Geringiya
| Geringiya | |
|---|---|
Ilmiy tasniflash | |
| Olam: | Hayvonlar |
| Tip: | Boʻgʻimoyoqlilar |
| Sinf: | Hasharotlar |
| Oila: | Syrphidae |
| Urugʻ: | Heringia |
| Turlari: | Geringiya |
| Xalqaro ilmiy nomi | |
| Heringia senilis Sack, 1938 | |
Geringiya ( lat. Heringia senilis ) — g‘ingpashshalar (Syrphidae) oilasi turkumiga mansub Heringia. kamyob pashshalar turi. O‘zbekiston Qizil kitobiga kiritilgan.
Tarqalishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Janubiy Yevropa, Kavkaz, Qrim, Qozog'iston, O'zbekiston. Rossiyada u Shimoliy Kavkazda ( Kabardino-Balkariya ) va G'arbiy Sibirda qayd etilgan. Ukraina : Lugansk viloyatidan [1] , Odessa viloyatidan va Qrimdan [2] topilgani maʼlum. Oʻzbekistonda Oqsakota ( Chotqol tizmasi ), Xayot ( Nurotov tizmasi) yo‘llarida qayd etilgan. Dengiz sathidan 1300-1800 m balandlikdagi tog‘li keng bargli o‘rmonlarda yashaydi.
Tavsif
[tahrir | manbasini tahrirlash]Qop-qoragini g‘ingpashshalarning bu turi (tashqi ko‘rinishidan (Pipizella)jinsi vakillariga o‘xshaydi). Bosh tekis yuzli (o‘rtasida pufakchasi bo‘lmagan), 3-aʼzosi bo‘lgan mo‘ylovi uzun. Peshonasi yumaloq-qavariq. Oyoqlari ingichka. Erkakning orqa pufakchasi ko‘pincha uzun tayoq shaklidagi o‘simtaga yoki osilmachoqqa o‘xshash pufakchali qorin bo‘shlig‘iga ega. Qanotlari shaffof. Urg‘ochilarning peshonasi odatda yaltiroq bo‘lad.
Yashash tarzi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Yiliga bir marta nasl beradi. Ilk uchishi va tuxum qo‘yishi aprel-may oylarida; soyabonguldoshlar (Apiaceae) va murakkabguldoshlarda (Asteraceae) oziq-lanadi. Lichinkalari qayrag‘ochda (Ulmus) uchraydigan g‘allali o‘simlik shiralari bilan oziqlanadi va o‘sha yerda qishlaydi.
Soni
[tahrir | manbasini tahrirlash]Hamma joyda qisqarib bormoqda, ayrim yillari mavsumda bir necha dona, keyingi yillari esa lokal populyatsiyalarda har 100 kv. metrda 1 donagacha uchratish mumkin.
Cheklovchi omillar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Daraxt va butalarni kesib tashlash, ozuqa o‘simligini yo‘q qilish, haddan tashqari ko‘p pichan tayyorlash, yaylovdan chorvachilik uchun meʼyoridan ortiqcha foydalanish.
Muhofaza choralari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Nurota qo‘riqxonasi va Ugom-Chotqol milliy tabiat bog‘ida muhofaza ostiga olingan. Katta qayrag‘ochlar kesilishini taqiqlash lozim.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Гогузоков Т. Х. 2003. Эколого-фаунистическая и зоогеографическая характеристика мух-журчалок (Diptera, Syrphidae) Кабардино-Балкарии. (Wayback Machine saytida 2016-03-04 sanasida arxivlangan) — Диссертация на соискание ученой степени кандидата биологических наук. — Нальчик, 2003. С.1-173.
- ↑ Зимина Л. В. 1993. Сирфиды и некоторые другие двукрылые. Карадагский государственный заповедник АН Украины. — Летопись природы, 6 (1989 г.). Редотдел Крымск. комитета по печати / Карадагский филиал ИнБЮМ им. А. О. Ковалевского АН Украины, Симферополь, 73-80. (с.75)
Adabiyot
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Красная книга Республики Узбекистан. — Т. II — Животные. Ташкент: Chinor ENK, 2009.
- Виолович Н. А. «Сирфиды Сибири» (Diptera, Syrphidae). Определитель. — Новосибирск, Наука, 1983. — 241 с. (с.68 — род Heringia)
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Heringia senilis eol.org saytida(ingl.) )
- Heringia senilis Sack, 1938 yil. (Wayback Machine saytida 2022-05-28 sanasida arxivlangan)