Cornelis van Haarlem

	Kornelis Kornelisson van Xaarlem
	; Avtoportret (1588–1590)
Haqiqiy ismi	Cornelis Cornelisz. van Haarlem
Tavalludi	1562;
Vafoti	1638- yil 11- noyabr (yosh 75–76); Haarlem, Gollandiya Respublikasi
Millati	Gollandiya Respublikasi

Kornelis Kornelisson van Xaarlem (1562 — yilda tavallud topgan) gollandiyalik rassomi. Niderlandiyadagi Shimoliy Manneristning etakchi rassomlaridan biri boʻlgan. Frans Halsning portretchi rassomi sifatida muhim peshqadamlaridan biri boʻlgan.

Biografiya

Garlemda tugʻilgan Kornelis Korneliszoon Haarlemdagi Piter Pitersning, keyinchalik Antverpendagi Gillis Koignetning shogirdlaridan biri boʻlgan. ^[1] Kornelis Kornelisson van Xaarlem sanʼatshunoslar orasida 1585- yilda Karel van Mander tomonidan Haarlemga chizilgan rasmlari Bartolomey Sprangerning ishidan katta taʼsir koʻrsata boshlagan va darhol kuchli Haarlem manneristlarining aʼzosi sifatida tanilgan. ^[2] Kornelis Kornelisson van Xaarlem asosan portretlarni, shuningdek, mifologik va Injil mavzularda koʻplab ijodlar yaratadi. Dastlab Kornelis Kornelisz katta oʻlchamli, yuqori darajada stilize qilingan asarlarni italyancha yalangʻochlar bilan grotesk, gʻayritabiiy anatomiya bilan oʻralgan pozalarda chizgan. Keyinchalik uning uslubi Gollandiya realistik anʼanalariga asoslangan uslubga oʻzgardi.

Kornelis Kornelisson van Xaarlem ota-onasi Haarlemdan qochib ketganida, 1573- yilda sakson yillik urush paytida ispan armiyasi shaharni qamal qiladi. Kornelis Kornelis ortda qoldi va uning birinchi ustozi, rassom Piter Piters Elder tomonidan tarbiyalanadi. Keyinchalik, 1580-1581- yillarda Korneliszoon Garlemga qaytishdan oldin Fransiyaning Ruan va Antverpenda (Koigne bilan) tahsil oldi va umrining qolgan qismini shu yerda qoldiradi. Kornelis Kornelisson van Xaarlem jamiyatning hurmatli aʼzosi boʻldi va 1583- yilda Haarlem shahridan oʻzining birinchi rasmiy komissiyasini oldi, militsiya kompaniyasi portreti, Haarlem fuqarolik gvardiyasi ziyofati kabi kabi koʻplab rasmiy kompaniyalarini oladi. Keyinchalik Kornelis Kornelisson van Xaarlem Haarlem shahar rassomi boʻladi va koʻplab rasmiy topshiriqlarni oladi. Kornelis Kornelisson van Xaarlem Frans Halsga muhim taʼsir koʻrsatdi. Kornelis Kornelisson van Xaarlem 1603- yilgacha Garlem merining qizi Maritgen Arentsdr Deymanga turmushga chiqadi. 1605- yilda u boy qaynotasining mulkining uchdan bir qismini meros qilib oldi.

Ishlar

Carel van Mander, Hendrick Goltzius va boshqa rassomlar bilan birgalikda Kornelis Kornelisson van Xaarlem sanʼat tarixi doiralarida Haarlem akademiyasi yoki „Haarlem manneristlari“ nomi bilan mashhur boʻlgan norasmiy rassomlar maktabini boshladi. Ehtimol, bu juda norasmiy guruh boʻlib, ehtimol yalangʻoch modellarni chizish va albatta badiiy fikr almashish uchun yigʻilish edi. ^[2] 1630-yilda Sankt-Lukaning Harlem gildiyasi uchun yangi nizomni yaratishga muvaffaqiyatsiz urinishda ham Korneliszoon rol oʻynadi, bu esa rassomlarning mavqeini oshirishga harakat qildi. Kornelis Kornelisson van Xaarlem roʻyxatdan oʻtgan shogirdlari Salomon de Bray, Kornelis Jacobsz Delff, Kornelis Engels va Gerrit Pietersz Sweelink edi. ^[1] Kornelis Kornelisson van Xaarlem shogirdlari orasida Kornelis Kleys Xeda (Villem Klassun Xedaning ukasi) ham bor edi.Kornelis Kornelisson van Xaarlenning oʻziga xos xulq-atvorini Hindistonga eksport qilgan, u yerda Bijapur sultoni saroyida faol ishlagan. ^[3]

Kornelis Kornelisson van Xaarlem koʻolab sanʼat asarlari Garlemdagi Frans Hals muzeyi, Amsterdamdagi Rijksmuseum, Parijdagi Luvr, Londondagi Milliy galereya, Sankt-Peterburgdagi Ermitaj, Mayami-Bichdagi Bass muzeyi va boshqa muzeylarda namoyish etiladi.