Kontent qismiga oʻtish

Baldur von Schirach

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Baldur von Schirach
Tavalludi 9-may 1907-yil
Berlin, Brandenburg, Prussiya, Germaniya imperiyasi
Vafoti 8-avgust 1974-yil(1974-08-08)
(67 yoshda)
Kröv, Rhineland-Palatinate, GFR
Fuqaroligi Germaniya
Kasbi siyosatchi
Millati nemis
Otasi Carl von Schirach
Onasi Emma Middleton Tillou

Baldur Benedikt von Schirach (1907-yil 9-may — 1974-yil 8-avgust) — fashistlar partiyasi milliy yoshlar yetakchisi va 1931—1940-yillarda Hitler yoshlari rahbari sifatidagi roli bilan mashhur boʻlgan natsist nemis siyosatchisi. Keyinchalik u Venada Gauleiter va Reichsstatthalter lavozimlarida ishlagan. („Reyx gubernatori“). Ikkinchi jahon urushidan keyin u Nyurnbergdagi sud jarayonlarida insoniyatga qarshi jinoyatlarda ayblanib, 20 yillik qamoq jazosiga hukm qilingan.

Yoshligi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Schirach (chapda) Hitler Myunxenda Kansler boshligʻi Filipp Bouhler bilan salomlashayotganini tomosha qilmoqda 1938-yil
Schirach (oʻngda) Hitler, Martin Bormann va Göring bilan Obersalzbergda

Schirach Berlinda tugʻilgan, teatr rejissyori, buyuk gersog kamerlengi va otliq qoʻshinning isteʼfodagi kapitani Carl Baily Norris von Schirach (1873—1948) va uning amerikalik rafiqasi Emma Middleton Lynah Tillou (1872—1944)larning toʻrt farzandidan eng kichigi. Aslzoda Schirach oilasining aʼzosi, kelib chiqishi sorb gʻarbiy slavyan boʻlib, uning toʻrtta bobosi va buvisidan uchtasi AQShdan, asosan Pennsylvaniadan edi[1]. Onasi orqali Schirach 1742—1787-yillarda Amerika Qoʻshma Shtatlari Mustaqillik Deklaratsiyasini imzolagan Artur Middltonning ikkinchi yirik jiyani edi. Ingliz tili u uyda oʻrgangan birinchi til edi va u besh yoshigacha nemis tilini oʻrganmagan. Uning Viktoriya va opera xonandasi Rozalind von Schirach ismli ikki singlisi va Karl Benedict von Schirach ismli ukasi bor edi. Uning akasi 1919-yilda 19 yoshida oʻz joniga qasd qildi. U 14 yoshida cherkovda xristianlik dinini qabul qildi, garchi u natsistlar yoshlar harakati foydasiga cherkovdan uzoqlashgan boʻlsa ham[2].

1932-yil 31-martda Schirach Adolf Hitlerning shaxsiy fotografi va doʻsti Heinrich Hoffmannning qizi 19 yoshli Henriette Hoffmannga uylandi. Schirachning oilasi bu nikohga keskin qarshi edi, lekin Hitler turib oldi[3]. Gregor Shtrasser Schirachni „yosh ayol aristokrat“ deb taʼrifladi, unga Hitler Henriette va Hitler yoshlari mavqeyini berdi. Bu munosabatlar orqali Schirach Hitlerning yaqin doirasiga aylandi. Yosh er-xotin Hitlerning „Berghof“ida mehmon boʻlishdi. Henriette von Schirach toʻrt farzandni dunyoga keltirdi: Anjelika Benedikta fon Shirax (1933-yilda tugʻilgan), advokat Klaus von Schirach (1935-yilda tugʻilgan), biznesmen Robert von Schirach (1938-yilda tugʻilgan) va sinolog Richard von Schirach (1942-yilda tugʻilgan). Advokat va eng koʻp sotilgan nemis kriminal yozuvchisi Ferdinand von Schirach er-xotinning nabirasi[4][5]. Ular, shuningdek, faylasuf va tanqidchi Ariadne von Schirach va yozuvchi Benedict Wellsning bobosi va buvisi[6].

Schirach adabiyot jurnallariga oʻz hissasini qoʻshgan, muallif va sanʼatning nufuzli homiysi edi[7].

Sud va hukm

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Schirach Nyurnberg sud jarayonida (ikkinchi qator, oʻngdan ikkinchi)

Schirach Nyurnbergda Xalqaro harbiy tribunal tomonidan sudlangan yirik harbiy jinoyatchilardan biri edi. Sud jarayonida Schirach Hitlerni (jumladan, Albert Speer va Hans Frank) qoralagan bir necha ayblanuvchilardan biri edi.

Schirach bilan birga Speer va Fritzsche oxir-oqibat lyuteran pastor Henry F. Gerecke tomonidan birlashtirildi va Eucharist tomonidan boshqariladi[8].

Schirachning taʼkidlashicha, u qirgʻin lagerlari haqida bilmagan; ammo sud uning yahudiylarni deportatsiya qilishdagi ishtiroki va oʻz harakatlarini himoya qilgan nutqlari haqida batafsil maʼlumot berdi[9]. Dastlab u Hitler yoshlarini qurishdagi roli uchun tinchlikka qarshi jinoyatlarda ayblangan, ammo bu ayblov boʻyicha oqlangan. U 1946-yil 1-oktyabrda nemislar tomonidan bosib olingan Polshada joylashgan nemis kontslagerlarida venalik yahudiylarni qatʼiy oʻlimga deportatsiya qilishdagi roli uchun insoniyatga qarshi jinoyatlarda aybdor deb topildi. U Berlindagi Spandau qamoqxonasida 20 yilga qamalgan.

1949-yil 20-iyulda uning rafiqasi Henriette von Schirach (1913—1992) qamoqda oʻtirganida u bilan ajrashdi.

Shuningdek, u oʻpka emboliyasi bilan ogʻrigan va tromboz tashxisi qoʻyilgan. 1974-yil 8-avgustda Schirach Krövdagi mehmonxonada boʻlganida koronar trombozdan vafot etdi. U 67 yoshda edi.

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Michael H. Kater, Hitler Youth, Harvard University Press, 2009, p. 17, ISBN 0674039351
  2. ↑ „Henry Gerecke – Chaplain to Nazi war criminals“. www.messianicgoodnews.org. 28-yanvar 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-avgust 2022-yil.
  3. ↑ The Mind of Adolf Hitler, Walter Charles Langer, New York 1972, pp. 99-100
  4. ↑ Ferdinand von Schirach. „A Third Reich Past: Why I Cannot Answer Questions about My Grandfather“. Spiegel Online (23-sentabr 2011-yil).
  5. ↑ „Von Schirach: Der verschrobene Star hinter 'Schuld'“, Focus, 21 February 2015
  6. ↑ Interview mit Ariadne von Schirach: Spross einer bekannten Familie, Stuttgarter Zeitung, 2 May 2014
  7. ↑ Gerwin Strobl. The swastika and the stage: German theatre and society, 1933–1945. Cambridge University Press, 2007 — 9–-bet. ISBN 978-0-521-88076-3. Qaraldi: 12-avgust 2022. 
  8. ↑ Railton, Nicholas M. (2000). „Henry Gerecke and the Saints of Nuremberg“. Kirchliche Zeitgeschichte. 13-jild, № 1. 112–137-bet. JSTOR 43750887 — JSTOR.
  9. ↑ „Nuremberg Trial Judgements: Baldur von Schirach“. www.jewishvirtuallibrary.org. 2021-yil 6-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 22-may.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Baldur_von_Schirach&oldid=4959978" dan olindi