Kontent qismiga oʻtish

Ueli Maurer

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Ueli Maurer
Shveysariya Prezidenti
Mansab davri
2019-yil 1-yanvardan – 31-dekabrgacha
Oʻtmishdoshi Alain Berset
Vorisi Guy Parmelin[1]
Mansab davri
2013-yil 1-yanvardan – 31-dekabrgacha
Vitse-prezident Didier Burkhalter
Oʻtmishdoshi Eveline Widmer-Schlumpf
Vorisi Didier Burkhalter
Shveysariya moliya vaziri
Mansab davri
2016-yil 1-yanvardan – 2022-yil 31-dekabrgacha
Oʻtmishdoshi Eveline Widmer-Schlumpf
Vorisi Karin Keller-Sutter
Shveysariya vitse-prezidenti
Mansab davri
2018-yil 1-yanvardan – 31-dekabrgacha
Prezident Alain Berset
Oʻtmishdoshi Alain Berset
Mansab davri
2012-yil 1-yanvardan – 31-dekabrgacha
Prezident Eveline Widmer-Schlumpf
Oʻtmishdoshi Eveline Widmer-Schlumpf
Vorisi Didier Burkhalter
Shveysariya mudofaa, xavfsizlik va sport vaziri
Mansab davri
2009-yil 1-yanvardan – 2015-yil 31-dekabrgacha
Oʻtmishdoshi Samuel Schmid
Vorisi Guy Parmelin
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi 1-dekabr 1950-yil (1950-12-01) (73 yosh)
Wetzikon
Siyosiy partiyasi xalq partiyasi
Bolalari 6

Ulrich[2] „Ueli“ Maurer (nemischa talaffuzi: [ˈʊlrɪç ˈmaʊrər], 1-dekabr 1950) — Shveysariya federal kengashi aʼzosi. Ayni paytda, 2013 va 2019-yilda — prezident[3][4][5]. Mudofaa, fuqaro muhofazasi va sport federal departamentining sobiq rahbari (2009—2015). Maurer 2016-yildan beri Federal moliya departamentini boshqargan. U Doris Loythard 2018-yilda isteʼfoga chiqqanidan beri Federal Kengashning eng uzoq vaqt xizmat qilgan amaldagi aʼzosi boʻldi. Shveysariya Xalq partiyasi (SVP/UDC) aʼzosi.

Kasbi boʻyicha hisobchi boʻlgan Maurer 1996-yildan 2008-yilgacha Shveysariya Xalq partiyasiga raislik qilgan[6]. Shveysariya Federal Assambleyasi tomonidan 2008-yilda Federal Kengash aʼzosi Samuel Schmidning oʻrniga saylangan, 2009-yil 1-yanvarda oʻz lavozimini egallagan. Maurer 2012 va 2018-yillarda Shveysariya vitse-prezidenti, 2013 va 2019-yillarda Shveysariya prezidenti lavozimlarida ishlagan[7]. 2011, 2015 (uning partiyasi bitta oʻringa ega boʻlganida) va 2019-yilda (Federal Kengashning barcha aʼzolari qayta saylangan saylovlarda) Federal Kengashga qayta saylangan.

Maurer 2022-yil oxirida Federal Kengash aʼzoligini tark etdi[8].

Faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Maurer Zurcher-Oberland tumanida kambagʻal dehqonning oilasida oʻsgan[9][10]. Tijoriy taʼlimdan soʻng, buxgalter diplomini oldi. U 1994-yildan 2008-yilgacha Zurich fermerlar assotsiatsiyasi direktori, Federal Kengashga saylangunga qadar Shveysariya sabzavot fermerlari assotsiatsiyasi va Fermer mashinasozligi uyushmasi prezidenti boʻlgan.

Maurer uylangan va olti farzandning otasi. Hozirda Zurich kantonidagi Hinvilda istiqomat qiladi. U Shveysariya armiyasida xizmat qilgan, velosipedli piyodalar batalyoniga qoʻmondonlik qilgan[3][11].

1978-yildan 1986-yilgacha Maurer Hinvil munitsipal hukumatining aʼzosi boʻlgan. 1983-yilda Tsyurixning kantonal parlamentiga saylangan va 1991-yilda raislik qilgan. Oʻsha yili kanton hukumatiga Moritz Leuenbergerga qarshi saylovda magʻlub boʻldi[10]. Oʻsha yilgi milliy saylovda Maurer Milliy kengashga saylandi.

1996-yilda Blocherning buyrugʻi bilan[10] Maurer Shveysariya Xalq partiyasi prezidentligiga saylandi. Avvaliga jiddiy qabul qilinmagan[10][12] va televidenie komediyachisi Viktor Giakobbo tomonidan Blocherning xizmatkori sifatida parodiya qilingan[10][13]. Uning masxara qilgan bolalari muntazam ravishda maktabdan koʻz yoshlari bilan qaytib kelishgan[13]. Partiyasi Shveysariyaning fransuz tilida soʻzlashuvchi qismida oʻzini namoyon qiladi va mamlakatning eng kuchli siyosiy partiyasiga aylanadi[9]. Bu muvaffaqiyatlar, asosan, hayratlanarli darajada mashaqqatli mehnat[13], qattiq partiya intizomini oʻrnatish, istiqbolli populistik masalalarni (masalan, Yevropa integratsiyasiga qarshilik, chet elliklarga yaxshi munosabat va siyosiy toʻgʻrilik) bilan bogʻliq[10][14][15].

Maurer Xalq partiyasi prezidenti sifatida partiyaning tajovuzkor va muvaffaqiyatli populistik kampaniyalari ortida yetakchi kuch boʻlgan. Bu kampaniyalar Shveysariya siyosiy oqimining gʻazabiga sabab boʻlgan[16][14]. Shveysariya siyosiy odob-axloq qoidalarini buzgan holda, boshqa siyosatchilarga toʻgʻridan-toʻgʻri hujum qilishdan qochmadi, oʻng markazchi erkin demokratlarni „yumshoq“, sotsial-demokrat saylovchilarni "aqldan ozgan", Federal maslahatchilar - Schmidt va Evelin Widmer-Schlumpfni esa, „oshqozon kaslliklari“ deb atadi[13]. Shunga qaramay, Maurer oʻzining ijtimoiy shaxsini parlamentdagi hamkasblari orasida ajratib turdi. Milliy Kengashda uning shaxsiy obroʻsi xizmat davrida oʻsdi va hatto siyosiy raqiblari uning halolligi, kollegial xulq-atvori va siyosiy masalalarni puxta oʻzlashtirgani uchun yuqori baho berishdi[14]. Uning sotsial-demokrat ayollar vakillari bilan yaxshi professional aloqalari, ayniqsa, hayratda qolgan siyosiy kuzatuvchilar tomonidan e'tirof etildi[13].

Maurer va uning uzoq yillik ustozi Blocher oʻrtasidagi munosabatlar asta-sekin sovidi[13]. Blocher, partiyaning soʻzsiz yetakchi arbobi sifatida avtoritar rahbarlikni amalga oshirishga odatlangan, Maurerning oʻzining baʼzi strategik yondashuvlarini shubha ostiga qoʻyishini maʼqullamadi va hokimiyatni partiya kotibiyati orqali emas, balki yaqin boʻlgan izdoshlar doirasi orqali amalga oshirdi[13]. 2007-yilning oktyabrida, Xalq partiyasi bugungi kundagi eng katta saylov gʻalabasini qoʻlga kiritganidan soʻng, Maurer partiya prezidenti lavozimidan isteʼfoga chiqdi[9][13]. 2008-yilning 1-martida partiya raisligiga Blocherning yaqin va ishonchli kishilaridan biri Tony Brunner keldi[17]. Davlat Kengashi saylovlarida magʻlub boʻlganidan soʻng[18], Maurer Xalq partiyasining Syurix boʻlimi prezidentligi bilan kifoyalandi[19].

2008-yil 27-noyabrda partiyaning parlament guruhi bir ovozdan Maurer va Blocherni Schmidtdan keyin Federal Kengash aʼzoligiga nomzod qilib koʻrsatdi[6]. 2007-yilda Federal Kengashdan chetlatilgan Blocher bilan boshqa barcha partiyalar tomonidan „saylanishi mumkin emas“ deb hisoblangan[6]. Neue Zürcher Zeitung va boshqa Shveysariya ommaviy axborot vositalari Maurerni Kengashga nomzod boʻlishidan oldin ham aniq g'alaba qozona olishini aytishgan[13]. 2008-yil 10-dekabrda Maurer ovoz berishning uchinchi bosqichida 122 ovoz bilan Federal Kengashga saylandi[20].

Maurer Shveysariya prezidenti Evelin Vidmer-Schlumpf bilan birga 2012-yil uchun vitse-prezident etib saylandi[21]. 2012-yil 5-dekabrda Shveysariya Konfederatsiyasining 2013-yilgi prezidenti etib saylandi[21][22].

Maurer 2015-yil 8-dekabrda Federal maslahatchi lavozimiga qayta saylandi. 2015-yil 11-dekabrda Federal Moliya Departamenti boshligʻi etib saylandi. Yangi saylangan Federal maslahatchi SVP/UDC aʼzosi Gay Parmelin, uning oʻrniga Mudofaa, Fuqaro muhofazasi va Sport Federal Departamenti boshligʻi etib tayinlandi[23][24]. Shveysariya moliya vaziri sifatida Maurer 2017-yilgi G20 Gamburg sammitida ishtirok etdi va G20 sammitida qatnashgan birinchi Federal maslahatchi boʻldi[25][26][27].

Maurer 2018-yilda Alen Berset davrida vitse-prezident lavozimida ishlaganidan soʻng, 2019-yilda ikkinchi marta Shveysariya Konfederatsiyasi prezidenti boʻldi[28]. 2019-yil 29-aprel kuni Xitoyga tashrifi chogʻida Maurer „Bir makon, bir yoʻl“ tashabbusi doirasida oʻzaro anglashuv memorandumini imzoladi[29][30]. 2019-yil 16-may kuni Maurer Oq uyda Prezident Donald Trump bilan uchrashdi va bu yerda AQSh prezidenti bilan uchrashgan birinchi Shveysariya prezidenti boʻldi[31][32]. Uchrashuvda Eron bilan erkin savdo kelishuvi kabi bir qancha masalalar muhokama qilindi[33][34][35].

2022-yil 20-sentyabrda Maurer isteʼfoga chiqishini eʼlon qildi[36].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ https://m.kun.uz/news/2019/12/11/shveytsariya-prezidenti-ayol-kishi-boldi
  2. ↑ Eidgenössische Bundeskanzlei: Der Bund kurz erklärt, Seite 63. Erschienen 2009
  3. ↑ 3,0 3,1 „Maurer joins Blocher in race for cabinet seat“. Swissinfo (27-noyabr]] 2008). Qaraldi: 27-noyabr 2008-yil.[sayt ishlamaydi]
  4. ↑ „Main parties undergo shake-up after elections“. Swissinfo (2007). Qaraldi: 27-noyabr 2008-yil.[sayt ishlamaydi]
  5. ↑ „Major Maurers Marschbefehl“ (olmoncha). Tagblatt (29-noyabr 2008). Qaraldi: 30-noyabr 2008-yil.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 „Maurer joins Blocher in race for cabinet seat“. Swissinfo (27-noyabr 2008-yil). 10-sentabr 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-iyun 2018-yil.
  7. ↑ „Ueli Maurer élu président de la Confédération“ (5-dekabr 2018-yil).
  8. ↑ Pillard, Benjamin. Maurer débranche, pressé de redevenir le «Ueli normal». 24 heures (1-oktabr 2022-yil), s. 1-3.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 „Main parties undergo shake-up after elections“. Swissinfo (26-oktabr 2007-yil). Qaraldi: 27-noyabr 2008-yil.[sayt ishlamaydi]
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 Vonarburg, Verena. „Vom Unterhund zum Wolf im Schafspelz“ (olmoncha). Tages-Anzeiger (26-oktabr 2007-yil). 7-iyul 2011-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-noyabr 2008-yil.
  11. ↑ „Major Maurers Marschbefehl“ (olmoncha). Tagblatt (29-noyabr 2008-yil). Qaraldi: 30-noyabr 2008-yil.
  12. ↑ „Ueli Maurer – Unterwegs im Dienste der Partei“ (olmoncha). Berner Zeitung (27-noyabr 2008-yil). Qaraldi: 27-noyabr 2008-yil.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 13,6 13,7 13,8 Benini, Francesco. „Der Favorit: Ueli Maurer ist erster Anwärter für die Nachfolge Schmids im Bundesrat“ (olmoncha). Neue Zürcher Zeitung (23-noyabr 2008-yil). Qaraldi: 27-noyabr 2008-yil.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Cavelty, Gieri; Szöllösy, Gaby. „Maurer: Der Scharfmacher kann durchaus angenehm sein“ (olmoncha). Berner Zeitung (25-noyabr 2008-yil). Qaraldi: 27-noyabr 2008-yil.
  15. ↑ In the original German: „Solange ich Neger sage, bleibt die Kamera bei mir.“
  16. ↑ Jordan, Frank. „Swiss Expulsion Proposal Draws Criticism“. Washington Post (1-sentabr 2007-yil). Qaraldi: 28-noyabr 2008-yil.
  17. ↑ „People's Party elects new leader“. Swissinfo (1-mart 2008-yil). Qaraldi: 27-noyabr 2008-yil.[sayt ishlamaydi]
  18. ↑ „Rightwing party unable to consolidate gains“. Swissinfo (25-noyabr 2007-yil). Qaraldi: 27-noyabr 2008-yil.[sayt ishlamaydi]
  19. ↑ „Wir sind die einzige noch verbleibende bürgerliche Partei“. nzz.ch (7-avgust 2008-yil).
  20. ↑ Photo-finish vote puts Maurer in cabinet.[sayt ishlamaydi] swissinfo.ch, 10 December 2008. Accessed 17 December 2008.
  21. ↑ 21,0 21,1 „Maurer to Become Swiss president“. Swissinfo (2012-yil 5-dekabr). Qaraldi: 2-yanvar 2016-yil.
  22. ↑ Keiser. „President Stresses Swiss Unity but EU Separation“. Swissinfo (2013-yil 1-yanvar). Qaraldi: 2-yanvar 2016-yil.
  23. ↑ „Ueli Maurer wird Finanzminister“ (olmoncha). Neue Zürcher Zeitung (11-dekabr 2015-yil). Qaraldi: 11-dekabr 2015-yil.
  24. ↑ „People’s Party finally nails finance minister job“. Swissinfo (2015-yil 11-dekabr). Qaraldi: 14-dekabr 2015-yil.
  25. ↑ „Swiss Join Discussions on Financial Priorities at G20“. Swissinfo (2017-yil 7-iyul). Qaraldi: 8-iyul 2017-yil.
  26. ↑ „Ueli Maurer am G20-Gipfel“ (olmoncha). Luzerner Zeitung (2-iyul 2017-yil). 5-dekabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-iyul 2017-yil.
  27. ↑ „"Hier werden wir ernst genommen"“ (olmoncha). Schweizer Radio und Fernsehen (2017-yil 8-iyul). Qaraldi: 8-iyul 2017-yil.
  28. ↑ „Ueli Maurer – an old, new Swiss president“. Swissinfo (2019-yil 1-yanvar). Qaraldi: 11-yanvar 2019-yil.
  29. ↑ Stephens. „Swiss president strengthens economic ties with China - SWI“. Swissinfo.ch. Qaraldi: 28-may 2019-yil.
  30. ↑ Stephens. „Swiss president defends controversial Chinese project“. Swissinfo (2019-yil 26-aprel). Qaraldi: 8-iyun 2019-yil.
  31. ↑ „Trump to receive Swiss president in White House“. Swissinfo (2019-yil 16-may). Qaraldi: 17-may 2019-yil.
  32. ↑ Jacobi. „Maurer wird heute von Trump empfangen“. Schweizer Radio und Fernsehen (2019-yil 16-may). Qaraldi: 17-may 2019-yil.
  33. ↑ Shalal, Andrea. „Trump open to talks on U.S.-Swiss free trade deal: Swiss president“. Reuters (16-may 2019-yil). Qaraldi: 17-may 2019-yil.
  34. ↑ „Trump discusses economic relations and ‘good offices’ with Swiss president“. Swissinfo (2019-yil 16-may). Qaraldi: 17-may 2019-yil.
  35. ↑ Mills. „Swiss president on Trump: 'You could get along with him'“. The Local (2019-yil 17-may). Qaraldi: 17-may 2019-yil.
  36. ↑ „«J’ai un œil qui pleure et un œil qui rit»: Ueli Maurer se retire du Conseil fédéral“ (fransuzcha). Le Temps (30-sentabr 2022-yil). Qaraldi: 24-oktabr 2022-yil. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Ueli_Maurer&oldid=4182690" dan olindi