Kontent qismiga oʻtish

Jumaboy Shoyaxmetov

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Jumaboy Shoyaxmetov
qozoqcha: Жұмабай Шаяхметұлы
 Janubiy Qozogʻiston viloyati kompartiyasi 1-kotibi
Mansab davri
1954-yildan – 1955-yilgacha
Oʻtmishdoshi Nurdavlat Qoʻzimboyev
Vorisi Ismoil Yusupov
 SSSR Oliy Soveti millatlar kengashi raisi
Mansab davri
1950-yil 12-iyundan – 1954-yil 14-martgacha
Oʻtmishdoshi Vasiliy Kuznetsov
Vorisi Vilis Latsis
 Qozogʻiston Kompartiyasi 1-kotibi
Mansab davri
1946-yil 22-iyundan – 1954-yil 6-fevralgacha
Oʻtmishdoshi Gennadiy Borkov
Vorisi Panteleimon Ponomarenko
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi 30-avgust 1902-yil
Aqmola
Vafoti 17-oktyabr 1966-yil(1966-10-17)
(64 yoshda)
Olmota
Mukofotlari

Jumaboy Shoyaxmetovich Shoyaxmetov (qozoqcha: Жұмабай Шаяхметов; 19021966) – Qozogʻiston SSR partiya va davlat arbobi, Qozogʻiston Kompartiyasi Markaziy Komitetining birinchi kotibi (1946-1954).

1929-yildan VKP (b) aʼzosi, KPSS MK aʼzosi (1952-1956), SSSR Oliy Kengashi I-IV chaqiriq deputati (1941-1958), Qozogʻiston SSR Oliy Kengashi II-IV chaqiriqlar deputati, SSSR Oliy Soveti Millatlar Kengashining raisi (1950-1954)[1][2][3][4]

Bolaligi, yoshligi, NKVDdagi xizmat

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1902-yil 30-avgustda Oqmola viloyati Omsk okrugi Borisov volostiga qarashli 2-raqamli qishloqda tugʻilgan. Oʻrta juzning kerey qabilasidan chiqqan[5][6].

1910-1913-yillarda Ashiliko‘l ovul maktabida o‘qigan. 1917-yilda Poltava ikki yillik qozoq-rus maktabini tamomlagan. Kollejni tamomlaganimdan so‘ng, moliyaviy qiyinchiliklar tufayli o‘qishni davom ettira olmadi. Shuning uchun 1917-1919-yillarda S. Sagitov va X. Seitovlarda fermer xoʻjaligi ishchisi boʻlib ishlashga majbur boʻladi. Ammo oʻqish davrida olgan bilimlarini oʻz yurtdoshlariga oʻrgatish istagida Shoyaxmetov 1919-yilda oʻzi tugʻilib oʻsgan Ashilikoʻl ovul maktabida oʻqituvchi boʻlib, 1921-yilgacha shu yerda ishladi[7][8].

1910-1913-yillarda Ashiliko‘l ovul maktabida o‘qigan. 1917-yilda Poltava ikki yillik qozoq-rus maktabini tamomlagan. Maktabni tamomlaganidan so‘ng, moliyaviy qiyinchiliklar tufayli o‘qishni davom ettira olmadi. Shuning uchun 1917-1919-yillarda S.Sagitov va X.Seitovlarga ferma ishchisi boʻlib ishlashga majbur boʻladi. Ammo o‘qish davrida olgan bilimlarini yurtdoshlariga o‘rgatmoqchi bo‘lgan Shayaxmetov 1919-yilda o‘zi tug‘ilib o‘sgan Ashiliko‘l ovul maktabida o‘qituvchi bo‘lib, 1921-yilgacha shu yerda ishladi[9].

1950-1954 – SSSR Oliy Soveti millatlar kengashi raisi.

  1. Akkozin M. Jumabay Shayaxmetov. Shtrixi k portretu zabitogo lidera Kazaxstana // Radio Azattik. – 2009, 13 noyabrya
  2. https://www.caravan.kz/gazeta/stalin-nazyval-ego-orel-vostoka-50437/
  3. arxiv nusxasi, 2018-04-10da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2018-06-06
  4. Arkin D. „Oryol Vostoka“ – tak nazival J. Shayaxmetova Stalin (Wayback Machine saytida 2018-08-06 sanasida arxivlangan)
  5. Арман Сулейменов. „Толық ақталуға лайықты“ (kk). E-history.kz (2021-yil 9-mart). Qaraldi: 2024-yil 22-fevral.
  6. Канафина Ж. „Сталин называл его “Орёл Востока”“ (ru). Газета «Караван» (2007-yil 7-dekabr). 2024-yil 22-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 16-fevral.
  7. Аккозин 2008.
  8. Ашимбаев 2012.
  9. Galkina G. Perviy (Wayback Machine saytida 2018-08-23 sanasida arxivlangan) // NP Novoe pokolenie. – 2002, 30 avgusta. – № 35 (223).