Uraninit

Uraninit — uranning suvsiz oksidi, uranatlar guruhiga mansub mineral. Ideal formulasi UO2. Tarkibi oʻzgaruvchan (U4+ dan U6f gacha oksidlanadi); aralashmalari Th, Tr, Pb, Fe, Zr dan iborat. Kub singoniyada kristallanadi. Oktaedrik kristallar va zich massalar holida boʻladi. Moʻrt. Kattikligi 5—6, zichligi 8—10 g/sm3. Rangi qora, yarim metall yoki smolasimon yaltiraydi. Kuchli radioaktiv, bir oz elektromagnitli. Sof uraninitning nasturan va uran qurumi kabi turlari maʼlum. Sof uraninit yuqori trali mineral boʻlib, aniq kristallar shaklida boʻladi. Uraninitning strukturasi flyuoritnikiga uxshash. Pegmatitlar, shuningdek, gidrotermal, skarn va choʻkindi jinslar ichida uchraydi. Ishqorli magmatik tog jinslarida, past trali gidrotermal va choʻkindi konlarda hosil boʻladi. Uran qurumi gʻovak tuproqsimon agregatlardan iborat boʻlib, gidrotermal sulfiduran konlari va choʻkindi konlar uchun xosdir. Barcha uraninitda uran va toriyning radiogen parchalanishidan paydo boʻlgan hosilalar (K, As, Ro, Ne, R), shuningdek, Sa va Zn boʻladi. Uraninit oksidlanish zonasida tez oʻzgaradi. Uraninitning strukturasi boʻyicha turlari: kristalli uraninit — briggit (tarkibida 6—15% TYU,), kleveit (3 — 16% TR2O3 va 3 — 8% ThO2), kallomorfli nasturan va boshqa uraninitning barcha turlari uran rudalarining asosi hisoblanadi. Yirik konlari Kanada, AQSH, Afrika, Avstraliya, Fransiyada mavjud.