Kontent qismiga oʻtish

Bülent Ersoy

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Bülent Ersoy
Tavalludi
Bülent Erkoç

9-iyun 1952-yil (1952-06-09) (72 yosh)
Istanbul, Turkiya[1]
Fuqaroligi Turkiya
Kasbi qoʻshiqchi, aktrisa
Faoliyat yillari 1974–yildan hozirgacha

Bulent Ersoy (1952-yil 9-iyunda tugʻilgan) – turk qoʻshiqchisi va aktrisasi. U turk musiqasining eng mashhur xonandalaridan biri sifatida tanilgan, muxlislari tomonidan Diva laqabini olgan[2]. Ersoyning „Ümit Hırsızı“ (Umid oʻgʻrisi), „Geceler“ (Tunlar), „Beddua“ (Laʼnat), „Maazallah“ (Xudo saqlasin), „Biz Ayrilamayız“ (Ayraolmaymiz) kabi mashhur hitlari bor. „Sefam boʻlsin“ (Men rohatlanaman). Ersoy hozirgacha oʻttizdan ortiq albom chop etdi va turk musiqasi tarixida oʻz nomini qoldirdi[3].

Tarjima holi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1952–yildan 1973-yilgacha: Yoshligi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bulent Ersoy 1952-yilda Istanbulda tugʻilgan[1]. Müjdat Gezenning tavsiyasiga koʻra, Bulent oʻz familiyasini Erkoʻch (jasur qoʻchqor) dan Ersoy (jasur nasl)ga oʻzgartirdi[4]. Ersoy oʻz faoliyatini erkak qoʻshiqchi sifatida turk klassik musiqasi janrida boshlagan va erta aktyorlik darajasiga erishgan. Uning bobosi va buvisi mumtoz turk musiqasini ijro etgan va u avvaliga ulardan saboqlar olgan, keyin esa Istanbul shahar konservatoriyasida tahsil olgan[5]. Allaqachon Turkiyaning eng mashhur qoʻshiqchi va aktyorlaridan biri boʻlgan u 1981-yilning aprel oyida Londonda britaniyalik plastik jarroh tomonidan jinsini oʻzgartirish operatsiyasidan soʻng xalqaro miqyosda shuhrat qozongan[6]. Odatda erkak ism boʻlsa ham, u „Byulent“ ismini saqlab qoldi.

Taqiqlash bosqichi va cheklash davri

[tahrir | manbasini tahrirlash]
""Bugun men juda xursandman... Hech kim meni jahlini chiqara olmaydi. Ular hozir sudda. 8 yillik azoblarga chidadim. Adolat qaror topganidan juda xursandman. Ishga aralashmayman. Endi ular ham sudlanmoqdalar, chunki yillar o'tib ularning ismlari tilga olinayotgani uchun emas, balki ular hozir [sudda] borligi uchun emas, balki mening sakkiz yillik azobimni o'zgartirib yubordi. va baxtga achinish men juda xursandman, hech kim mening kayfiyatimni buzmaydi ... " -Bulent Ersoy 8 yillik sahnaga chiqish taqiqi va unda ishtirok etganlar haqida, 2012-yil 4-aprel[7]

Operatsiyadan keyin Ersoy oʻzini 1980-yilda Kenan Evrenning Turkiyadagi davlat toʻntarishiga qarshi chiqdi. „Ijtimoiy ogʻish“ ga qarshi kurashda Ersoyning boshqa transgenderlar qatori ommaviy chiqishlari ham taqiqlangandi. Taqiqni chetlab oʻtish uchun u Turkiya sudlariga uni qonuniy ravishda ayol deb tan olishni iltimos qildi. 1982-yil yanvar oyida petitsiya rad etildi. Bir necha kundan keyin u oʻz joniga qasd qilishga urindi[8]. 1983-yilda Evren rejimining repressiv siyosatiga norozilik sifatida Turkiyani tark etdi va faoliyatini Germaniyada davom ettirdi. U musiqiy karerasi bilan birga Germaniyada bir qancha turk filmlarini suratga oldi. Keyinchalik, 1989-yilda Evren oʻz lavozimini tark etdi va uning koʻplab siyosatlari bekor qilindi.

2011–yil va 2012-yillar: Aşktan Sabıkalı

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Klassik turk musiqa sanʼatkorlari Bülent Ersoy, Muazzez Abacı va Adnan Şenses, 2012

2010-yil oxirida Ersoy soʻnggi 2 yil ichida 1500 ga yaqin qoʻshiq tinglaganini va albom uchun eng yaxshi qoʻshiqlarni tanlashda qiynalganini eʼlon qildi. Uning yangi albomi Aşktan Sabıkalı (Muhabbat mahkumi) 2011-yil 3-oktabrda chiqdi. Albomga Can Tanrıyar tomonidan yozilgan „Alishmak İstemiyorum“ (Koʻnikmoqchi emasman) qoʻshigʻi va Orhan Gencebayning klassikasi bor: „Bir Teselli Ver“, (Menga tasalli bering). Bundan tashqari, Gulshenning „Aşktan Sabikalı“ deb nomlangan qoʻshigʻi ham bor. Albomdagi yana bir asar Tarkan bilan kuylangan „Bir Ben Bir Alloh Biliyor“ (Faqat men va Alloh biladi) deb nomlangan duet boʻlib, u Turkiyaning ikki yetakchi sanʼatkori tomonidan ijro etilgani bilan mashhur edi. 22-dekabr kuni Ersoy qoʻshiq uchun klipni radioda birinchi marta ijro etilganidan qariyb uch oy oʻtib taqdim etdi[9].

2013-yildan boshlab

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ersoy 2013-yili Turkiya radio va televideniye korporatsiyasi telekanalidagi chiqishlarida uning pop-arabesk qoʻshiqlari faqat daromad olish uchun bir „zarar“ ekanini, universitetda taʼlim olgan klassik musiqa esa uning haqiqiy sadoqati va qoʻllab-quvvatlashi ekanligini taʼkidlagan edi. Uning soʻnggi albomi 2011-yilda chiqqan boʻlsa-da[10], klassik va Alaturka (turkcha uslub) qoʻshiqlarini kuylagan soʻnggi albomi 2000-yilda Alaturkada boʻlgan[11], shundan soʻng u Alaturka yoki Klassik qoʻshiqlarnini qamrab oluvchi hech qanday albom yaratmagan.

2015-yil oxirida Ersoy matbuot anjumanida Oʻrxan Gencebay soʻnggi ikki yil davomida hech kim Alaturka ishlab chiqarmaganini aytib oʻtganini aytdi. Uning soʻzlariga koʻra, „birga yigʻilish“ va bu sohada albom uchun nima qilish haqida oʻylash ularning oʻzaro rejasidir. 2016-yil boshida Ersoy yuzlab qoʻshiqlarni tinglaganini va unga olib kelgan qoʻshiqlardan (bu pop/arabesk janridagi qoʻshiqlar) qoniqmaganini aytdi. Uning navbatdagi spektakli qachon boʻlishi nomaʼlum boʻlsa-da, Ersoy oʻzining yarim nafaqadagi maqomidan qaytganga oʻxshaydi va yangi materiallar tayyorlamoqda. U 2019-yil mart oyida chiqqan Tarkan tomonidan yozilgan "Umit Hırsızı" nomli yangi qoʻshigʻini nashr etishini eʼlon qildi.

Bahslar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ish Deniz Baykal tomonidan qoʻzgʻatilgan

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2005-yilgi jurnal dasturida Ersoy sahnaga qoʻyilgan taqiqni tugatishga boʻlgan urinishlari haqida gapirib, „1980-yilgi davlat toʻntarishidan keyingi davrda hozir partiya yetakchisi boʻlgan bir kishi mendan sahnaga qoʻyilgan taqiqni olib tashlash uchun boylik soʻradi“, deb qoʻshimcha qilgan. Bu bayonotdan soʻng DYP rahbari Mehmet Ağar, soʻz yuritilayotgan lider oʻzi emasligini aytdi. Natijada Respublika Xalq partiyasi]] rahbari Deniz Baykaldan shubhalandi.

Baykal oʻsha paytda advokat boʻlganini va Bulent Ersoy bilan maslahatlashish uchun telefon qilganini va keyinchalik u bilan atigi 2 daqiqa shaxsan uchrashganini taʼkidladi. Shuningdek, u ikkalasi oʻrtasida pul va boylikka oid hech narsa muhokama qilinmaganini qoʻshimcha qildi. Bunga javoban Ersoy matbuot anjumani oʻtkazdi. U Deniz Baykal bilan Anqarada Dedeman mehmonxonasi orqasidagi ofisida shaxsan uchrashganini aytdi va qoʻshimcha qildi: „Janob Deniz hatto [uchrashuv paytida] kulrang kostyum kiygan edi. Agar bunday tafsilotlarni eslasam, 100 million talab qilganingizni eslayman. oʻsha paytda, bu bugungi kunda 1 trillionga teng“. U shuningdek, uchrashuvga vositachilik qilgan shaxs Inji Baba nomi bilan tanilgan mashhur mafiya arbobi Mehmet Nabi ekanligini aytdi. Bundan tashqari, u Baykal undan soʻragan 100 million ₺ advokatlik gonorarmi yoki sahna taqiqini bekor qilish uchun turli odamlarga pora tarqatish uchun ishlatilishini bilmasligini aytdi[12].

Ushbu matbuot bayonotidan soʻng Deniz Baykal Bulent Ersoyga nisbatan poraxoʻrlik va mafiyaga aloqadorlik ayblovlari tufayli shaxsiy huquqlarini poymol qilgani uchun sudga murojaat qildi[13]. Ish yakunida sud Ersoyni jarimaga tortdi, biroq Ersoy qarorga eʼtiroz bildirgach, ish kassatsiya sudiga oʻtkazildi. 2008-yil 25-martda Kassatsiya sudi mahalliy sud qarorini oʻz kuchida qoldirdi va maʼnaviy zarar etkazganlik uchun Bulent Ersoyni Baykalga foizlari bilan birga 15 000 ₺ toʻlashga majbur qildi[14].

Ish uning harbiy xizmat haqidagi fikrlari uchun ochildi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ersoy 2008-yil fevralida Turkiyaning Iroq Kurdistoniga bostirib kirishini ochiq tanqid qilib, agar ona boʻlsa, „oʻgʻillarini urushga yubormasligini“ aytganida munozaralarga sabab boʻldi[15][16]. Shundan soʻng Istanbul prokurori unga qarshi „turklarni majburiy harbiy xizmatga qarshi qoʻyganlikda“ ayblov qoʻydi. Turkiya Inson huquqlari jamgʻarmasi (IHD) Ersoy himoyasiga chiqdi. 2008-yil 19-dekabrda Turkiya sudi Ersoyni ayblovlar boʻyicha aybsiz deb topdi[17].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 Çapa, İzzet „Bülent Ersoy Röportajının Hiçbir Yerde Yayınlanmamış Bölümleri“. gecce.com. 2014-yil 28-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 29-mart.
  2. ↑ Drita Draz.. „Bir ben bir Allah biliyor“. Hürriyet Daily News (2011-yil 18-sentyabr). 2014-yil 10-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 3-oktyabr.
  3. ↑ „Benden başka kim seçilebilir?“. Sabah (2011-yil 6-iyun). 2013-yil 24-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 5-sentyabr.
  4. ↑ „Bülent Ersoy nasıl assolist oldu?“. Milliyet (2009-yil 4-iyul). 2013-yil 3-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 6-avgust.
  5. ↑ „Bülent Ersoy'un Konservatuvar Tahsili“. HABERTÜRK, Tarihin Arka Odası (2013-yil 20-oktyabr). Qaraldi: 2013-yil 29-oktyabr.
  6. ↑ „Bülent Ersoy'un 12 Eylül'deki hukuk savaşı“. ntv.com.tr (2008-yil 27-fevral). 2015-yil 8-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 5-dekabr.
  7. ↑ „Çok mutluyum çok...“. Habertürk (2012-yil 4-aprel). 2013-yil 4-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 6-avgust.
  8. ↑ Trash, Jimmy. „Bülent Ersoy: The Remarkable Untold Story of a Turkish Icon, Transgender Diva and Unintentional Revolutionary“. HuffPost (2012-yil 19-dekabr). 2013-yil 28-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 27-sentyabr.
  9. ↑ „Bülent Ersoy ile Tarkan'ın merakla beklenen düeti!“ (2011-yil 14-sentyabr). 2016-yil 11-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 6-avgust.
  10. ↑ „Müzik - Yerli Müzik | CD, DVD, Blu-ray, LP, Kitap | esenshop“. 2013-yil 21-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 19-sentyabr.
  11. ↑ „Müzik - Yerli Müzik | CD, DVD, Blu-ray, LP, Kitap | esenshop“. 2013-yil 21-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 19-sentyabr.
  12. ↑ „"Baykal Benden 100 Milyon İstedi" Diyen Bülent Ersoy Mahkum Oldu“. Haberler.com. 2016-yil 19-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2006-yil 12-dekabr.
  13. ↑ „Baykal'dan Bülent Ersoy'a 300 bin YTL'lik dava!“. 2016-yil 23-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2005-yil 26-oktyabr.
  14. ↑ „Bülent Ersoy, Deniz Baykal'a 15 bin YTL ödeyecek“. 2008-yil 29-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 26-mart.
  15. ↑ Turgut, Pelin (28 February 2008). „Turkey's Anti-War Diva“. Time. 11 June 2008da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 21 July 2008.
  16. ↑ „26 Şubat 2008 Hürriyet haberi: Önce savcılık, sonra RTÜK“ (2008-yil 26-fevral). 2016-yil 1-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 6-avgust.
  17. ↑ „19 Aralık 2008 bianet haberi: "Çocuğumu Askere Göndermem" Diyen Bülent Ersoy Beraat Etti“. 2016-yil 9-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 6-avgust.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
 Vikiomborda Bülent Ersoy
haqida turkum mavjud 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Bülent_Ersoy&oldid=4348286" dan olindi