armiya askari boʻlib xizmat qilgan. 1934-yilda aksilinqilobiy faoliyati uchun hibsga olinib, uch yillik qamoq jazosiga hukm qilinguniga qadar maktabda jismoniy madaniyat oʻqituvchisi boʻlib ishlagan. U Ulugʻ Vatan urushida qatnashgan va 1949-yilda “muqaddam sudlangan” sifatida yana bir necha yilga Moskvadan haydalgan.[3][4]
Zaxarovaning onasi Galina Sergeevna Zaxarova (qizlik familiyasi Bardina) bolalarning aktyorlik mashgʻulotlariga rahbarlik qilgan oʻqimishli aktrisa edi.[4] Uning onasi tomonidan bobosi Sergey Nikolaevich Bardin Avstraliyaga ketishdan oldin Aleksandr Kolchak qoʻl ostida jang qilgan oq zobit edi; rafiqasi Sofiya Nikolaevna Bardina Rossiyada qolishni tanladi va bolalar uyiga rahbarlik qildi. Zaxarovning oʻzi yozganidek, “men oʻzimni doim rus deb hisoblaganman, garchi otam bizda ham tatar qoni borligini tan olgan boʻlsa ham.[3]
Zaxarov Moskvada ulgʻaygan va u yerda onasi aktyor boʻlishga boʻlgan qat'iy sa'y-harakatlari bilan ragʻbatlantirgan. U bir necha urinishlardan soʻng oʻqishga qabul qilindi va 1955-yilda Davlat teatr institutining aktyorlik fakultetini tamomladi.
Zaxarov 1973-yildan beri Moskva Lenkom teatrining badiiy rahbari boʻlib, u yerda Moskva teatr madaniyati manzarasini yaratishga yordam berdi. Zaxarov Lenkomda u bilan birga ishlagan aktyorlar ansamblini yaratishga erishdi. Jumladan: Yevgeniy Leonov, Inna Churikova, Leonid Bronevoy, Oleg Yankovskiy, Aleksandr Abdulov, Nikolay Karachentsov, Tatyana Pelttser, Aleksandr Zbruyev, Aleksandra Zaxarova, Tatyana Lazarev va Tatyana Kravchenko. Dmitriy Pevtsov.
Uning ismi Qrimning Rossiyaga qoʻshib olinishiga qarshi petitsiyada paydo boʻlgan, ammo uning oʻzi imzolaganini rad etgan. U oʻz intervyusida rus askarlarining Ukrainaga yuborilishiga qarshi ekanligini, chunki bu unga Afgʻoniston mojarosi boshlanganini eslatganini, ammo Rossiyani Qrimsiz tasavvur qila olmasligini aytdi.[5] U, shuningdek, agar unga anneksiyani qoʻllab-quvvatlovchi xatni imzolash taklif qilinganida, u imzolagan boʻlardi.[6]
Mark Zaxarov 2019-yil 28-sentabr kuni 86 yoshga toʻlishidan 15 kun oldin Moskvada vafot etdi.[2] U Stanislav Govoruxin, Leonid Bronevoy va Oleg Tabakov yaqinidagi Novodevichy qabristoniga dafn qilindi.[7]
Musiqiy asarlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Juno va Avos, rok operasi
Filmografiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Poyezd toʻxtashi — ikki daqiqa (1972)
- Uygʻon va qoʻshiq ayt (TV, 1974)
- Maftunkor baxt yulduzi (1975) (ssenariy)
- O'n ikki stul (1976)
- Oddiy moʻ'jiza (1978)
- Xuddi shu Munchhauzen (1979)
- Tez qurilgan uy (1983)
- Sevgi formulasi (1984)
- Ajdahoni oʻldirish (1988)
- Buffon Balakirev (2002)
Mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Xalqlar doʻstligi ordeni
- "Vatanga xizmatlari uchun" ordeni ;
- 1-darajali (2008-yil 13-oktabr) - mahalliy teatr san'atini rivojlantirishga qoʻshgan ulkan hissasi va koʻp yillik ijodiy faoliyati uchun
- 2-darajali (2003-yil 11-oktabr) - teatr san'ati rivojiga qoʻshgan ulkan hissasi uchun
- 3-darajali (1997-yil 26-aprel) - davlat oldidagi xizmatlari va teatr san'ati rivojiga qoʻshgan katta shaxsiy hissasi uchun.
- 4-darajali (2013-yil 13-sentabr)
- RSFSRda xizmat koʻrsatgan sanʼat arbobi (1977)
- SSSR xalq artisti (1991)
- SSSR Davlat mukofoti (1987) - Lenkom teatrida spektakllarni sahnalashtirgani uchun
- Rossiya Federatsiyasi Davlat mukofoti (1992, 1997, 2002)
- "Teatrning musiqiy yuragi" milliy mukofoti (2007) - musiqali teatr sohasidagi ajoyib ijodiy yutuqlari uchun Buyuk mukofot laureati
- Rossiya Badiiy akademiyasining faxriy a'zosi
- Stanislavskiy nomidagi xalqaro teatr mukofoti (2010) - "rus teatrining rivojlanishiga qoʻshgan hissasi uchun"
- Kichik sayyora 5359 Markzaxarov sharafiga nomlangan
- Rossiya Federatsiyasi Mehnat Qahramoni (2018)
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Умер художественный руководитель Ленкома Марк Захаров“ (ru). Meduza (2019-yil 28-sentyabr). 2019-yil 28-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 28-sentyabr.
- ↑ 2,0 2,1 Director Mark Zakharov, Dead at 85 at The Moscow Times, 30 September 2019
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Mark Zakharov. {{{title}}} (ru). Moscow: Vagrius, 2000 — 23-bet. ISBN 5-264-00384-X.
- ↑ 4,0 4,1 Legendary stage and film actor Mark Zakharov (Wayback Machine saytida 2018-10-15 sanasida arxivlangan) interview at Gordon's Boulevard, 10 July 2018 (in Russian)
- ↑ „Марк Захаров опроверг свое появление в списке противников политики Путина на Украине“. Искусство ТВ. 2017-yil 24-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 22-iyun.
- ↑ http://nnm.me/blogs/OlDi/leonid-bronevoy-i-mark-zaharov-vystupili-v-podderzhku-politiki-putina-v-otnoshenii-ukrainy/
- ↑ Mark Zakharov buried at the Novodevichy Cemetery by TASS, 1 October 2019 (in Russian)