Yapon bog'i

Xirosimadagi Shukkeyen bog'i

Vakayama qal'asi bog'i

Yapon bog'i (yaponcha:日本庭園) — VIII—XVIII asrlarda Yaponiyada tashkil etilgan bog'ning bir turi (xususiy Park).

Tarix

Buddist rohiblar va ziyoratchilar tomonidan tashkil etilgan birinchi ma'bad bog'lari tomonidan boshlangan yapon bog'i san'atning butun go'zal va murakkab tizimi asta-sekin shakllana boshladi.

794-yilda Yaponiya poytaxti Naradan Kiotoga ko'chirildi. Birinchi bog'lar bayramlar, o'yinlar va ochiq osmon ostidagi kontsertlar uchun joylarga o'xshardi. Bu davr bog'lari o'ziga xos bezakdir. Ularda ko'plab gulli daraxtlar (olxo'ri, olcha), azalalar, shuningdek, toqqa chiqadigan Glitsiniya o'simliklari ekilgan.

Biroq, Yaponiyada tosh va qumdan yaratilgan ko'katsiz bog'lar ham mavjud. Badiiy dizaynda ular mavhum rasmlarga o'xshaydi.

Yapon bog'i yerdagi tabiatning mukammal dunyosini ramziy qiladi va ba'zan koinotning timsoli sifatida ishlaydi. Uning kompozitsiyasining xarakterli elementlari - sun'iy tog'lar va tepaliklar, orollar, daryolar va sharsharalar, g'ayrioddiy shakldagi toshlar bilan bezatilgan qum yoki shag'al yo'llari va joylari mavjud. Bog'ning landshaftini daraxtlar, butalar, bambuklar, o'tlar, chiroyli gullaydigan o'simliklar va moxlar shakllantiradi.

Yapon bogʻdorchiligi asoslarining shakllanishi yapon meʼmorchiligi evolyutsiyasi hamda yapon zodagonlarining diniy-falsafiy gʻoyalari taʼsirida sodir boʻldi. Dastlab, bog' aristokratlar qarorgohlarining ajralmas qismi bo'lgan, ammo keyinchalik buddist monastirlari va olijanob samuraylar tomonidan qarzga olingan. 19-asrdan boshlab u yaponiyalik oddiy aholi orasida keng tarqalib, ko'plab xususiy uylarning ajralmas qismiga aylandi. 20-asrda yapon uslubidagi bogʻlar qurilishi Yaponiyadan tashqarida ham mashhur boʻldi.

Yaponiyadagi uchta eng mashhur bog'lar an'anaviy ravishda Kenroku-en (Kanazava), Koraku-en (Okayama) va Kayraku-en (Mito) hisoblanadi.

Yapon bog'i - Landshaft dizayni

Yapon bog'ida kompozitsion birliklarni joylashtirish relefga muvofiq amalga oshiriladi, shunda ular bir butunlikni tashkil qiladi. Elementlarni joylashtirish tizimi tabiat qonunlariga asoslanadi, uyg'unlik qonunlariga aylantiriladi, tabiiy va sun'iy analoglarni uzoq tahlil qilish jarayonida amalga oshiriladi va rivojlanadi. Elementlarni joylashtirishga bo'lgan yondashuv bog'ni yaratish maqsadiga bog'liq: ko'rish nuqtalari pavilonlar ichida va tashqarisida, qayiqda yoki suv ombori atrofida harakatlanayotganda, tez-tez almashtiriladigan yorqin rasmlar bilan o'ralgan holda, statik rejimda fikrlashdan zavqlanish.