Irvin D. Yalom
| Irvin D. Yalom | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
13-iyun 1931-yil Vashington, AQSh |
| Fuqaroligi |
 AQSh |
| Sohasi | Psixiatriya, psixologiya |
| Ish joylari | Stanford universiteti |
| Taʼlimi | George Washington universiteti, Boston universiteti |
| Taʼsir olgan | Epicurus, Nietzsche, Montaigne, Baruch Spinoza, Arthur Schopenhauer, Otto Rank, Rollo May |
| Mukofotlari | Marilyn Yalom |
Irvin David Yalom (talaffuzi: Irvin Devid Yalom; 1931-yil 13-iyunda tugʻilgan) — amerikalik ekzistensial psixiatr, Stanford universiteti professori.
Yoshlik yillari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Yalom Vashingtonda tugʻilgan Qoʻshma Shtatlarda tugʻilishidan taxminan oʻn besh yil oldin Yalomning yahudiy ota-onasi Rossiyadan koʻchib oʻtishgan (garchi ularning kelib chiqishi Polsha boʻlsa ham) va oxir-oqibat Vashingtonda oziq-ovqat doʻkonini ochgan. Yalom bolaligining koʻp qismini oziq-ovqat doʻkoni ustidagi oilaviy uyda va mahalliy kutubxonada kitob oʻqish bilan oʻtkazdi. Oʻrta maktabni tugatgach, u Jorj Vashington universitetida, keyin esa Boston universiteti tibbiyot fakultetida oʻqidi .
Karyera
[tahrir | manbasini tahrirlash]1952-yilda Jorj Vashington universitetining bakalavr darajasini va 1956-yilda Boston universiteti tibbiyot fakultetining tibbiyot fanlari doktori darajasini tugatgandan soʻng, u Nyu-Yorkdagi Mount Sinay kasalxonasida stajirovkani va Jon Xopkins kasalxonasining Phipps klinikasida rezidenturasini tamomlagan.1960-yilda oʻqishni tugatdi. Gonoluludagi Tripler General Hospitalda ikki yillik armiya xizmatidan soʻng Yalom Stenford universitetida akademik faoliyatini boshladi. U 1963-yilda fakultetga tayinlangan va keyingi yillarda yuqori lavozimga koʻtarilgan, 1968-yilda lavozimga tayinlangan. Koʻp oʻtmay, u guruh psixoterapiyasi haqida oʻrgatish va ekzistensial psixoterapiya modelini ishlab chiqish orqali oʻzining eng doimiy hissalarini qoʻshdi.
Uning ekzistensial psixologiyaga bagʻishlangan asarida u insoniy holatning toʻrtta „berilganligi“ deb ataydigan narsaga asoslanadi: izolyatsiya, maʼnosizlik, oʻlim,erkinlik va inson bu tashvishlarga funksional yoki disfunksional tarzda javob berish usullarini muhokama qiladi.
1970-yilda Yalom guruh psixoterapiyasi va kichik guruh xatti-harakatlarining ijtimoiy psixologiyasi atrofidagi tadqiqot adabiyotlari haqida gapirib, „Guruh psixoterapiyasining nazariyasi va amaliyoti“ ni nashr etdi. Ushbu ish odamlarning guruh kontekstida qanday ishlashini va guruh terapiyasi aʼzolari uning ishtiroki guruhidan qanday foyda olishlarini oʻrganadi. [1]
O‘zining ilmiy, badiiy bo‘lmagan asarlaridan tashqari, Yalom bir qancha romanlar yaratgan va yozish texnikasini ham sinab ko‘rgan. Har kuni bir oz yaqinroqda Yalom bemorni terapiya tajribasi haqida birgalikda yozishga taklif qildi. Kitobda muqobil boʻlimlarda bir xil tajribaga qaraydigan ikkita alohida ovoz mavjud. Yalom asarlari kollegial darslik va psixologiya talabalari uchun standart o‘qish darsligi sifatida qo‘llanilgan. Uning bemor yoki mijoz munosabatlariga nisbatan yangi va oʻziga xos koʻrinishi Nyu-York shahridagi Jon Jey Jinoyat Adliya Kolleji kabi maktablarda psixologiya dasturlari boʻyicha oʻquv rejasiga qoʻshildi.
Yalom yarim kunlik xususiy amaliyotni davom ettirdi va terapevtik usullar haqida bir qator hujjatli videofilmlar muallifi. Yalom, shuningdek, 2003-yilda "Oʻlimdan parvoz" hujjatli filmida, inson zoʻravonligining oʻlim qoʻrquvi bilan bogʻliqligini, ongsiz taʼsirlar bilan bogʻliqligini oʻrganadi. Irvin D. Yalom Psixoterapiya Institutida u professor Ruthellen Josselson bilan birgalikda rahbarlik qiladi, Yalomning psixoterapiyaga yondashuvini rivojlantirish uchun ishlaydi. Koʻproq falsafani psixoterapiyaga integratsiyalashning bu noyob kombinatsiyasini psixosofa deb hisoblash mumkin.
U 2019-yil noyabr oyida vafot etgan yozuvchi va tarixchi Merilin Yalom bilan turmush qurgan. Ularning toʻrt farzandi: Eva ginekolog, Reid fotograf, Viktor psixolog va tadbirkor va Ben teatr direktori.
Mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- 1974-yil: Pensilvaniya universiteti tibbiyot fakulteti, psixiatriya boʻlimi tomonidan bemorning psixiatriya sohasiga qoʻshgan katta hissasi uchun Edvard Streker mukofoti [2]
- 1976-yil: Amerika Psixiatriya Assotsiatsiyasi tomonidan psixiatriya sohasidagi tadqiqotlar uchun Fond jamgʻarmasi mukofoti
- 1977-yil: Xulq-atvor fanlari boʻyicha ilgʻor tadqiqotlar markazi tomonidan stipendiya mukofoti
- 1987-yil: Rokfeller jamgʻarmasi tomonidan stipendiya mukofoti (Bellagio, Italiya) [3]
- 1992-yil: Kaliforniya Hamdoʻstlik klubi tomonidan „ Eng yaxshi fantastika“ romani uchun Hamdoʻstlik klubi oltin mukofoti (Nitsshe yigʻlaganda) [4]
- 2001-yil: Amerika Psixiatriya Jamgʻarmasi / Amerika Psixiatriya Assotsiatsiyasi tomonidan din va psixiatriyaga qoʻshgan muhim hissasi uchun Oskar Pfister mukofoti [5][6]
- 2009-yil: Butunjahon psixoterapiya kengashi tomonidan Avstriyaning Vena shahridagi Psixoterapiya boʻyicha Zigmund Freyd xalqaro mukofoti [7]
Nashrlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Romanlar va hikoyalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- 1974-yil Har kun bir oz yaqinlashmoqdaISBN 0-465-02119-0
- 1989-yil "Muhabbatning jallodi" va boshqa psixoterapiya ertaklariISBN 0-465-04280-5
- 1992-yil Nitsshe yigʻlaganda [8]ISBN 0-465-09172-5 (Kindle nashri 2019)
- 1996-yil Divanda yotishISBN 0-465-04295-3
- 1999-yil "Onam va hayotning maʼnosi"ISBN 0-749-92038-6
- 2005-yilShopengauer davosi [9][10]ISBN 978-0-06-621441-2
- 2005-yil Men politsiyaga qoʻngʻiroq qilyapman! Regressiya va tiklanish haqidagi ertak [11]
- 2012-yil Spinoza muammosi [12]ISBN 0-465-02963-9
- 2015-yil kunning mavjudotlari — va boshqa psixoterapiya ertaklari ,ISBN 978-0-465-02964-8
Badiiy adabiyot
[tahrir | manbasini tahrirlash]- 1970-yil Guruh psixoterapiyasi nazariyasi va amaliyotiISBN 0-465-09284-5 (6-nashr 2020 yil)
- 1980-yil Ekzistensial psixoterapiyaISBN 0-465-02147-6 (Kindle nashri 2020)
- 1983-yil Statsionar guruh psixoterapiyasiISBN 0-465-03298-2
- 1996-yil Yalom kitobxoniISBN 0-465-03610-4
- 2001-yil Terapiya sovgʻasi: yangi avlod terapevtlari va ularning bemorlariga ochiq xat [13]ISBN 0-066-21440-8
- 2008-yil Quyoshga tikilish: Oʻlim dahshatini yengish [14][15]ISBN 978-0-7879-9668-0
- 2017-yil Oʻzimga aylanish: Psixiatrning xotirasiISBN 0-465-09889-4
- 202-yil "Oʻlim va hayot masalasi", Merilin Yalom bilan hamkorlikda yozilganISBN 1503613763
Filmografiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]- 2003-yil "Oʻlimdan parvoz" (rejissyor Patrik Shen, Ron Leifer, Robert Jey Lifton, Merlin Mouri va Sheldon Solomon va Irvin D. Yalom ishtirokida)
- 2007-yil Nitsshe yigʻlaganda (rejissyor Pinchas Perri, Ben Kross, Armand Assante, Ketrin Vinnik ishtirokida)
- 2014-yil Yalomning davosi (rejissyor Sabine Gisiger)
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Review of The theory and practice of group psychotherapy“. APA PsychNet.
- ↑ Previous Strecker Award Recipients
- ↑ Rockefeller Foundation: The Mix Residents (Wayback Machine saytida 2010-07-01 sanasida arxivlangan)
- ↑ The Commonwealth Club of California: The California Book Awards Winners 1931 — 2012
- ↑ Oskar Pfister Award: Past Winners (Wayback Machine saytida 2015-02-15 sanasida arxivlangan)
- ↑ Irvin D. Yalom, MD: Religion and Psychiatry (Wayback Machine saytida 2014-01-03 sanasida arxivlangan)
- ↑ Sigmund Freud Award: Award Winners
- ↑ Joseph Coates: Placing Nietzsche At The Dawn of Psychoanalysis (Wayback Machine saytida 2014-01-04 sanasida arxivlangan), Chicago Tribune, 26 July 1992
- ↑ Excerpt The Schopenhauer Cure by Psychotherapie.net
- ↑ Judith Viorst: The Schopenhauer Cure, The Washington Post, 23 February 2005
- ↑ Irvin D. Yalom MD, Robert Berger MD: I´m calling the police! A Tale of Regression and Recovery by Psychotherapy.net
- ↑ Ron Charles: The Spinoza Problem, The Washington Post, 22 February 2012
- ↑ Excerpt The Gift of Therapy by Psychotherapie.net
- ↑ Excerpt Staring At the Sun: Overcoming the Dread of Death by Psychotherapie.net
- ↑ Nathan A. Heflick: Overcoming the Terror of Death, Psychologie Today/The Big Questions, 29 April 2011