Tamara Press
| Tamara Press | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Tugʻilgan joyi |
10-may 1937-yil Xarkov, SSSR | ||
| Oʻlimi |
26-aprel 2021-yil Moskva, Rossiya. | ||
| Boʻyi | 180 cm (5 ft 11 in) | ||
| Ogʻirligi | 102 kg (225 lb; 16 st 1 lb) | ||
| Pozitsiyasi | Yengil atletikachi | ||
Tamara Natanovna Press (1937- yil 10-may, Xarkov, SSSR —2021- yil 26-aprel, Moskva, Rossiya) — sovet yengil atletikachi, disk uloqtiruvchi, yadro uloqtiruvchi, uch karra Olimpiya chempioni, jahon rekordchisi. SSSRda xizmat koʻrsatgan sport ustasi (1960). Ko'p karra Yevropa (1958 va 1962 yillarda 3 marta) va SSSR (1958-1966 yillarda 16 marta) chempioni.
U Lenin ordeni, "Shon-sharaf belgisi" ordeni va "Do'stlik" ordeni[1], "Alfa" xavfsizlik agentligining faxriylari uyushmasi ishidagi faol ishtiroki uchun "Antiterror- Alfa" ordeni bilan taqdirlangan."
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tamara, keyin esa uning singlisi Irina Samarqandda yengil atletika bilan shug'ullana boshladilar, ular ota-onalari Tsilya Vladimirovna Sherman (1916-?) , va Natan Isaakovich Press (1911-1942, Luganskda tug'ilgan) bilan ), urush boshida Xarkovdan[2] evakuatsiya qilindi. Otasi Oʻzbekistonga kelgach, harbiy xizmatga chaqirilib, 1942-yil 3-avgustda Kalinin viloyati, Xanino qishlogʻi yaqinida frontda halok boʻldi .
Tamara baland bo'yli qiz bo'lib, atletik tana tuzilishiga ega edi. Buni tez orada taniqli yengil atletika murabbiyi Vladimir Panteleymonovich Bessekernix payqab qoldi va Tamara Natanovna uning boshchiligida disk uloqtirish bo'yicha O'zbekiston chempioni bo'ldi. Biroq, kiyingi bosqichga chiqish Samarqanddagidan farqli sharoitlarni talab qilishini tushungan Bessekernix Alekseevga xat yozib, yosh sportchiga homiylik qilishni so'radi. Birinchi jiddiy muvaffaqiyatlar Tamara Natanovnaga 1958-yilda keldi, u birinchi marta diskda ham, yadroda ham SSSR chempionligini qo'lga kiritdi. Disk uloqtirish bo'yicha 53,32 m natija bilan Yevropa chempionligini qo'lga kiritdi. Keyinchalik u 11 marta jahon rekordlarini yangiladi. 10 yil ichida quyidagi natijalarga erishdi: disk uloqtirishda 53,32 m dan 59,70 m gacha, yadro uloqtirishda 17,25 m dan 19,59 m gacha.
1960-yilda Rimdagi Olimpiya o'yinlarida u birinchi marta yadro uloqtirish bo'yicha 17,32 m natija bilan Olimpiya chempioni bo'ldi. Tamara Natanovna 1964-yilda Yaponiyada besh urinishda (57,27 m natija bilan) nemis disk uloqtiruvchisi Ingrid Lotz ustidan 6 santimetrli farq bilan g'alaba qozondi. Tamara Press va GDRning yana bir vakili Renate Garish-Kulmberger o'rtasida yadro uloqtirish bo'yicha oltin medal uchun kurash oson kechmadi. Shunga qaramay, Tamara o'z raqibini mag'lub etib, 18,14 m. natija bilan yangi Olimpiya rekordini o'rnatdi.
Leningrad muhandislik-qurilish institutini (1962) va KPSS Markaziy Qo'mitasi huzuridagi Oliy partiya maktabini (1967) tugatgan[3]. 1962-yildan KPSS a'zosi. Sport karerasini tugatgandan so'ng, Tamara Press murabbiylik va ilmiy ish bilan shug'ullangan.1974-yilda u pedagogika fanlari nomzodi bo'ldi (dissertatsiya mavzusi "Boshlang'ich sport ixtisosligi bosqichida yosh disk uloqtiruvchilarni tayyorlash metodikasini eksperimental asoslash"). Keyin u Butunittifoq Kasaba uyushmalari markaziy kengashida ishladi. Kasaba uyushmalarining Butunittifoq ixtiyoriy jismoniy tarbiya va sport jamiyati Rossiya kengashi raisining o'rinbosari etib saylandi. "Rossiya" kasaba uyushmalari jismoniy tarbiya va sport jamiyati vitse-prezidenti.
Bir qancha kitoblar muallifi, jumladan “Ishchilar yotoqxonasi: tarbiyaviy ish tajribasi” (M.: Profizdat, 1971), “Iqtisodiy bilimlar samaradorligi qurilishda mehnat unumdorligini oshirishning muhim vositasidir” (M.: Stroyizdat, 1975)., "G'alabaning narxi" (M .: Yosh gvardiya, 1977), "Bu engil atletika emas" (M .: Bilim, 1982), "Madaniy va sport majmuasi" (M .: Profizdat, 1985).
U Moskvadagi Universitet prospekti, 6-uy, 3-bino, 103-kvartirada onasi bilan yashagan. [4][5].
2021-yilda vafot etgan. Kullar Donskoy qabristonining yopiq kolumbariysiga (8-zal, 18-nisha) opasi Irina[6] bilan bir joyda ko'milgan.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Указ Президента Российской Федерации от 19 ноября 1997 года № 1240 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»“. 2020-yil 28-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 20-sentyabr.
- ↑ „Тамара Пресс в эвакуационных списках в музее Яд-Вашем (Иерусалим)“. 2021-yil 27-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 27-aprel.
- ↑ „Олимпийский комитет России“. 2021-yil 26-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 27-aprel.
- ↑ „Протокол собрания совета дома: Университетский проспект, дом 6, корп. 3 (Пресс Тамара Натановна)“. 2021-yil 28-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 28-aprel.
- ↑ „Циля Владимировна Шерман в телефонном справочнике Москвы (Университетский проспект, 6, корп. 3, кв. 103)“. 2021-yil 28-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 28-aprel.
- ↑ „Московские могилы. Пресс Т.Н.“. www.moscow-tombs.ru. 2021-yil 19-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 17-iyun.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Пресс Тамара Натановна // Олимпийская энциклопедия / Павлов С. П.. — М.: Советская энциклопедия, 1980. — 415 с.
- Пресс Тамара Натановна — статья из Большой советской энциклопедии.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Sportchi profili databaseOlympics.com saytida Архивная копия -da arxivlangan(ingl.) )
- Tamara Natanovna haqida excelion.ru saytida maqola