Akbari Saroy
Akbari Saroy (urdu: اکبری سرائے) yirik karvon mehmonxonasi ("sarai"), Pokiston, Panjob, Lahor shahridagi Shohdara Bogʻda joylashgan. 1637-yildan beri qurilgan saroy dastlab sayohatchilar hamda Jahongir maqbarasi qorovullari uchun qurilgan[1]. Saray Pokistonda eng yaxshi saqlanib qolgan namuna hisoblanadi[2].
Etimologiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Nomini "Akbar saroyi" deb tarjima qilish mumkin. Imperator Shoh Jahonning saroy tarixchisi boʻlgan Abdul Hamid Lahoriy oʻzining „Padshahnoma“ kitobida binoni Jilu Xona-e-Rauza nomi bilan tilga olgan, yaʼni buni maʼnosi „qabrning biriktirilgan mahkamasi“ ni ifodalaydi.
Manzili
[tahrir | manbasini tahrirlash]Saroy Jahongir oʻrtasida, sharqda va saroyning gʻarbida joylashgan Osifxonning sharqida joylashgan.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tuzilish nomiga qaramay, Akbari Saroy boburiylar imperatori Akbar davrida emas, balki 1550-yillarning oʻrtalarida Shoh Jahon hukmronligi davrida boshlangan[3]. Saroydagi masjid Suriylar davriga oid boʻlsada, majmuani oʻrab turgan hujayralar va uning darvozalari[4] 1600-yillarning oʻrtalarida Shoh Jahon davriga tegishli.
Saray ham yoʻlovchilar uchun stantsiya, ham „ Dak Chovki“ deb nomlanuvchi pochta stantsiyasi boʻlib xizmat qilgan.Saroyni bir necha yordamchi yordamchilari boʻlgan va Shohna nomi bilan tanilgan amaldor bu yerni boshqargan. Hovli atrofidagi 180 ta hujralar yashash joylari va qabrlarga tashrif buyuruvchilar tomonidan olib ketiladigan yuklar, qurollar va boshqa jihozlarni saqlash joylari sifatida ishlatilgan.[5] Hayvonlar uchun yem-xashak, issiq-sovuq suv, choyshablar bepul berildi. Saroyda tabobat xonasi, shuningdek, novvoyxona va saroy devorlaridan tashqarida joylashgan suv qudugʻi ham boʻlgan. Maxaraja Ranjit Singx majmuani oʻzining vzvodi bilan shu yerda yashagan chet ellik generallaridan biri Muso Farangiyning kantoniga aylantirdi. Britaniya davrida, yaqin atrofdagi temir yoʻl qurilishidan keyin temir yoʻl deposi sifatida foydalanilganda, bino jiddiy shikastlangan[6].
Arxitekturasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Saroy choʻzinchoq toʻrtburchak shaklida boʻlib, umumiy maydoni 12 gektarni tashkil etadi[7]. Saroy uzunligi 797 futga 610 futni tashkil etadi. Saroy majmuasining hovlisi har tomondan baland ayvon bilan oʻralgan boʻlib, u yerda 180 ta hujradan iborat qatorlar joylashgan.
Meʼrosi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Akbari Saroy Jahongir va Osifxon maqbaralari bilan birga 1993-yilda YuNESKOning Jahon merosi obʼyektlari taxminiy roʻyxatiga kiritilgan[8].
Galereya
[tahrir | manbasini tahrirlash]-
Akbari Sarai from distance -
Detail of the structure's pietra dura -
180 small cells line the walls of the saray -
Muqarnas decorate the top the main archway -
The building is richly embellished with pietra dura -
-
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Khan, Mohammad Waliullah. Lahore and Its Important Monuments. Department of Archaeology and Museums, Ministry of Education, Government of Pakistan, 1973. Qaraldi: 14-sentabr 2017-yil.
- ↑ Saifur Rahman Dar. The Silk Roads: Highways of Culture and Commerce Elisseeff: . Berghahn Books, 1988. ISBN 9781571812223. Qaraldi: 14-sentabr 2017-yil.
- ↑ Elisseeff, Vadime. The Silk Roads: Highways of Culture and Commerce. Berghahn Books, 1998. ISBN 9781571812216. Qaraldi: 14-sentabr 2017-yil.
- ↑ Saifur Rahman Dar. The Silk Roads: Highways of Culture and Commerce Elisseeff: . Berghahn Books, 1988. ISBN 9781571812223. Qaraldi: 14-sentabr 2017-yil.
- ↑ Akbari Serai, Lahore, Pakistan orientalarchitecture.com Retrieved April 23, 2021.
- ↑ Rogers Kolachi Khan & Associates Pvt. Ltd. „Site Conservation Assessment Report: Jahangir's Tomb Complex, Lahore, Pakistan“. Global Heritage Fund. Global Heritage Fund (2011-yil fevral). Qaraldi: 14-sentabr 2017-yil.
- ↑ Ahmad, Zulfiqar. Notes on Punjab and Mughal India: Selections from Journal of the Punjab Historical Society. Sang-e-Meel Publications, 1988. Qaraldi: 14-sentabr 2017-yil.
- ↑ „Tombs of Jahangir, Asif Khan and Akbari Sarai, Lahore“. UNESCO World Heritage Centre. Qaraldi: 2013-yil 3-dekabr.