Al-Mutavakkil III
| Al-Mutavakkil III | |
|---|---|
| Abbosiy xalifa (Amir al-Mu'minin) | |
| 1-davri | 1508–1516-yillar |
| Oʻtmishdoshi | Al-Mustamsik |
| Davomchisi | Al-Mustamsik |
| 2-davri | 22-yanvay 1517-yil |
| Oʻtmishdoshi | al-Mustamsik |
| Davomchisi | Salim I Yovuz (Usmonlilar davlati) |
| Otasi | Al-Mustamsik |
| Dini | Sunni Islom |
Al-Mutavakkil III (arabcha:المتوكل على الله الثالث) 1508-yildan 1516-yilgacha, soʻngra yana 1517-yilda Mamluklar sultonligi tasarrufidagi Qohiraning oʻn yettinchi Abbosiy xalifasi boʻlib xizmat qilgan.
Hayoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]U keyinchalik Misrda hukmronlik qilgan xalifalikning oxirgi xalifasi edi. Moʻgʻullar Bagʻdodni talon-taroj qilishlari va 1258-yilda xalifa Al-Mustaʼsim qatl etilganidan buyon, Qohiradagi bu xalifalar mamluk sultonlarining haqiqiy hokimiyatini qonuniylashtirish uchun foydalaniladigan rasmiy hukmdorlar sifatida Qohirada istiqomat qilib kelishgan.
Al-Mutavakkil III 1516-yilda oʻzidan oldingi Al-Mustamsik tomonidan qisqa muddatga taxtdan agʻdarilgan, ammo keyingi yili lavozimiga tiklangan. 1517-yilda Usmonli sultoni Salim I Mamluklar sultonligini magʻlub etishga muvaffaq boʻldi va Misrni Usmonlilar imperiyasining bir qismiga aylantirdi. Al-Mutavakkil III oilasi bilan qoʻlga olindi va Konstantinopolga olib ketildi.
Anʼanaviy tarixiy manbalarga koʻra, oʻsha paytda u xalifalik unvonini, shuningdek uning tashqi ramzlari – Muhammad paygʻambarning qilichi va ridosini Usmonli sultoni Salim I ga rasman topshirgan[1]. Bu rivoyat 1780-yillargacha manbalarda uchramaydi va 1774-yilgi Kuchuk Qaynarja shartnomasida taʼkidlanganidek, imperiyadan tashqaridagi musulmonlar ustidan xalifa hukmronligini asoslash uchun keyinchalik manbalarga qoʻshilgan[2].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Drews, Robert „Chapter Thirty – The Ottoman Empire, Judaism, and Eastern Europe to 1648“, . Coursebook: Judaism, Christianity and Islam, to the Beginnings of Modern Civilization. Vanderbilt University, August 2011.
- ↑ Lewis, Bernard. The Emergence of Modern Turkey. Oxford University Press. p. 324, 1961.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- „Biography of Al-Mutawakkil III“ (ar). Islampedia.com. 2008-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
- Garcin, Jean-Claude (1967). "Histoire, opposition, politique et piétisme traditionaliste dans le Ḥusn al Muḥādarat de Suyûti [History, opposition, politics and traditionalistic pietism in Suyuti's Ḥusn al Muḥādarat]" (fr) (PDF, 14.62 MB). Annales Islamologiques (Institut Français d'Archéologie Orientale) 7: 33–90. doi:10.3406/anisl.1967.909. Archived from the original on 2011-07-24. https://web.archive.org/web/20110724205422/http://www.ifao.egnet.net/anisl/AnIsl007_art_03.pdf. Qaraldi: 2010-07-22.Al-Mutavakkil III]]
- Holt, P. M. (1984). "Some Observations on the 'Abbāsid Caliphate of Cairo". Bulletin of the School of Oriental and African Studies (University of London) 47 (3): 501–507. doi:10.1017/s0041977x00113710.