Kaleb Bredxem
| Caleb Bradham | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
Caleb Bradham 1867-yil 27-may |
| Vafoti |
1934-yil 19-fevral Nyu-Bern, Shimoliy Karolina, AQSH |
| Fuqaroligi | AQSh |
| Taʼlimi | Chapel Hilldagi Shimoliy Karolina universiteti, Merilend universiteti tibbiyot fakulteti |
| Kasbi | Farmatsevt, Ixtirochi, Kompaniya asoschisi |
| Onasi | Julia S. Bradham |
Caleb Davis Bradham (May 27, 1867 – Fevral 19, 1934) Amerikalik farmatsevt va mashhur Pepsi gazli ichimligi ixtirochisi bo'lgan.
Kaleb Devis Bredxem 1867 yil 27 mayda Shimoliy Karolina shtatining Chinquapin shahrida Jorj Vashington Bredxem va Julia Makkan Bredxem oilasida tug‘ilgan. Bredxem ingliz va irlandiyalik edi.[1]
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]U Chapel Xilldagi Shimoliy Karolina universitetini tamomlagan, u yerda xayriya jamiyati a'zosi bo'lgan va Merilend universiteti tibbiyot fakultetida o'qigan.
Taxminan 1890 yilda u otasining biznesi bankrot bo'lganligi sababli Merilend universiteti tibbiyot fakultetini tark etdi. Shimoliy Karolinaga qaytib kelganidan so'ng, u taxminan bir yil davomida davlat maktabida o'qituvchi bo'lib ishladi va ko'p o'tmay Nyu-Bernda "Bradham Drug Company" deb nomlangan dorixona ochdi, u o'sha davrdagi ko'plab dorixonalar kabi sodali suv favvorasiga ega edi. Nyu-Bern shahri markazidagi Middle Street va Pollok ko'chasi, 1893 yilda Bredxem kola yong'og'i ekstrakti, vanil va "noyob yog'lar" aralashmasini - dastlab "Bred ichimligi" deb nomlanuvchi retseptni ixtiro qilgan, ammo avgust oyida. 28, 1898, Pepsi-Cola deb o'zgartirildi.[2] Bredxem o'z ichimlikini "pepsin" va "kola" atamalarining kombinatsiyasidan kelib chiqqan holda deb nomladi, chunki u uning tarkibidagi ichimlik sifatida ishlatilmagan bo'lsa ham, pepsin fermenti kabi hazm bo'lishiga yordam beradi. Uning yordamchisi Jeyms Genri King yangi ichimlikni birinchi bo'lib tatib ko'rdi.
1902-yil 24-dekabrda Pepsi-Cola kompaniyasi Shimoliy Karolinada tashkil etildi, Bredham prezident boʻldi va 1903-yil 16-iyunda birinchi Pepsi-Cola savdo belgisi roʻyxatga olindi. Shuningdek, 1903 yilda u o'zining Pepsi-Cola ishlab chiqarishini dorixonadan olib chiqib, yaqin atrofdagi ijaraga olingan binoga ko'chirdi. 1905 yilda Bredxem Pepsi-Colani olti untsiyali shishalarda sotishni boshladi (shu vaqtgacha u Pepsi-Colani faqat sirop sifatida sotgan) va Shimoliy Karolina shisha sotuvchilarga ikkita franchayzing berdi.
1901 yil 4 yanvarda Bredxem Shimoliy Karolina shtatining Nyu-Bern shahrida Charity Credle bilan turmush qurdi. U 1908 yildan 1934 yilgacha Slover-Bradham uyiga egalik qilgan.[3] Uy 1973 yilda Milliy tarixiy joylar reestriga kiritilgan.
Dorixonani boshqarishdan tashqari, u Nyu-Bern xalq banki prezidenti bo'lib ishlagan va Kreyven okrugi komissarlari kengashi raisi bo'lgan. Bir paytlar u hatto Shimoliy Karolina gubernatori lavozimiga nomzod sifatida taklif qilingan. Shuningdek, u 25 yil davomida dengiz floti zahirasida ofitser sifatida xizmat qilgan; u Shimoliy Karolina dengiz militsiyasida leytenant unvonini oldi, 1904 yilda qo'mondon va 1913 yilda kapitan lavozimiga ko'tarildi. U kontr-admiral sifatida iste'foga chiqdi. Bundan tashqari, 1914 yilda u Harbiy dengiz floti kotibi Jozef Daniels tomonidan Bosh dengiz militsiya kengashiga tayinlangan.
Muvaffaqiyat cho'qqisida Bredxem 24 dan ortiq shtatlarda Pepsi-Cola franchayzlariga ruxsat bergan edi; ammo, 1923 yil 31 mayda Bredxem va uning Pepsi-Cola kompaniyasi bankrot deb e'lon qildi. Bredxemning biznesdagi muvaffaqiyatsizligining asosiy omili Birinchi jahon urushidan keyin darhol shakar narxi edi, o'shanda narxlar bir funt uchun 28 sentga ko'tarilgan (urushgacha bir funt uchun uch sent edi) va Bredxem o'sha paytda katta miqdorda shakar sotib olgan edi, lekin shakarni sotib olgandan so'ng, uning narxi keskin tushib ketdi. Uning kompaniyasining aktivlari Craven Holding kompaniyasiga 30 000 dollarga sotilgan.[4] Bankrotlik e'lon qilinganidan so'ng, Bredxem o'zining dorixonalarini boshqarishga qaytdi. U 1934-yil 19-fevralda Shimoliy Karolina, Kreyven okrugi, Nyu-Bern shahrida vafot etdi.[5]
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Bradham, Caleb Davis | NCpedia“ (en). www.ncpedia.org. Qaraldi: 2017-yil 12-aprel.
- ↑ The History of the Birthplace of Pepsi-Cola (Wayback Machine saytida 2018-10-04 sanasida arxivlangan). Pepsistore.com. Retrieved on 2012-08-28.
- ↑ Survey Planning Unit Staff. „Slover-Bradham House“. National Register of Historic Places - Nomination and Inventory. North Carolina State Historic Preservation Office (1972-yil may). Qaraldi: 2014-yil 1-avgust.
- ↑ „Pepsi Store - History of the Birthplace of Pepsi“. 2019-yil 5-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 13-mart.
- ↑ „The Independent 23 Feb 1934, page 1“.