Kitob savdosi
Kitob savdosi — bu nashriyot jarayonining chakana savdosi va tarqatilishining oxiri boʻlgan kitoblarning tijorat savdosi. Kitob savdosi bilan shugʻullanadigan odamlar kitob sotuvchisi, kitobdor, kitobchi yoki kitobxon deb ataladi . Miloddan avvalgi 300-yillarda kutubxonalarning tashkil etilishi afinalik kitob sotuvchilarning kuchini ragʻbatlantirdi.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Rimda, respublikaning oxiriga kelib, kutubxonaga ega boʻlish modaga aylandi va Rim kitob sotuvchilari gullab-yashnayotgan savdoni olib borishdi.[1]
Xristianlikning tarqalishi tabiiy ravishda Injillarning nusxalariga, boshqa muqaddas kitoblarga, keyinchalik cherkov va shaxsiy foydalanish uchun missallarga va boshqa bagʻishlov jildlariga katta talabni keltirib chiqardi.[2] Kitob savdosining zamonaviy tizimi matbaa joriy etilganidan keyin paydo boʻlgan. XVI—XVII asrlarda quyi mamlakatlar bir muddat kitob savdosining asosiy markaziga aylandi. Zamonaviy kitob savdosi Internetning paydo boʻlishi bilan keskin oʻzgardi. Amazon, Ebay va boshqa yirik kitob distribyutorlari kabi yirik veb-saytlar hamkorlik dasturlarini taklif qiladi va kitob savdosida ustunlik qiladi.
Zamonaviy davr
[tahrir | manbasini tahrirlash]Kitob doʻkonlari zanjirning bir qismi yoki mahalliy mustaqil kitob doʻkonlari boʻlishi mumkin. Doʻkonlar hajmi boʻyicha bir necha yuzdan bir necha yuz minglab nomlarga ega boʻlishi mumkin. Ular gʻisht va ohak doʻkonlari yoki faqat internet doʻkonlari yoki ikkalasining kombinatsiyasi boʻlishi mumkin. Kattaroq kitob doʻkonlari uchun oʻlchamlar yarim million nomdan oshadi. Kitob doʻkonlarida gazetalar, jurnallar va xaritalar kabi kitoblardan tashqari boshqa bosma mahsulotlar ham sotiladi; qoʻshimcha mahsulot qatorlari, ayniqsa mustaqil kitob doʻkonlari orasida juda katta farq qilishi mumkin. Kollejlar va universitetlar koʻpincha talabalar shaharchasida darslik va ilmiy kitoblar bilan taʼminlashga qaratilgan kitob doʻkonlariga ega boʻlib, koʻpincha boshqa materiallar va logotip mahsulotlarini sotadilar. Kampus ichidagi koʻplab kitob doʻkonlari Buyuk Britaniyadagi WHSmith yoki Waterstoneʼs yoki Qoʻshma Shtatlardagi Barnes & Noble College Booksellers kabi yirik savdo tarmoqlariga tegishli yoki boshqariladi.
Kitob doʻkonining yana bir keng tarqalgan turi — foydalanilgan kitob doʻkoni yoki ikkinchi qoʻl kitob doʻkoni boʻlib, u turli xil sharoitlarda eskirgan va chop etilmagan kitoblarni sotib oladi va sotadi. Kitob yigʻuvchilar odatda tez-tez ishlatiladigan kitob doʻkonlariga boradilar. Katta onlayn kitob doʻkonlari ham sotuvga qoʻyilgan kitoblarni taklif qiladi. Foydalanilgan kitoblarini onlayn kitob doʻkonlari orqali sotmoqchi boʻlgan shaxslar kitob doʻkonlari tomonidan belgilangan shartlarga rozi boʻlishadi: masalan, kitoblar sotilgandan keyin onlayn kitob doʻkoniga oldindan belgilangan toʻlovnini toʻlash. Parijda bukvinistlar qadimgi va foydalanilgan kitob sotuvchilari boʻlib, ular yuzlab yillar davomida Sena daryosining ikki tomonida ochiq savdo rastalari va qutilariga ega boʻlib, 1850-yillardan beri qonun bilan tartibga solingan va shaharning goʻzal muhitiga hissa qoʻshgan.[3][4]
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Kitob doʻkonida oʻgʻirlik
- Kitob doʻkoni turizmi
- Kitoblar tarixi
- Mustaqil kitob doʻkoni
- Mustaqil kitob doʻkonlari roʻyxati
- Chorak qutisi
Eslatmalar va havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Dix, T. Keith (1994). „"Public Libraries" in Ancient Rome: Ideology and Reality“. Libraries & Culture. 29-jild, № 3. University of Texas Press. 282–296-bet. JSTOR 25542662.
- ↑ Kenyon, Frederic G.. Our Bible and the Ancient Manuscripts. Wipf and Stock Publishers, 1 October 2011 — 101-bet. ISBN 9781610977562.
- ↑ „The Bouquinistes of Paris“ (en). Atlas Obscura. Qaraldi: 2022-yil 1-may.
- ↑ Les Cahiers français (Issues 13-24) (fr). La Documentation Française, 1957 — 30-bet.
Qoʻshimcha oʻqish
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Devis, Joshua Klark, „Una Mulzak, qora tanli kitob sotuvchilari va pan-afrikanizm“, AAIHS, 2016 yil 19 sentyabr.
- Lister, Entoni, „Uilyam Ford: Umumjahon kitob sotuvchisi“ Kitob toʻplami 38 (1989): 343-371.
- Tomas, Alan G. (1979). „Solomon Pottesman.“ Kitob yigʻuvchi 28, 4:545-553.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Finn-Olaf Jonsning kitob kolleksiyachilari haqidagi Forbes maqolasi, 2005 yil 12 dekabr
- Antikvar kitob sotuvchilari xalqaro ligasi (ILAB)
- Mustaqil onlayn kitob sotuvchilar uyushmasi (IOBA)
Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. (Aprel 2024) |