Arabiston yarim orolidagi qabilalar va urugʻlar
Arabiston yarim orolining Saudiya Arabistoni, Yaman, Ummon, Birlashgan Arab Amirliklari, Bahrayn, Quvayt, Qatar va boshqa zamonaviy davlatlar hududida yashovchi (allaqachon yoʻq boʻlib ketgan va hali ham yashayotgan) qabilalar va uruglarni oʻz ichiga oladi.
Qabilalarning gradatsiyasi va uning mazmuni
[tahrir | manbasini tahrirlash]Hozirgi vaqtda Arabiston yarim oroli hududining katta qismini egallagan Saudiya Arabistonida 100 dan ortiq qabila birlashmalari va qabilalari mavjud. Hozirgi davlatdagi arab qabilalari genetik jihatdan quyidagi guruhlarga boʻlinadi: adnaniylar (shimoliy, gʻarbiy va markaziy arab qabilalarining avlodlari), Qahtoniylar (janubiy va sharqiy arablarning avlodlari), afrikalik qullar avlodlari. Aholi ijtimoiy mavqei va turmush tarziga koʻra „zodagon qabilalar“, yarim oʻtroq va oʻtroq (jabur, hadeddiyin va boshqalar)ga boʻlinadi.), sunnat hunarmandlarining qabilalari, Efiopiya, Somali va Sudandan kelgan sobiq qullardan kelib chiqqan „quyi qabilalar“ (sulubba, hitaym, sharorat) va boshqalar. Koʻchmanchi qabilalar dehqonchilikka qaraganda „olijanob“ hisoblanadi. Koʻchmanchi qabilalar orasida eng „hurmatli“ eng uzoq tarixga ega qabilalardir. Birinchidan, bular tarixan eng jangovar badaviy qabilalaridir. Saudiya Arabistonidagi eng muhim davlat lavozimlariga uning vakillarini tayinlashda qabila yoki urug‘ning „ehtirom“ darajasi sezilarli taʼsir ko‘rsatadi. „Olijanob boʻlmagan“ qabilalarning mahalliy aholisi uchun yuqori mavqega ega boʻlish va jamiyatda nufuzli mavqega ega boʻlish ancha qiyin, shuning uchun ular maʼmuriyat va „hurmatli“ qabilalardan homiylik izlashga majbur boʻladilar, bu esa ularning paydo boʻlishiga olib keladi. qabila ittifoqlari. Arab jamiyati ijtimoiy tashkilotining kasta tabiati turli darajadagi „zodagonlik“ qabilalari vakillari oʻrtasidagi nikohni amalda imkonsiz qiladi.
Adnoniylar (qaysiliklar, „Arab al-Mustariba“)
[tahrir | manbasini tahrirlash]Adnaniylar (Adnoniylar yoki Mudoriylar yoki Kaysitlar) Ismoil paygʻambarning va Jurhum qabilasiga mansub ayolning avlodlari hisoblanadilar. Arabiston yarim orolining oʻrta qismidan (Hijoz va Nejd viloyatlari)dan kelganlar. Bu etnik guruh turli nomlar bilan tanilgan: Adnanitlar, Mudariylar, Maaddiylar, Nizoriylar. Ularning eng koʻp qismi Muhammad paygʻambarning mahalliy qabilasi Quraysh qabilasi edi; bu guruhdan boʻlgan qabilalarning aksariyati Makka va uning atroflariga joylashdilar va mahalliy aholining koʻp qismini tashkil etdilar.
Qahtoniylar (kalbitlar, „arab al-ariba“)
[tahrir | manbasini tahrirlash]Qahtoniylar Yamandan kelib, Nuh paygʻambarning oʻgʻli Som avlodlaridan hisoblanadilar. Arim toʻfoni tufayli ular Yamanni tark etishga majbur boʻlib, Makka (Xuza, Jurhum qabilalari) va Madina (Aus, Xazraj qabilalari) hududlariga joylashib, bu hududlarning oʻtroq aholisini tashkil qiladi. Qahtoniylarning bir qismi Suriyaga koʻchib oʻtib, Gʻasoniylar davlatini vujudga keltirdi, boshqalari Iroqqa koʻchib kelib, Xiroliylar davlatiga asos soldi.
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Islomdan oldingi davr Arabistoni (Wayback Machine saytida 2022-12-06 sanasida arxivlangan)
- Dunyoning barcha monarxlari. Saudiya Arabistoni
- Saudiya Arabistoni aholisi
- Osiyo va Afrikaning yangi tarixi. XVI—XIX asrlar: Oliy o‘quv yurtlari talabalari uchun darslik. 3-qism
- Revan E. LEKIN. Qur’on koʻzgusi
- Айдын Ариф оглы Али-заде. Хроника мусульманских государств I-VII веков хиджры, 2-е, испр. и доп. 3000 экз, М.: Умма, 2007. ISBN 5-94824-111-4.
- Фильштинский И.. История арабов и Халифата (750—1517). М.: АСТ: Восток-Запад, 2008. ISBN 978-5-17-039553-8.
- Shahidiy Sayyid Jaʼfar Imom Husayn hayoti (Forschadan S. Sulaymoniy)
- Шумов С.А., Андреев А.Р.. История Ближнего Востока. Документальное историческое исследование.. М.: Евролинц, 2002. ISBN 5-93662-009-3.