Kontent qismiga oʻtish

Boku fond birjasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Boku fond birjasi (BFB) (ozarbayjoncha: Bakı Fond Birjası) Ozarbayjonning asosiy fond birjasi hisoblanadi. BFB 19 ta aksiyadorga ega yopiq aksiyadorlik jamiyati shaklida tashkil etilgan hisoblanadi.

Faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Boku fond birjasi qisqa muddatli gʻaznachilik obligatsiyalari, oddiy aksiyalar (birinchi navbatda xususiylashtirilgan sobiq davlat korxonalari, jumladan, oziq-ovqat va ichimliklar, qurilish kompaniyalari va banklar) hamda xorijiy valyuta fyucherslari bilan savdo qiladi[1].

BFB korporativ qimmatli qogʻozlar savdosini amalga oshiradi. Davlat qimmatli qogʻozlarining birlamchi va ikkilamchi bozorlarida (Ozarbayjon Moliya vazirligining davlat veksellari va Ozarbayjon Markaziy bankining banknotlari) savdosi faqat BFBda amalga oshiriladi. Ozarbayjonda fond birjasi va qimmatli qogʻozlar bozorini tartibga soluvchi davlat organi Moliya bozorini nazorat qilish boshqarmasi hisoblanadi.

BFB faoliyati quyidagi normativ-huquqiy hujjatlar bilan tartibga solinadi:

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1999-yil 25-dekabrda fond birjasini tashkil etish tashabbuskor guruhi tashkil etilgan Boku fond birjasi 15-fevraldan oʻz faoliyatini boshladi[2]. Birjada birinchi savdo operatsiyasi 2000-yil 1-sentyabrda amalga oshirildi[3].

Korporativ obligatsiyalar BFBda 2004-yil yanvaridan sotila boshlandi. Boku fond birjasida birinchi aksiya savdosi 2004-yil aprel oyida amalga oshirilgan. Markaziy bank Boku fond birjasida 2004-yil 14-sentyabrdan boshlab oʻz qimmati qogʻozlarini sotishni boshladi. Ozarbayjon Ipoteka Jamgʻarmasi 2009-yil iyun oyida BFBda oʻz obligatsiyalari sotuvini boshladi. BFB marketmeyker instituti 2013-yil yanvar oyida tashkil etilgan. Hosil moliyaviy vositalar BFBda 2014-yilning mart oyidan sotila boshlandi[2]. Savdo va savdodan keyingi jarayonlarning yadrosi elektron savdo tizimi (BETP) hisoblanadi. Ushbu tizim yuqori darajadagi integratsiya bilan ajralib turadi va Montran tomonidan 2023-yilda „Ozarbayjon Respublikasi kapital bozorini modernizatsiya qilish“ dasturi doirasida ishlab chiqilgan[4].

Boshqaruvi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

BFB direktorlar kengashining hozirgi rahbari Eldar Abdullayev sanaladi[5]. Kuzatuv kengashiga Yashar Mammadov rahbarlik qiladi[6].

Tashkiliy tuzilmasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
BSE ning tashkiliy tuzilmasi[7]

Qoʻngʻiroq voqealari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

BFBda ochilish va yopilish qoʻngʻiroqlari qimmatli qogʻozlarning har bir savdo kunining boshlanishi va tugashini anglatadi. Savdo operatsiyalari elektron shaklda amalga oshirilganligi sababli, qoʻngʻiroq chalish marosimlaridan faqat anʼanani saqlab qolish uchun foydalaniladi. Ushbu marosimlar fond bozori bilan bogʻliq muhim voqealarni yoritish, shuningdek, ijtimoiy masalalarga eʼtibor qaratish uchun oʻtkaziladi.

2017-yil 9-mart kuni BMT Ayollar tashkiloti, XMK, Barqaror fond birjalari tashabbusi, ETFdagi ayollar tashkiloti va Butunjahon birjalar federatsiyasi tomonidan tashkil etilgan gender tengligi haqida xabardorlikni oshirishga qaratilgan „Gender tengligi uchun qoʻngʻiroq chaling“ tashabbusida BFB ishtirokida yana bir tadbir oʻtkazildi[8][9].

Savdo soatlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Birjaning oddiy savdo sessiyalari dushanbadan jumagacha soat 10:00 dan 13:00 gacha va 14:00 dan 16:30 gacha (mahalliy vaqt bilan UTC+4) davom etadi. Birja shanba, yakshanba va hukumat tomonidan bayram kunlari deb eʼlon qilingan rasmiy ishlanmaydigan kunlarda yopiladi[10][11].



Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „BSE - Markets and instruments“ (en). bfb.az. 2017-yil 1-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 21-may.
  2. ↑ 2,0 2,1 „Milestones in BSE's history“ (en). Official website of Baku Stock Exchange. 2016-yil 27-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 21-may.
  3. ↑ „STATE COMMITTEE FOR SECURITIES UNDER THE AUSPICES OF AZERBAIJAN REPUBLIC“. www.azerbaijan.az. Qaraldi: 2010-yil 15-dekabr.
  4. ↑ „BSE — History“ (az). official website of Baku Stock Exchange. 2017-yil 20-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 21-may.
  5. ↑ „BSE — Management Board“ (en). bfb.az. 2018-yil 22-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 21-may.
  6. ↑ „BSE — Supervisory Board“ (Az). bfb.az. 2018-yil 22-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 21-may.
  7. ↑ „BFB — Organizational structure“ (Az). bfb.az. 2018-yil 21-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 21-may.
  8. ↑ „2017 Ring the Bell for Gender Equality | Sustainable Stock Exchanges“ (en-US). www.sseinitiative.org. 2018-yil 22-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 21-may.
  9. ↑ „BSE — IFC-nin dəstəyi və Bakı Fond Birjası təşkilatçılığı ilə növbəti birja açılış zəngi gender bərabərliyi barədə məlumatlılığın artırılmasına həsr edilmişdir“ (Az). bfb.az. 2018-yil 22-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 21-may.
  10. ↑ „BSE - FAQ - What are the trading hours on BSE?“ (Az). bfb.az. Qaraldi: 2018-yil 21-may.
  11. ↑ „Trading hours“. 2019-yil 29-iyulda asl nusxadan arxivlangan.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Boku_fond_birjasi&oldid=5130940" dan olindi