Baitak ko‘li
| Baitak ko`li | |
| 48°40′0″N 62°10′0″E / 48.66667°N 62.16667°E | |
 | |
| Baitak ko'li va unga tutash ko'llar tasviri. | |
| Region | Qozog`iston |
| Yuzasi | 52.3 (20.2 mil) km² |
| Qirgʻoq chizigʻining uzunligi | 10,5 (6,5 milya) km |
| Eng katta chuqurligi | 14 (46 fut) m |
| Oʻrtacha chuqurligi | 3 m |
Baitak koʻli (qozoqcha: Байтақкөл; ruscha: Байтакколь) – Qozogʻistonning Aqtoʻbe viloyati Yrgʻiz tumanidagi koʻl[1][2][3][4].
Eng yaqin aholi punkti Belcher boʻlib, ushbu aholi punkti koʻl qirgʻogʻining shimoliy chekkasidan 1 km (0,62 milya) uzoqlikda joylashgan[3]. Baitak koʻlini oʻrab turgan hudud qurgʻoqchil boʻlib, oʻta kontinental iqlimi va kam qor yogʻadigan sovuq qishi boshqa koʻllardan ajralib turadi. Baitak koʻlida yoz faslida issiq va kuchli shamollar kuzatiladi[5].
Geografiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]Baitak koʻli Toʻrgʻay vodiysining janubiy qismida, dengiz sathidan 76 metr (249 fut) balandlikda joylashgan. Baitak koʻli uzun koʻl boʻlib, Quyi Toʻrgʻay vodiysidagi koʻllar guruhining eng kattasidir[6]. Baitak koʻli yaqin atrofdagi kichikroq koʻllar bilan yoʻnalish jihatdan bir xil yoʻnalishda joylashgan. Bu koʻrinishni yuqoridagi rasmda koʻrishimiz mumkin.
Keltekol koʻli (48°40′sh. 62°10′E) ekvatorga nisbatan janubda joylashgan. Baitak koʻlining shimoliy-gʻarbiy hududi Toʻrgʻay daryosi bilan kanal orqali tutashadi[7][3].
Baitak koʻli – Toʻrgʻay daryosining bahorgi toshqinlar natijasida hosil boʻlgan tekislikdagi koʻl. Ushbu toshqin davrda suv yangi boʻladi. Bahorgi toshqin tugagach, suv shimoliy-sharqiy chetidagi kanal orqali Toʻrgʻay daryosi tomon qaytib keladi. Qurgʻoqchilik fasllarida koʻl qisqaradi va suvi shoʻr boʻlib qoladi.
Soʻnggi yillarda koʻl suv manbaining yetishmasligi tufayli juda sayoz boʻlib qoldi[8].
Fauna
[tahrir | manbasini tahrirlash]Baitak koʻli qirgʻogʻi qamishzorlardan iborat. Baitak koʻli suv qushlari, jumladan, yoʻqolib ketish xavfi ostida turgan suv qushlari uchun asosiy boshpana hisoblanadi[9].
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „қазақстан республикасының мемлекеттік жіктеуіші - КЛАССИФИКАТОР АДМИНИСТРАТИВНО – ТЕРРИТОРИАЛЬНЫХ ОБЪЕКТОВ“. 2022-yil 19-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 24-avgust.
- ↑ Ploщad ozer Kazaxstana (Tablitsa)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Google Earth
- ↑ „M-41 Topographic Chart (in Russian)“. Qaraldi: 2022-yil 27-iyul.
- ↑ Lakes of Aktobe region.
- ↑ Kazakhstan National Encyclopedia, Vol, 2 / Ch. ed. B. O. Jakyp. – Almaty: „ Kazakh encyclopedia“ ZhSS, 2011. ISBN 9965-893-64-0(T. Z.),ISBN 9965-893-19-5
- ↑ «Kazakhstan Today» (www.kt.kz) В Актюбинской области Иргизско-Торгайская система озер оказалась под угрозой исчезновения
- ↑ Atlas of Key Sites for the Siberian Crane and Other Waterbirds in Western/Central Asia
- ↑ Lakes of Aktobe region.
