Bata (baraban)
Bata — ikki membranali qum soati shaklidagi baraban.
Yorubalar tomonidan agbegijo marosim namoyishlarida foydalaniladi[1]. Bu barabanlar yoruba mifologiyasi bilan chambarchas bogʻliq boʻlib, tiriklarning xususiyatlariga ega. Baraban ishlab chiqarishda sehrli marosimlar oʻtkaziladi, asbobning „ruhi“ kiritiladi.
Barabanlar muloqot uchun ishlatilishi mumkin: Yoruba tili tovushsimon boʻlgani tufayli, oddiy xabarni etkazish uchun uchta turli xil baraban ohanglari va ular orasidagi oʻtishlar yetarli boʻlishi mumkin[2].
Bataning turlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Anʼanaviy ansambl odatda uchta barabanni oʻz ichiga oladi:
- Okonkolo — bu kichik baraban, oddiy ijro qismi ritmni ushlab turadi. Odatda bu juda tajribali boʻlmagan ijrochilarga ishonib topshiriladi.
- Itotele — oʻrta baraban. U iya baraban bilan hamohang bogʻliq.
- Iya — bas ohangli katta baraban, ansamblning yakkaxon qismini ijro etadi. Ushbu barabanning uchlarida membranalarga qoʻngʻiroqlar oʻrnatiladi. Uni qoʻshiqchi akpwonga hamrohlik qilib, qolgan musiqachilarga kuyni oʻrnatib beradigan eng tajribali barabanchi — olubata ijro etadi.
Bata qurilmasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bata butun daraxt tanasini oʻyib (anʼanaviy Afrika usuli) yoki alohida taxtalardan yopishtirish orqali yasalishi mumkin. Qoida tariqasida, baraban ishlab chiqarish uchun qattiq daraxt navlaridan foydalaniladi.
Bataning ikkala tomoniga yupqa teridan (masalan, echki) ikkita membrana tortiladi. Anʼanaviy batalarda membranalar charm tasmalar bilan biriktiriladi va tortiladi. Sanoatda yasaladigan zamonaviy barabanlarda naqshli sintetik bogʻichli mahkamlagichlar yoki metall mahkamlash tizimi qoʻllanadi.
Baraban oʻtirgan holda, uni oldinga tizzaga qoʻyib chalinadi. Kattaroq membrana enu odatda oʻng qoʻl bilan, kichik chacha chap bilan chalinadi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Словарь терминов“. Qaraldi: 2010-yil 28-aprel.
- ↑ „How Bata Drums Talk and What they Say“ (en). 2012-yil 24-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 28-aprel. (WebCite saytida 2012-01-24 sanasida arxivlangan)
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Virtual asboblar muzeyi: Bata barabanlari (Wayback Machine saytida 2011-07-24 sanasida arxivlangan) Arxivnaya kopiya -da arxivlangan
- Bata — afrocuba.ru