Kontent qismiga oʻtish

Akita prefekturasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Akita Prefekturasi

秋田県
Prefektura
Akita Prefekturasi
Bayroq
Mamlakat Yaponiya
Hudud Tohoku
Yaponiya oroli Honshu
Hukumat
 • Mer [Norihisa Satake
Maydon 11,637.52 km2 (4,493.27 kv mi)
Aholisi
 (2023-yil 1-avgust)
915 691 kishi

Akita Prefekturasi (yaponcha: 秋田県?) Yaponiyaning Xonsyu mintaqasida joylashgan prefekturasidir. Uning aholisi 915 691 kishi (2023-yil 1-avgust holatiga) va geografik maydoni 11 637 km² (4 493 sq milya) ni tashkil qiladi. Akita prefekturasi shimolda Aomori prefekturasi, sharqda Ivate prefekturasi, janubi-sharqda Miyagi prefekturasi va janubda Yamagata prefekturasi bilan chegaradosh[1].

Akita – Akita prefekturasining poytaxti va eng yirik shahri. Boshqa yirik shaharlarga Yokote, Daisen va Yurixonjo kiradi[2]. Akita prefekturasi Yapon dengizi sohilida joylashgan va sharqda Ivate prefekturasi bilan chegarada Yaponiyadagi eng uzun togʻ tizmasi boʻlgan Ou togʻlarigacha choʻzilgan. Akita prefekturasi Yamagata prefekturasi bilan tarixiy Deva viloyatining shimoliy yarmini tashkil etdi.

Akita hududi qadimgi Deva va Mutsu viloyatlaridan tashkil topgan[3].

Yaponiyaning asosiy savdo, siyosat va aholi markazlaridan bir necha yuz kilometr uzoqlikda va sharqdagi Ou va Deva togʻ tizmalari bilan ajralib turadigan Akita 600 yildan keyin yapon jamiyatidan asosan izolyatsiya qilingan edi. Akita ovchi-yigʻuvchilar va asosan koʻchmanchi qabilalar hududi edi.

Hozirgi Akita prefekturasining birinchi tarixiy yozuvi 658 yilda Abe no Xirafu hozirgi Akita va Noshiro shaharlarida mahalliy ezo qabilalarini zabt etganiga toʻgʻri keladi. Oʻsha paytdagi Koshi provinsiyasi gubernatori (Xonsyuning Yapon dengizi bilan chegaradosh shimoli-gʻarbiy qismi) Abe Mogami daryosida qal’a oʻrnatdi va shu tariqa mintaqada yaponlarning joylashishi boshlandi.

733-yilda Akitaning hozirgi Takashimizu hududida yangi harbiy aholi punkti (keyinchalik Akita qal’asi deb oʻzgartirildi) qurildi va doimiy yoʻllar va inshootlar ishlab chiqildi. Hudud Yaponiya imperiyasi uchun operatsiyalar bazasi sifatida ishlatilgan, chunki u mahalliy Ezo xalqini Xonsyu shimolidan haydab chiqargan.

Mintaqa boshqaruvi bir necha bor qoʻl almashdi. Tokugava syogunati davrida u mintaqani 260 yil boshqargan va bugungi kunda ham ustun boʻlgan qishloq xoʻjaligi va togʻ-kon sanoatini rivojlantirgan Satake urugʻiga berilgan. Bu davr mobaynida u Deva viloyatining bir qismi sifatida tasniflangan[1]. 1871-yilda Meydzi tiklanishi davrida Deva provinsiyasi qayta shakllantirildi va eski Daimyo domenlari bekor qilindi va maʼmuriy rekonstruksiya qilindi, natijada Akitaning zamonaviy chegaralari paydo boʻldi.

Mashhur Heian davri vaka shoiri Ono no Komachi prefekturaning janubi-sharqida joylashgan Ogachi shahridagi Yuzawa shahrida tugʻilgan.

Akita prefekturasi xaritasi



     Shahar     Shahar     Qishloq
Chokay togʻi
Akita shahri
Yokote
sana
Aholining oʻsishi
YilAholi±%
1872582,297—    
1880618,833+6.3%
1890697,298+12.7%
1903837,665+20.1%
1913943,628+12.6%
1920898,537−4.8%
1925936,408+4.2%
1930987,706+5.5%
19351,037,744—    
19401,052,275—    
19451,211,871—    
19501,309,031—    
19551,348,871—    
19601,335,580—    
19651,279,835—    
19701,241,376—    
19751,232,481—    
19801,256,745—    
19851,254,032—    
19901,227,478—    
19951,213,667—    
20001,189,279—    
20051,145,501—    
20101,085,997—    
20151,023,119—    
2020959,502—    

Xonsyuning shimoli-gʻarbiy tomonida joylashgan Akita prefekturasi gʻarbda Yapon dengiziga tutashgan va boshqa toʻrtta prefektura bilan chegaradosh: shimolda Aomori, sharqda Ivate, janubi-sharqda Miyagi va janubda Yamagata .

Akita prefekturasining chegaralari shimoldan janubga 169 kilometr (105 milya) va gʻarbdan sharqqa 86 kilometr (54 milya) boʻlgan toʻrtburchakni tashkil qiladi. Oga yarim oroli gʻarbiy chekkaning muhim xususiyati boʻlib, Ou togʻlari sharqiy chegarani belgilaydi va yuqori Deva togʻlari markazdan parallel ravishda oʻtadi. Shimoliy Yaponiyaning koʻp qismi singari, prefekturada qish sovuq boʻladi, ayniqsa dengizdan uzoqroq joylarda.

2019-yil 31-mart holatiga koʻra, prefekturaning umumiy yer maydonining 11% tabiiy bogʻlar, yaʼni Tovada-Xachimantay milliy bogʻi sifatida belgilangan; Chokay, Kurikoma va Oga kvazi-milliy bogʻlari; va Akita Shirakami, Xachimori Iwadate, Kimimachizaka, Magi Mahiru, Moriyoshizan, Taiheizan, Tashirodake va Tazawako Dakigaeri prefekturasi tabiiy bogʻlari .

Akita prefekturasida 13 ta shahar joylashgan:

Ism Maydoni (km 2) Aholi Aholi zichligi (km 2 ga) Xarita
Romaji Kanji
Akita (poytaxt) yjín 906.07 305 625 337.31
Daisen mìnì 866,77 81 133 93,60
Katagami mínzhí 97,76 32 585 333.32
Kazuno línzhí 707.52 30 715 43.41
Kitaakita língínji 1152,76 31 504 27.33
Nikaho にかほy 241.13 24,291 100,74
Noshiro líní 426,95 52 283 122.46
Oga línzhí 241.09 26 930 111.70
sana lín 913.22 71 558 78.36
Semboku màngān 1093,64 25 857 23.64
Yokote míngān 692,8 89 574 129.29
Yurixonjo língčínín 1209,6 76 077 62.89
Yuzawa míngān 790,91 44 346 56.07
  1. 1,0 1,1 Nussbaum, Louis-Frédéric. (2005). „Provinces and prefectures“ in Japan Encyclopedia, p. 780 Google Booksda; „Tōhoku“ in p. 970 Google Booksda.
  2. Nussbaum, „Akita“ in p. 20 Google Booksda.
  3. Nussbaum, „Provinces and prefectures“ in p. 780, s. 780, Google Booksda