Kim Ki-duk
 | Bu maqola oʻzbek tilining imlo qoidalariga muvofiq yozilmagan. Qarang: VP:ORFO. |
 | Bu maqola vikilashtirilishi kerak. |
| Kim Ki-Duk | |
|---|---|
| koreyscha: 김기덕 | |
.jpg) | |
| Tavalludi |
20-dekabr 1960-yil |
| Vafoti |
11-dekabr 2020-yil (59 yoshda) Latviya |
| Fuqaroligi | Koreya Respublikasi |
Kim Ki-duk (koreyscha: 김기덕; 1960-yil 20-dekabr – 2020-yil 11-dekabr Koreya Respublikasi) kinorejissor va ssenariy muallifi boʻlib, oʻziga xos art-haus kinematik asarlari bilan tanilgan. Uning filmlari festivallarda koʻplab mukofotlarga sazovor boʻlgan. Kim Ki-duk Osiyoning eng taniqli zamonaviy rejissorlaridan biriga aylangan.
Uning asosiy festival mukofotlari orasida „Pieta“ uchun 69-Venetsiya xalqaro kinofestivalidagi „Oltin sher“, 61-Venetsiya xalqaro kinofestivalida „3-iron“ filmi uchun „eng yaxshi rejissor uchun kumush sher“, 54- Berlin xalqaro kinofestivalida „Samariyalik qiz“ uchun „eng yaxshi rejissyor uchun kumush ayiq“ va „Arirang“ uchun 2011-yil Kann kinofestivalida „Un Certain Regard“ mukofoti. Uning eng mashhur asari – „Bahor, Yoz, Kuz, Qish… va yana Bahor“ (2003), kino tanqidchi Rojer Ebertning „Buyuk filmlari“ga kiritilgan. Uning ikkita filmi Janubiy Koreyaning eng yaxshi xalqaro badiiy filmi uchun Akademiya Oskar mukofotiga rasmiy taqdimot sifatida koʻrsatilgan. U oʻzining bir qancha sobiq rejissyor yordamchilariga, jumladan, Juhn Jai-hong (Goʻzal va Puongsan) va Jang Hoon (Rough Cut) skriptlarini berdi..
Yoshligi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Kim Ki Duk 1960-yil 20-dekabrda Koreya Respublikasi Shimoliy Kyonsan provinsiyasining Bonxva shahrida tugʻilgan. 1990-yilda u tasviriy sanʼatni oʻrganish uchun Parijga bordi, lekin buning oʻrniga u yerda ikki yil portret rassomi sifatida koʻchalarda ishladi[1][2].
Faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Janubiy Koreyaga qaytgach, Kim oʻz faoliyatini ssenariy muallifi sifatida boshladi va 1995-yilda Koreya kino kengashi tomonidan oʻtkazilgan ssenariy tanlovida bosh sovrinni qoʻlga kiritdi[3]. Keyingi yili Kim rejissor sifatida debyutini kam byudjetli „Timsoh“ (1996) filmida qildi. Film Janubiy Koreyadagi kinotanqidchilardan shov-shuvli baholarni oldi. Kimning soʻzlariga koʻra, uning xalqaro yutugʻi Toronto xalqaro film festivalidagi „Orol“ filmi bilan sodir boʻlgan[4]. Uning 2000-yilda suratga olingan „Haqiqiy fantastika“ filmi 23-Moskva xalqaro kinofestivaliga kiritilgan[5].
2003-yilda Ki-duk „Bahor, yoz, kuz, qish va yana bahor“ ni chiqardi. Film koʻplab tanqidchilar, jumladan tanqidchi Piter Bredshou tomonidan maqtovga sazovor boʻldi, u filmni oʻzining eng yaxshi asari va zamonaviy Koreya kinosining buyuk asarlaridan biri deb hisobladi. „Bir vaqtning oʻzida tinch va oʻziga jalb etuvchi kuchli va sirli masal. Bu eng noyob narsalar sirasiga kiradi – chinakam ruhiy film“[6]. Film ishi tanqidchi Roger Ebertning „Buyuk filmlar“iga kiritilgan[7].
2004-yilda u ikki xil film uchun ikkita turli kinofestivallarda „eng yaxshi rejissor“ mukofotini oldi. Berlin xalqaro kinofestivalida u Samariyalik qiz (2004) uchun mukofotlangan[8] va Venetsiya kinofestivalida u 3-iron (2004) uchun gʻolib boʻlgan[9]. 2011-yilda uning "Arirang " hujjatli filmi Cannes film festivalining „Un Certain Regard“ nominatsiyasida „Eng yaxshi film uchun“ mukofotini oldi. 2012-yilda uning „Pieta“ filmi Venetsiya kinofestivalida „Oltin sher“ mukofotiga sazovor boʻldi. 2015-yilda Pekinda boʻlib oʻtadigan Berlin xalqaro kinofestivalining „Osiyo yorqin yulduzlari“ boʻlimida, Kim Liu Yi-Feyni rolga jalb qilish muzokaralarida oʻzining eng katta byudjetini „Xudo kim?“ filmiga yoʻnaltirishi eʼlon qilindi. „Xudo kim?“ filmini Gollivud produserlari Stiven Kastor va Jim Rygiel (3 marta Akademiya mukofoti sovrindori) oʻzlarining „Its Just Us Productions“ produserlik kompaniyasi bayrogʻi ostida Xitoyning Film Carnival (Xanchjou) produserlik kompaniyasi bilan birga suratga olishdi. Film CITIC Guoan, Huafeng Investment Consultation va Its Just Us Productions tomonidan moliyalashtiriladi (China Daily News). 2016-yilda Kim Shimoliy Koreyalik baliqchi haqida boʻlgan „Tʼor“ nomli filmni chiqardi. Uning soʻnggi filmi „Eritish“ deb nomlangan va u Qozogʻistonda suratga olingan.
Zoʻrlash va zoʻrlash ayblovlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]2017-yil avgust oyida prokuratura tomonidan „A“ aktrisasi deb atalgan aktrisa Seul markaziy okrugi prokuraturasi orqali Kim Ki Dukka qarshi shikoyat arizasi bilan murojaat qilgan. Shikoyatda aktrisa Kimni yuziga urganlikda va "Moebius" filmi toʻplamida yozilmagan jinsiy aloqa sahnasini qilishga majburlaganlikda aybladi. 2017-yil dekabr oyida Seul markaziy okrugi prokuraturasi Kim Ki Dukni jismoniy tajovuz uchun 4450 dollar (5 million koreya voni) miqdorida jarimaga tortdi, lekin ashyoviy dalil yoʻqligi sababli uni boshqa ayblamadi[10].
2018-yil 6-mart kuni Koreya telekanali MBCning „PD Notebook“ tadqiqot hisoboti koʻrsatuvida „Rejissor Kim Ki Duk, Ustaning yalangʻoch yuzi“ deb nomlangan epizod namoyish etildi, unda aktrisa „A“ va yana ikki nafar (aktrisa B va C) tomonidan koʻproq ayblovlar qoʻyildi. Aktrisalar Kim va uning tez-tez hamkorlik qiladigan aktyori Cho Chje Xyonni ogʻzaki va jismoniy jinsiy zoʻravonlik va zoʻrlashda ayblashdi[11][12]. Bunga javoban Kim ayblovchilar va „PD Notebook“ ga qarshi yolgʻon ayblov va tuhmat boʻyicha daʼvolar qoʻydi[13].
Shundan soʻng, 2018-yil 7-avgust kuni MBC „PD Notebook“ koʻrsatuvining „Ustaning yalangʻoch yuzi. Natijada“ nomli ikkinchi qismini efirga uzatdi va koʻrsatuvda aktrisalar bilan birga endi boshqa xodimlar ham Kim va Choga qarshi koʻproq ayblovlar qoʻyishdi. Oʻsha epizodda jurnalistlar Seul shahar politsiyasi agentligining jinsiy zoʻravonlik boʻyicha maxsus tergov boʻlimi xodimidan ushbu holatlar yuzasidan intervyu olishdi. Rasmiyning tushuntirishicha, politsiya omon qolganlarga murojaat qilib, ayblovlar ortidagi faktlarni aniqlagan, biroq aktyor Cho va rejissor Kimni daʼvo muddati oʻtgani uchun ayblay olmagan[14].
2019-yil yanvar oyida Seul markaziy okrugi prokuraturasi Kim Ki Dukning aktrisalar va „PD Notebook“ ga qarshi qoʻzgʻatgan jinoiy daʼvolarini toʻxtatishga qaror qildi, chunki „aktrisaning dastlabki ayblovi yolgʻon ekanligiga dalil ham yoʻq edi, shuningdek, yangiliklar shousi ham oʻz aybini isbotlagan edi. Koʻrsatuvning tuhmat qilish maqsadida dasturlashtirilganligi oʻz isbotini topmadi“[15].
2019-yil mart oyida Kim Ki-duk fuqarolik sudiga aktrisa „A“ va „PD Notebook“ ga qarshi yana bir daʼvo arizasi bilan murojaat qilib, zararni qoplash uchun 885 740 dollar (1 milliard vona) talab qildi. Daʼvo sud tomonidan 2020-yil 28-oktabrda ayblanuvchilar foydasiga hal qilingan. Sud, shuningdek, Kimga sudlanuvchilar uchun yuridik toʻlovlarni toʻlashga majbur qildi[16].
Oʻlimi
[tahrir | manbasini tahrirlash]2020-yil 11-dekabrda Kim Latviyada COVID-19 pandemiyasi paytida COVID-19 koronavirus infeksiyasi sabab boʻlgan asoratlardan 59 yoshida, 60 yoshga toʻlishidan toʻqqiz kun oldin vafot etdi[17][18][19].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ https://www.koreanfilm.co.uk/index.php?p=directors/kim-ki-duk
- ↑ Rayns, Tony (November 2004). „Sexual Terrorism: Strange Case of Kim Ki-duk“. Film Comment. № 40. 50-bet.
- ↑ http://www.cine21.com/Movies/Mov_Person/person_info.php?id=532
- ↑ http://www.moviehabit.com/essay.php?story=kim_ki-duk01
- ↑ arxiv nusxasi, 2013-03-28da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2022-05-05
- ↑ http://www.theguardian.com/film/2020/dec/11/kim-ki-duk-shock-violence-beauty-south-korea-director
- ↑ https://www.rogerebert.com/reviews/spring-summer-fall-winter_and-spring-2003
- ↑ arxiv nusxasi, 2013-10-15da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2022-05-05
- ↑ arxiv nusxasi, 2004-09-15da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2022-05-05
- ↑ https://variety.com/2017/film/asia/kim-ki-duk-fined-in-actress-assault-case-1202632737/
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=g3u1YuqcsGY
- ↑ https://www.hollywoodreporter.com/news/south-korean-filmmaker-kim-ki-duk-accused-rape-1092225
- ↑ http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20180613000190
- ↑ https://news.sbs.co.kr/news/endPage.do?news_id=N1004881668
- ↑ https://variety.com/2019/film/asia/court-dismisses-kim-ki-duk-case-against-actress-tv-1203100013/
- ↑ https://en.yna.co.kr/view/AEN20201028008300315
- ↑ http://news.jtbc.joins.com/article/article.aspx?news_id=NB11983465
- ↑ http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20201211000759
- ↑ https://www.nytimes.com/2020/12/17/movies/kim-ki-duk-dead.html