Afina Varvakion
Afina Varvakion — qadimgi Rim haykali, Fidiya " Afina Parfenos " asarining nusxasi, hozirda Milliy arxeologiya muzeyi kollektsiyasining bir qismi. Bu bir vaqtlar Parfenon[1] da turgan Phidias va uning yordamchilari tomonidan yaratilgan xrizolefantin haykalining eng aniq nusxasi ekanligi umumiy qabul qilinadi. Bu milodiy 200-250-yillarga toʻgʻri keladi[2].
Afina Varvakionning balandligi 1,05 m, bu asl nusxaning taxminiy balandligining taxminan 1/12 qismini tashkil qiladi[2]. Haykal Pendelikon marmaridan oʻyilgan boʻlib, unda qizil va sariq boʻyoq izlari bor. Afina peplosda kiyingan, ikkita ilon shaklida kamar bilan oʻralgan. Uning ustiga ilon va oʻrtasiga gorgonion bilan bezatilgan aegis qoʻyilgan[2]. Afina tepasida yonoqlari koʻtarilgan qalqonli dubulgʻa kiygan, uning markazida sfinks tasviri va yon tomonlarida — Pegas tasvirlangan uchta tepalik mavjud[1][2]. Maʼbudaning chap qoʻli qalqonning chetida joylashgan boʻlib, unda gorgonion ham tasvirlangan. Qalqon shaharning afsonaviy asoschisi Erihtoniem bilan aniqlangan oykuros idorasiga (muqaddas ilon) tayanadi[1]. Afinaning choʻzilgan oʻng qoʻli ustunga suyanib, boshi yoʻq boʻlgan Nikining qanotli figurasini ushlab turadi[3]. Bu kichik figura ham peplos kiyingan va bir oz asosiy figuraga burilgan[3]. Butun kompozitsiya toʻrtburchak asosga tayanadi[2].
Afina Barvakion va Pavsaniem va Katta Pliniy tomonidan tasvirlangan asl nusxa oʻrtasida baʼzi farqlarni qayd etish mumkin. Afina Parfenosning poydevori Pandoraning tugʻilishi tasvirlangan friz bilan bezatilgan, nusxaning asosi esa rustikdir. Pavsani shuningdek, nusxada yoʻq nayzani tasvirlaydi. Qalqonning old tomonida Pliniy[2] aytib oʻtgan Amazonomaxi sahnasi yoʻq. Afina Varvakionda ustunning mavjudligi asl nusxada bunday qoʻllab-quvvatlashni talab qiladimi yoki yoʻqmi degan bahs-munozaralarda muhokama qilinadi. Haykalning juda koʻp nusxalarida undan foydalanilmaydi (masalan, Nashville Parthenonda)[3].
Haykal, 1880-yilda topilgan joy nomi bilan atalgan[3], Varvakion maktabining[1] asl joyidan uncha uzoq boʻlmagan joyda.
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „The Varvakeion Athena (129)“ (en). National Archaeological Museum. 2016-yil 16-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 7-iyun.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Kaltsas, Nikolaos. Sculpture in the National Archaeological Museum, Athens. Athens: Kapon Editions, 2002 — 104-bet. ISBN 9780892366866.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Harrison, Evelyn B. „Pheidias“, . Personal Styles in Greek Sculpture, Yale Classical Studies. Cambridge University Press, 1996 — 42—51-bet. ISBN 9780521657389.