Kontent qismiga oʻtish

Falastin pasporti

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Falastin maʼmuriyati pasporti (arabcha: جواز سفر السلطة الفلسطينية) 1995-yil aprelidan beri Falastin maʼmuriyati tomonidan Falastin hududidagi Falastin aholisiga xalqaro sayohat qilish uchun berilgan pasport / sayohat hujjati.

Falastin maʼmuriyatining pasporti Falastinda tugʻilganligini koʻrsatadigan tugʻilganlik haqidagi guvohnomani taqdim etgan har bir kishi uchun mavjud. Buning uchun „Falastin“ nimadan iboratligi aniq emas. Amalda faqat Falastin maʼmuriyati yurisdiktsiyasi ostidagi hududlar aholisi murojaat qilishi mumkin. Falastin fuqarosi boʻlgan Falastin hokimiyatidan tashqarida tugʻilgan falastinliklar ham ushbu pasport uchun ariza topshirishlari mumkin[1]. Istisnolar mumkin; masalan Daniel Barenboim, Argentinada tugʻilgan yahudiy ota-onasi va Argentina, Isroil va Ispaniya fuqarosi, Falastin fuqaroligi va pasportiga ega boʻldi[2].

Biroq, pasport berish Isroil hukumati tomonidan qoʻyilgan qoʻshimcha cheklovlarga bogʻliq. Isroilning taʼkidlashicha, bu talab Muvaqqat kelishuv doirasida xavfsizlik ehtiyojlari uchun ruxsat etilgan.

Tarix

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Majburiy Falastin pasporti, Britaniya hukumati tomonidan 1924 va 1948-yillar orasida berilgan

1924 va 1948-yillar oraligʻida „Falastin pasporti“ atamasi Britaniya mandati Falastin aholisi uchun mavjud boʻlgan sayohat hujjatlarini nazarda tutgan. Falastin Oliy Komissari tomonidan chiqarilgan, ular rasman „Britaniya pasporti, Falastin“ deb nomlangan. Bu pasportlar Britaniya mandati 1948-yil 15-mayda tugatilishi bilan oʻz kuchini yoʻqotdi[3]. Isroil va Iordaniya pasportlari sobiq Britaniya mandati sub’ektlariga 1948-yildagi arab-isroil urushidan keyin olgan fuqaroligiga koʻra taklif qilingan. Falastinlik arablarning muhim qismi, xususan, Gʻazo sektoridagi hamda Suriya va Livandan boshpana topganlar fuqaroligi yoʻq boʻlib qoldi, chunki Misr, Suriya va Livan ularning fuqaro sifatida integratsiyalashuviga ruxsat bermadi.

Misr nazoratidagi Butun Falastin hukumati 1949-yildan 1959-yilgacha G‘azo sektori va Misrdagi falastinliklarga butun Falastin pasportini bergan. Biroq, pasport egalariga Misrga bemalol kirishga ruxsat berilmagan. Bu orada Transjordan Gʻarbiy Sohilni anneksiya qildi va Gʻarbiy Sohildagi Falastin aholisi Iordaniya fuqaroligiga aylandi va Iordaniya pasportiga ega boʻldi.

1962-yilgi butun Falastin diplomatik pasportining qopqogʻi.

1967-yilgi Olti kunlik urushdan soʻng, Isroil Gʻarbiy Sohilni Iordaniyadan qoʻlga kiritgandan soʻng, u yerda yashovchi Falastin arablari Iordaniya pasportini olish va Iordaniyada yashash huquqiga ega boʻlishda davom etdilar. Iordaniyada yashovchi falastinlik qochqinlar ham toʻliq Iordaniya fuqarolari hisoblangan. 1988-yil iyul oyida Iordaniya Gʻarbiy Sohil bilan barcha huquqiy va maʼmuriy aloqalarni uzdi. Iordaniyada yashovchi har qanday falastinlik Iordaniya fuqarosi boʻlib qoladi; ammo Gʻarbiy Sohil aholisi bunga rozi boʻlmaydi.

Iordaniya Gʻarbiy Sohildagi falastinliklarga pasport berishda davom etdi, ammo ular fuqarolik belgisi sifatida emas, balki faqat sayohat qilish uchun edi. Iordaniyaning Gʻarbiy sohilidagi doimiy pasportlariga ega boʻlgan falastinliklarga eskilarining amal qilish muddati tugagandan soʻng vaqtinchalik pasportlar berildi va falastinliklarning Iordaniyaga kirishi vaqt bilan cheklangan va faqat turizm maqsadlarida koʻrib chiqildi.

1995-yil 2-aprelda, 1993-yildagi Oslo kelishuvlaridan ikki yil oʻtib, Falastin maʼmuriyati Gʻazo va Yerixoning oʻzini oʻzi boshqaradigan hududlarida jamoatchilikka Falastin maʼmuriyati pasportlarini berishni boshladi. Ushbu pasportlarda Isroil fuqarolik maʼmuriyati tomonidan berilgan shaxsiy ID raqami saqlanib qolgan[4].

Pasportning oqibatlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Falastinliklar pasportni „millatning hal qiluvchi ramzi“ deb bilishadi[5]. Pasportlarning boshqa davlatlar tomonidan tan olinishi ular tomonidan Falastin Davlati va/yoki Falastin fuqaroligi va fuqaroligini tan olganliklarining dalili sifatida keltirilgan.

1997-yildan boshlab Falastin pasportlari Falastin Davlati nomidan berilmagan[6]. Baʼzi davlatlar, jumladan, Qoʻshma Shtatlar, Falastin maʼmuriyati pasportlarini sayohat hujjati sifatida tan oladi, ammo pasportlarning tan olinishi ularning fuqaroligini tan olishni anglatmaydi, chunki ular tan olgan hukumat tomonidan berilmaydi[7]. Misr, Iordaniya va Birlashgan Arab Amirliklari faqat (2002-yil may oyida) pasportlar, amaldagi vizalar yoki boshqa zarur hujjatlar bilan birga ularning egalariga oʻz mamlakatlariga sayohat qilishlariga ruxsat berishini koʻrsatdi[7].

Pasport turlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Falastin milliy maʼmuriyati tomonidan beriladigan uchta turdagi Falastin pasporti mavjud va ular quyidagilar:

  • Diplomatik pasport (Rang: Qizil) Bu diplomatik korpus aʼzolaridan tashqari siyosiy, iqtisodiy, diniy va xavfsizlik boʻyicha oliy rahbarlarga va Falastin milliy maʼmuriyati prezidenti yoki Bosh vazir tomonidan beriladigan ishlarga beriladi.
  • Oddiy pasport (Rang: Qora), Gʻarbiy Sohil va Gʻazo sektorida yashovchi falastinliklarga beriladigan pasport boʻlib, unda shaxsiy raqam va boshqa maʼlumotlar mavjud. Uning amal qilish muddati 5 yilgacha choʻziladi, lekin baʼzida Sharqiy Quddus aholisi uchun asoratlar mavjud, chunki ular Isroil identifikatori va Iordaniya pasportiga ega.
  • Falastinlik qochqinlar pasporti oddiy pasport bilan bir xil boʻlib, Suriya, Livan, Iroq va boshqa diaspora mamlakatlarida yashovchi, boshqa hududlarda shaxsiy guvohnomasi boʻlmagan falastinlik qochqinlarga beriladi. Ular Falastinning ushbu mamlakatlardagi elchixonalari tomonidan chiqariladi.

Qaerda Falastin pasporti vizasiz kirishga ruxsat beradi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2018-yilgi Arten asosiy pasport tasnifi indeksiga koʻra, Falastin pasporti aeroportga kelganda vizasiz yoki vizasiz 44 davlatga va quyidagi mamlakatlarga kirishga ruxsat beradi:

Pasport yozuvi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hujjatning ikkinchi sahifasida (muqovaning ichki qismida) quyidagi yozuv mavjud:[8]

Ingliz

THIS PASSPORT/TRAVEL DOCUMENT IS ISSUED PERSUANT [sic] TO THE PALESTINIAN SELF GOVERNMENT AGREEMENT ACCORDING TO OSLO AGREEMENT SIGNED IN WASHINGTON ON 13/9/1993.
IT IS REQUIRED FROM THOSE WHOM IT MIGHT CONCERN TO ALLOW THE BEARER OF THIS PASSPORT/TRAVEL DOCUMENT TO PASS FREELY WITHOUT LET AND HINDRANCE AND TO AFFORD HIM (HER) SUCH ASSISTANCE AND PROTECTION AS MAY BE NECESSARY.

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Passport for a child born abroad“ (en-GB). Palestinian Mission to the United Kingdom. Qaraldi: 2022-yil 1-mart.
  2. ↑ Hirsch, Yael. „Israeli pianist Daniel Barenboim takes Palestinian citizenship“. Haaretz (2008-yil 13-yanvar).
  3. ↑ Arzt, Donna. Refugees into citizens: Palestinians and the end of the Arab-Israeli conflict. Council on Foreign Relations Press, 1997 — 77-bet. ISBN 978-0-87609-194-4. OCLC 35280864. 
  4. ↑ Parsons, Nigel Craig. The politics of the Palestinian Authority: from Oslo to al-Aqsa. Routledge, 2005 — 298-bet. ISBN 978-0-415-94440-3. Qaraldi: 2010-yil 25-yanvar. 
  5. ↑ Jordan Times, 25 January 1995
  6. ↑ Segal, Jerome „9 - The State of Palestine: The Question of Existence“, . Philosophical perspectives on the Israeli-Palestinian conflict Kapitan: . M.E. Sharpe, 1997 — 231-bet. ISBN 978-1-56324-878-8. OCLC 44956358. 
  7. ↑ 7,0 7,1 "Response to information request on recognition by the US of Palestinian Authority passports (archived, out of date)". US Citizenship and Immigration Services. 20 May 2002. PSE02001.ZAR. https://www.uscis.gov/archive/ric-query-palestinian-territory-occupied-20-may-2002. 
  8. ↑ Palestine/Occupied Territories: Information On Passports Issued By The Palestine National Authority (Report). United States Bureau of Citizenship and Immigration Services. 17 December 1998. PAL99001.ZCH. Archived from the original on 12 October 2012. https://web.archive.org/web/20121012152811/http://www.unhcr.org/refworld/country%2C%2CUSCIS%2C%2CPSE%2C%2C3df0b9914%2C0.html.  
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Falastin_pasporti&oldid=5180825" dan olindi