Aljafería

Aljafería
Joylashuv	Saragosa, Aragon, Ispaniya
Binokor	al Xalif Zuhayr
Turi	Qalʼa
Qurila boshlagan	864-yil
Qurilish tamomlangan	XI asr
Xarita
Koordinatalari	41°39′23.3640″N 0°53′49.4880″W

Aljafería (ispancha: Palacio de la Aljafería) — Saragosadagi Mavritanlar davrining mustahkamlangan saroyi (qal’asi), XX asrning ikkinchi yarmida rekonstruktura orqali qayta tiklangan.

Tarixi

Taifa shtati poytaxti

Kordova xalifaligi parchalanganidan keyin uning oʻrnida bir qancha mustaqil kichik davlatlar vujudga keldi, ulardan biri XI asrda Saragosa tayfasi edi. Shahar poytaxtga aylantirildi. Hudud hukmdorlari harbiy toʻqnashuvlarga tortildi, bu esa Ispaniyaning katolik knyazliklari bilan siyosiy ittifoq tuzishga turtki boʻldi. Moorish Saragossasining oxirgi hukmdori Abd-al-Malik Imad ad-Daula taxtdan voz kechdi va aragonlik Alfonso I ning ustunligini tan oldi. U Alfonso I siyosatining tarafdori boʻldi va uning armiyasi Kristian Aragon tomonidagi jangovar harakatlarda qatnashdi.

Saroy va qal’a

Qayta qurishdan oldingi holat

Qal’a va saroy mustaqillikning qisqa davrida va XI asrning 2-yarmida Mavritaniya Taifa Saragosa davlatining gullagan davrida qurilgan. Bu yer Banu Hud hukmdorining qarorgohi edi. Banu Hud mustaqillikka erishganiga qaramay, qoʻshni nasroniy davlatining siyosiy ustunligini tan oladi va oʻlpon toʻlaydi. 1118-yilda Saragosa shahri xristian armiyasi tomonidan bosib olindi va Aragon qirolligining poytaxtiga aylandi. Mavritanlar mustaqilligining qisqa davrida u yerda XX asrgacha juda yaxshi saqlanib qolgan Aljafería saroyi va qal’asi yaratildi.

Qal’aning eng qadimiy qismi — Troubadour minorasi. Uning ikkita pastki qavati IX asrda qurilishi boshlangan va X asrda qurib bitkazilgan.

Minora oʻz nomini XIX asrda, ispaniyalik Antonio Garsia Gutierres Aljaferíada boʻlib oʻtgan „Il trovatore“ dramasini yozganida oldi. Drama 1853-yilda italiyalik Juzeppe Verdi tomonidan yaratilgan musiqa opera librettosiga moslashtirilgan.

Moorish uslubida bezatilgan qal’aning binolari 1492-yilda katolik qirollari saroyi uchun moslashtirilgan. Mudofaa qobiliyatini mustahkamlash maqsadida binolarning bir qismi 1593-yilda rekonstruksiya qilingan. Mustaqillik urushi paytida (1808-1814) qal’a Napoleon qoʻshinlari tomonidan vayron qilingan.

XX asrning ikkinchi yarmida katta restavratsiya va taʼmirlash ishlari olib borildi. Binolar Kortes (parlament) va Aragon qonunchilik palatasi majlislari uchun moslashtirilgan.

Galereya

• 
  Aljaferianing tungi ko'rinishi
• 
  Qal'a va saroyning rejasi (xandaqlar, devorlar va minoralar quyuq rangda ko'rsatilgan)
• 
  Qayta tiklanganidan keyin Santa Isabel hovlisi
• 
  Sobiq masjid eshigi
• 
  San Martin hovlisi (kirishdagi hovli)
• 
  Moorsning polixrom panelining bir qismi

Adabiyotlar

• BORRÁS GUALIS, Gonzalo „La ciudad islámica“, . Guía histórico-artística de Zaragoza, 3, Zaragoza City Council, 1991 — 71—100-bet. ISBN 978-84-86807-76-4. 
• BIEL IBÁÑEZ, María Pilar „Nuevas noticias sobre el palacio de la Aljafería“, . Guía histórico-artística de Zaragoza. Zaragoza City Council, 2008 — 711-727-bet. ISBN 978-84-7820-948-4. 
• CABAÑERO SUBIZA, Bernabé. La Aljafería. Zaragoza: Cortes de Aragón, 1998. ISBN 978-84-86794-97-2. 
• EXPÓSITO SEBASTIÁN. La Aljafería de Zaragoza, 6, Zaragoza: Cortes de Aragón, 2006. ISBN 978-84-86794-13-2. 

Havolalar

• „Крепость Альхаферия и некоторые другие здания Сарагосы“ (ru). 2012-yil 1-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 31-may.
• „Дворец Альхаферия - сокровище Сарагосы“ (ru). 2013-yil 19-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 31-may.