Tangelo
Tangelo (/ˈtændʒəloʊ/ TAN-jə-loh, C. reticulata × C. maxima yoki × C. paradisi), sitrus × tangelo, mandarin va apelsin yoki mandarin va greyfrut gibridi. Bu nom "mandarin" va "pomelo" ning portmantosidir.
Tangelos katta odam mushtining o'lchamiga ega, achchiq va nordon ta'mga ega va eti suvli. Ular odatda yumshoq po'stloqga ega va apelsinlarga qaraganda tozalash oson,[1] poyadagi o'ziga xos "nipel" bilan ulardan osongina ajralib turadi.
Turlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Orlando
[tahrir | manbasini tahrirlash]Erta pishgan Orlando tangelosi o'zining shiraga boyligi, yumshoq po'stlog'i shirin ta'mi, katta o'lchami, o'ziga xos xushbo'y hidi va xarakterli burmasi bo'lmagan tekis dumaloq shakli bilan ajralib turadi. Kaliforniya / Arizona tangeloslari bir oz dag'al tuzilishga, jonli ichki va tashqi rangga, juda oz urug'larga va mahkam yopishgan qobig'iga ega. Orlando tangelos noyabr oyining o'rtalaridan fevral oyining boshigacha mavjud. Tangelo Dunkan greyfurt va Dansi mandarin o'rtasidagi gibrid sifatida paydo bo'lgan.[2] 1911-yilda gibridni yaratishda Amerika Qo'shma Shtatlari Qishloq xo'jaligi Departamenti (USDA) xodimi Uolter Tennison Swingle asosiy rol o'ynagan. Orlando tangelosi birinchi marta yetishtirilganda, u ko'l tangelo nomi bilan tanilgan. Bu navning daraxtlari katta hajmda o'sadi va chashka shaklidagi barglari bilan osongina tanib olinadi. Orlando tangelos sovuqqa chidamli navlardan biri sifatida tan olingan. Shimoliy Floridada tangelolar sezilarli darajada kamroq o'sadi, ammo iqlim tufayli ular ancha shirinroq.
Minneola
[tahrir | manbasini tahrirlash]Minneola tangelo (shuningdek, asal qo'ng'irog'i sifatida ham tanilgan) Dunkan greyfurt va Dansi mandarin o'rtasidagi gibrid bo'lib, 1931-yilda Orlandodagi USDA bog'dorchilik tadqiqot stantsiyasi tomonidan chiqarilgan. U Florida shtatidagi Minneola sharafiga nomlangan. Minneola tangeloslarining ko'pchiligi mevani qo'ng'iroq shaklida ko'rsatishga moyil bo'lgan novda uchi bo'yin bilan tavsiflanadi. Shu sababli, u sovg'a mevasi savdosida "Honeybell" deb ham ataladi, bu yerda u eng mashhur navlardan biri hisoblanadi va Honeybell ba'zan yuqori sifatli etishtirish uchun norasmiy stenografiya sifatida ishlatiladi. Minneolalar odatda juda katta, odatda3–3 1⁄2 inches (76–89 mm) diametri. Qobiq rangi, etuk bo'lganda, yorqin-qizil-to'q sariq rangga ega. Minneolaning qobig'i nisbatan yupqa. Minneolalarning qobig'i juda oson va juda suvli. Minneola o'z-o'zidan unchalik samarali emas va Temple tangori, Sunburst mandarin yoki ehtimol Fallglo mandarin kabi mos changlatgichlar bilan ekilganida hosil ko'proq bo'ladi. U har yili yaxshi hosil beradi.[3] Shimoliy yarimsharda meva dekabr-fevral oylarida pishib etiladi, eng yuqori nuqtasi yanvar hisoblanadi.
Yamayka tangelosi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ugli meva va uniq meva nomlari bilan sotiladigan Yamayka tangelosi 1920-yilda Yamayka orolida topilgan,notekis burmali yashil-sariq po'stlog'iga ega spontan gibrid. Uning aniq kelib chiqishi aniqlanmagan, ammo selleksionerlar mandarin/greypfrut gibridi deb hisoblashadi.
K-Erta (Quyosh chiqishi)
[tahrir | manbasini tahrirlash]Valter Tennison Swingle va Gerbert Jon Webber tomonidan yaratilgan gibrid K-Early ertapishar nav bo'lib, dastlab keng tarqalmagan , ammo so'nggi yillarda ko'plab ko'paytirilmaoqda.[4] U ba'zan "Quyosh chiqishi" deb ham ataladi, bu nom boshqa nav uchun ham ishlatiladi.[5]
Seminol
[tahrir | manbasini tahrirlash]Seminol "Bowen" greyfurt va "Dancy" mandarin gibridi. U to'q qizil-to'q sariq rangga ega qattiq qobig'i to'q sariq rangda, bo'yinli emas. U 11-13 ta suvli segmentlarga va yoqimli, subkislota ta'mga ega. Unda 20-25 ta mayda urugʻ bor. Daraxt yuqori mahsuldor va qoraqo'tirga chidamli.[6]
Tornton
[tahrir | manbasini tahrirlash]1899-yilda Valter Tennison Swingl tomonidan ishlab chiqilgan mandarin-greypfrut gibridi, Tornton oʻlchami oʻrta va katta boʻlib, obovatsimon shaklga ega. Qobig'i och to'q sariq rangga ega va o'rtacha qalinlikda; ichidagi pulpa och to'q sariq ranggacha. U 10-12 ta suvli segmentlarga va shirin ta'mga boy subkislotaga ega. Ichkarida 10-25 ta nozik urug'lar bor. Dekabrdan martgacha pishadi. Daraxt yuqori mahsuldor va issiq va quruq hududlarga yaxshi moslashgan, garchi meva yomon kemalar.[7]
2011-yilda babunlar guruhi Janubiy Afrikaning Keyptaun shahridagi Minneola ekishida yangi ehtimoliy mutatsiyaning yuqori shirinligiga jalb qilindi va bu uning tarqalishiga turtki bo'ldi.[8]
Dori vositalarining o'zaro ta'siri
[tahrir | manbasini tahrirlash]Hozirgacha olib borilgan tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, greyfurtdan farqli o'laroq, tangeloda greyfrut statinlari yo'q. Tangelo mandarin bilan chatishgan greyfurtdan olingan bo'lsa-da, greypfrutdagi furokumarinlar tangeloda mavjud emas.[9]
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Meadow. „Florida Food Fare – Tangelo“. Institute of Food and Agricultural Sciences, University of Florida. 20-avgust 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-fevral 2018-yil.
- ↑ Jackson. „Orlando Tangelo“. Institute of Food and Agricultural Sciences, University of Florida. 2020-yil 22-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 27-iyun.
- ↑ Jackson. „Minneola Tangelo“. Institute of Food and Agricultural Sciences, University of Florida. Qaraldi: 21-iyun 2013-yil.
- ↑ „Tangelo“. www.hort.purdue.edu. Qaraldi: 4-fevral 2021-yil.
- ↑ „sunrise“. citrusvariety.ucr.edu. Qaraldi: 12-fevral 2021-yil.
- ↑ „Tangelo“. www.hort.purdue.edu. Qaraldi: 4-fevral 2021-yil.
- ↑ „Tangelo“. www.hort.purdue.edu. Qaraldi: 4-fevral 2021-yil.
- ↑ Baboons discover new citrus fruit in W. Cape (January 12, 2011)
- ↑ Widmer, Wilbur (4-may 2005-yil). „One tangerine/grapefruit hybrid (tangelos) contains trace amounts of furanocoumarins at a level too low to be associated with grapefruit/drug interactions“. Journal of Food Science. 70-jild, № 6. C419–C422-bet. doi:10.1111/j.1365-2621.2005.tb11440.x.
{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()