Avgust (imperator)

Avgust
Tavalludi	23-sentyabr mil. avv. 63
Vafoti	19-avgust 14 yil
Fuqaroligi	Qadimgi Rim
Otasi	Gaius Octavius va Julius Caesar
Onasi	Atia

Octavian Avgust (lotincha: Octavianus Augustus; miloddan avvalgi 27 yilgacha ismi Oktavian boʻlgan) (miloddan avvalgi 63 — milodiy 14) – Rim imperatori (miloddan avvalgi 27 – milodiy 14), Yuliy Sezarning nabira jiyani, vasiyatiga koʻra, oʻgʻil qilib olingan. Avgust huquqi cheklanmagan hokim boʻlib olgach, Senat unga “avgust”- “xudolar tomonidan sharaflangan” degan faxriy unvon bergan. Sezarning oʻlimidan soʻng boshlangan fuqarolar urushi (miloddan avvalgi 43–31) ni Aksiy yonidagi jangda Rim sarkardasi Mark Antoniy va Misr malikasi Kleopatra ustidan gʻalaba qozonish bilan yakunlagan. Avgust prinsipat ("princeps" – Senat qatnashchisi) deb ataluvchi siyosiy rejimga asos solgan. Bu davlat tuzumi respublika shaklidagi monarxiyaga oʻxshaydi. Unda ilgarigidek, Senat va respublika lavozimlari saqlanib qolgan, ammo butun hokimiyat Avgust qoʻl ostiga oʻtgan. Xalq majlisining ta’siri tugagan. Avgust mamlakatning yirik quldorlari va Rim armiyasiga tayanib ish koʻrgan. Avgust oʻz tashqi siyosatida gʻarbga nisbatan bosqinchilik siyosati yurgizgan boʻlsa, sharqqa nisbatan diplomatik muzokaralar yordamida Rim davlatining hokimligini yoyishga intildi. Keyinchalik “avgust” imperatorlar unvonini anglatuvchi atamaga aylangan.

Adabiyotlar

• OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil