AQSHda shtatlar bo'yicha abort qonunchiligi
Qo'shma Shtatlarda abortning qonuniyligi alohida shtat qonunlariga qarab belgilanadi. 1973-yilda Roe v. Wade abort to'g'risidagi birinchi ishni Oliy sudga olib bordi, bu uni federal darajada qonuniylashtirdi. 1992-yilda Roe Planned Parenthood v. Casey tomonidan qisman bekor qilindi, unda ta'kidlaganidek, shtatlar "yashovsiz homilani abort qilmoqchi boʻlgan ayolning yo'liga jiddiy to'siq qo'yish maqsadida yoki ta'siri uchun" ortiqcha yuk boʻlgan qonuniy cheklovlar qo'yishi mumkin emas. 2022-yilda Roe ham, Casey ham bekor qilindi va abortlar yana shtat qonunlariga asoslangan holda tartibga solinishi belgilandi[1]. Ayrim shtatlar abortdan foydalanishni tartibga solishi va cheklashi mumkin, ularning ba'zilari allaqachon Roe bekor qilingan birinchi va ikkinchi trimestrlarda abortni noqonuniy qilgan "trigger laws" qonunlaridan foydalanishni boshladi[2][3][4].
Sakkizta shtat — Alabama, Arizona, Arkanzas, Michigan, Missisipi, Oklaxoma, G'arbiy Virjiniya va Viskonsin — qonunlarida hali ham Roe qarorigacha amalda boʻlgan abortini taqiqlovchi normalar mavjud bo'lib, ular ham o'z o'rnida kuchga mumkin[3].
Butun mamlakat bo'ylab joriy huquqiy holat
[tahrir | manbasini tahrirlash]AQSh Konstitutsiyasining amaldagi sud talqiniga ko'ra, shtatlar abortni taqiqlash yoki tartibga solish bo'yicha keng ixtiyoriy huquqlarga ega. Dobbs v. Jackson ishida (2022), Amerika Qo'shma Shtatlari Oliy sudi abortni himoya qilish haqidagi muhim qarori —Roe v. Wade (1973) va undan keyingi qarorlarni, ya'ni abort homiladorlikning katta qismi uchun qonuniy bo'lishi kerak, ammo shtatlar tomonidan turli darajada cheklanishi mumkin deb hisoblovchi qarorlarni bekor qildi. Shtatlar kechiktirilgan abortlarni cheklash, voyaga etmaganlar uchun ota-onalarni ogohlantirishni talab qilish va abort qilish xavfi to'g'risidagi ma'lumotni protseduradan oldin bemorlarga oshkor qilishni talab qiluvchi qonunlarni qabul qildi. Ayni paytda 22 shtatdagi qonun chiqaruvchi organlar AQSHda abort to'g'risidagi qonunlarni taqiqlash yoki cheklash uchun harakat qilishlarini bildirishmoqda.
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Dobbs v. Jackson Women's Health Organization
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Breuninger. „Supreme Court overturns Roe v. Wade, ending 50 years of federal abortion rights“ (en). CNBC (24-iyun 2022-yil). Qaraldi: 24-iyun 2022-yil.
- ↑ What if Roe Fell?, Center for Reproductive Rights (February 21, 2019).
- ↑ 3,0 3,1 Abortion Policy in the Absence of Roe (Wayback Machine saytida 2022-05-06 sanasida arxivlangan), Guttmacher Institute (May 1, 2019).
- ↑ Abortion would automatically be illegal in these states if Roe v. Wade is overturned, CBS News (April 22, 2018).
 | Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |