Kontent qismiga oʻtish

Hindiston Moliya vazirligi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Hindiston Moliya Vazirligi – Hindiston hukumati tarkibiga kiruvchi vazirlik boʻlib, Hindiston iqtisodiyoti bilan shugʻullanadi va Hindiston gʻaznachiligi vazifasini bajaradi. Xususan, u soliqqa tortish, moliya qonunchiligi, moliya institutlari, kapital bozorlari, markaziy va davlatning moliyaviy jihatlari, Ittifoq byudjeti bilan bogʻliq masalalarni hal etadi. Moliya vazirligi toʻrtta markaziy davlat xizmatlarini, yaʼni Hindiston daromadlar xizmati, Hindiston audit va hisoblar xizmati, Hindiston iqtisodiy xizmati va Hindiston fuqarolik hisoblari xizmatining yuqori nazorat qiluvchi organidir. Bu, shuningdek, markaziy tijorat xizmatlaridan biri, yaʼni Hindistonning Xarajatlar va boshqaruv hisoblari xizmatining eng yuqori nazorat organidir.

Ramasamy Chetty Kandasamy Shanmukham Chetty KCIE (1892 yil 17-oktyabr – 1953 yil 5-may) mustaqil Hindistonning birinchi moliya vaziri edi. U 1947-yil 26-noyabrda mustaqil Hindistonning birinchi byudjet tizimini tashkil etdi[1].

Iqtisodiy ishlar boʻlimi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Iqtisodiy masalalar boʻyicha departament Ittifoq hukumatining iqtisodiyotni boshqarishning ichki va xalqaro jihatlariga taalluqli boʻlgan, mamlakatning iqtisodiy siyosati va dasturlarini ishlab chiqish va monitoringni amalga oshiruvchi agentlik hisoblanadi. Ushbu boʻlimning asosiy vazifasi Ittifoq byudjetini va Prezident boshqaruvidagi shtat hukumatlari va ittifoq hududi maʼmuriyatlari byudjetini tayyorlash va parlamentga taqdim etishdan iborat. Boshqa asosiy funktsiyalarga quyidagilar kiradi:

  • Makroiqtisodiy siyosatni shakllantirish va monitoring qilish, shu jumladan fiskal siyosat va davlat moliyasi, inflyatsiya, davlat qarzini boshqarish va kapital bozori, shu jumladan fond birjalari faoliyati bilan bogʻliq masalalar. Shu nuqtai nazardan, soliqqa tortish, bozor qarzlari va kichik jamgʻarmalarni safarbar qilish orqali ichki resurslarni jalb qilish yoʻllari va usullarini koʻrib chiqadi;
  • Taraqqiyotga koʻp tomonlama va ikki tomonlama rasmiy yordam, xorijdagi suveren qarzlar, xorijiy investitsiyalar va valyuta resurslarini, shu jumladan toʻlov balansini monitoring qilish orqali tashqi resurslarni monitoring qilish va jalb qilish;
  • Turli nominaldagi banknotlar va tangalar, pochta ish yuritish buyumlari, pochta markalari ishlab chiqarish; va Hindiston Iqtisodiy Xizmatining (IES) kadrlarni boshqarish, rejalashtirish va oʻqitish.

Moliya vazirligining Iqtisodiy masalalar departamentida joylashgan Xorijiy investitsiyalarni qoʻllab-quvvatlash boʻyicha kengash (FIPB) vazirliklararo organ boʻlib, toʻgʻridan-toʻgʻri investitsiyalar boʻyicha takliflarni koʻrib chiqish va hukumat maʼqullash uchun tavsiyalar berish uchun masʼul edi. Moliya vaziri Arun Jaytli Lok Sabhada 2017-2018 yilgi byudjet toʻgʻrisidagi nutqida eʼlon qilganidek, FIPB endi bekor qilindi[2]. Shri Ajay Set ushbu boʻlimning hozirgi kotibi.


  1. „Bharadwaj. Study Package For Clat“. 978-0-07-069937-3. Qaraldi: 15-avgust 2024-yil.
  2. „Welcome to FIPB“. web.archive.org. 2011-yil 28-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-avgust 2024-yil.