Yoʻl belgilari

Yoʻl belgilari

Oʻzbekistonda qoʻllaniladigan yoʻl belgilari haqida uchun Oʻzbekiston yoʻl belgilari sahifasiga qarang.

Yoʻl belgilari – haydovchilar, piyodalar, yoʻlovchilar, yoʻl taʼmirlovchilar, chorva mollarini haydab boruvchilarning avtomobil yoʻllari va shahar koʻchalarida harakatlanishini tartibga solish, ularni xavfli uchastkalar haqida ogohlantirish uchun tegishli joylarga osib qoʻyiladigan shartli belgilar. Yoʻllarda harakatlanishni tartibga solishga ilgaridan harakat qilingan. Otaravalar va izvoshlar oʻrnini avtomobillar va boshqa transport vositalari egallay borgan sari qoidalar, ulardagi belgilar ham takomillashib bordi. Yoʻl belgilaridagi grafiklar, texnik tafsilotlar 1968-yilda Venada oʻtkazilgan „Yoʻl belgilari va signallari haqidagi konvensiya“ hamda bu konvensiyani toʻldiruvchi Yevropa kelishuvi (1971, Jeneva) talablariga koʻra ishlab chiqildi. Oʻzbekiston Respublikasida 2001-yilda xalqaro meʼyorlar asosida, mahalliy sharoitlarni hisobga olgan holda yangi „Yoʻl harakati qoidalari“ ishlab chiqildi. Bu qoidalarga Y.b.ning quyidagi asosiy 4 ta guruhi:

• ogohlantiruvchi
• imtiyoz
• taqiqlovchi
• buyuruvchi

va undan tashqari axborot-ishora, servis, qoʻshimcha axborot belgilari kiritilgan.

Ogohlantiruvchi belgilar

Ogohlantiruvchi belgilar – yoʻl harakati qatnashchilariga yoʻlning harakatlanishda vaziyatga qarab chora koʻrishni talab qiladigan xavfli qismlarining joylashuvi hamda ularning xususiyatlari toʻgʻrisida maʼlumot berish uchun qoʻllanadi.

Imtiyoz belgilari

Imtiyoz belgilari – chorrahalarda, alohida joylashgan qatnov qismlari kesishgan joylarda, shuningdek yoʻlning tor qismida yoʻl harakati qatnashchilarining harakatlanish navbatini belgilash uchun qoʻllanadi.

Taqiqlovchi belgilar

Taqiqlovchi belgilar – yoʻl harakatiga maʼlum cheklashlar kiritish yoki ularni bekor qilish uchun qoʻllanadi.

Buyuruvchi belgilar

Buyuruvchi belgilar – transport vositalariga koʻrsatilgan yoʻnalishda yoki faqat maʼlum yoʻnalishlarda harakatlanishlari lozimligini buyuradi.

Axborot-ishora belgilari

Axborot-ishora belgilari – harakat qatnashchilariga yoʻldagi harakat tartibi xususiyatlari hamda aholi yashaydigan joylar va manzillarning joylashuvi haqida maʼlumot berish uchun qoʻllanadi.

Servis belgilari

Servis belgilari – transport vositalari, yoʻlovchilar va haydovchilarga xizmat koʻrsatish joylari xaqida maʼlumot berish uchun qoʻllanadi.

Qoʻshimcha axborot belgilari

Qoʻshimcha axborot belgilari – ular bilan birgalikda qoʻllangan belgilarga aniqlik kiritish yoki ularning taʼsirini cheklash uchun qoʻllanadi.

Barcha belgilar qorongʻi paytlarda yoritilib turiladigan boʻlishi yoki kamida 100 metr naridan koʻrishga imkon beradigan materiallar bilan qoplanishi lozim.

Adabiyotlar

• Yoʻl harakati qoidalari, T., 2001.
• „Yoʻl belgilari“, Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi: 2-jild (Beshik — Gidrofizika). Toshkent: „Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi“ Davlat ilmiy nashriyoti, 2001 — 704-bet.